44 x 65 cm

olej/deska, 44 x 65 cm, sygnowany p.d.: 'Alfred Wierusz-Kowalski', inne historyczne tytuły: Kulig, Sanna, Kulig dawny
opisany na odwrociu numerem: '17092', nalepka aukcyjna, na ramie papierowa nalepka pracowni ramiarskiej

Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.


Alfred Wierusz-Kowalski: Brawurowe sanny i polowania


Alfred Wierusz-Kowalski rozpoczął naukę w warszawskiej Klasie Rysunkowej Wojciecha Gersona, skąd przeniósł się na Akademię Sztuk Pięknych do Drezna. Po przejściowym pobycie w pracowni Alexandra Wagnera na Akademii Sztuk Pięknych w Monachium uczył się malarstwa w prywatnej pracowni Józefa Brandta. Dzięki temu wykształceniu zdobywał dużą popularność na rynku sztuki w bawarskiej stolicy, gdzie mieszkał i otworzył własną pracownię, stając się czołowym przedstawicielem polskiej kolonii artystycznej. Przyjaźnił się z Władysławem Czachórskim i Janem Chełmońskim, pomagał też młodszym artystom, między innymi Oldze Boznańskiej. W 1890 roku otrzymał honorową profesurę na Akademii w Monachium. Polska kolonia artystyczna cieszyła się powodzeniem na niemieckim rynku sztuki przełomu XIX i XX wieku. Sukces komercyjny zapewniły Wieruszowi-Kowalskiemu sceny rodzajowe przedstawiające życie na polskich prowincjach, na rzecz których porzucił malarstwo historyczne. Przyczynkiem do zajęcia się tą tematyką była długa i ciężka podróż szesnastoletniego artysty z rodzicami z Suwałk do Kalisza. Z tej wyprawy zachował się szkicownik przedstawiający krajobrazy polskie, budynki wiejskie, sceny małomiasteczkowe, chłopów przy pracy na roli, ich wozy i konie. Artystę interesowały przeprawy przez rzekę, zajazdy czy stacje pocztowe. Do swojej sztuki zaczął inkorporować te tematy od lat 70. XIX wieku. W 1897 zakupił w majątek Mikorzyn, do którego często wyjeżdżał. Sceny rodzajowe Wierusza-Kowalskiego zdobyły sobie uznanie dzięki realistycznemu oddaniu szczegółów kostiumograficznych polskiej wsi oraz krajobrazu. W swoim malarstwie opierał się nie tylko na własnych obserwacjach, posiłkował się też fotografiami, zbiorem rekwizytów kupowanych na polskich wsiach, hodował również w pracowni cztery wilki, które często malował.

Szczególne miejsce wśród motywów w jego twórczości zajmowały przedstawienia scen zimowych. Wierusz-Kowalski, podobnie jak inni wychowankowie Akademii Monachijskiej, tacy jak Julian Fałat czy Józef Chełmoński, poświęcił dużą część swojego dorobku na portretowanie zaśnieżonych pejzaży wiejskich. Charakterystyczna dla artysty rodzajowość stała się okazją do studiów nad przyrodą Europy Środkowej. Operując gamą bieli, brązów i szarości, świetnie oddawał efekty świetlne szerokich połaci śnieżnych zasp, dynamizując kompozycję poprzez wprowadzenie jednego ze swoich ulubionych motywów – przedstawień kuligów czy sann. Te niezwykle żywe portrety wsi polskiej i litewskiej, pełne pozornie przypadkowych zdarzeń były w rzeczywistości efektem długich studiów Wierusza-Kowalskiego. Podobnie jak Maksymilian Gierymski, czy Józef Brandt był on mistrzem w przedstawianiu koni, w których fascynował go ruch i niebywała porywistość. Pod tym względem jego twórczość bliska była też dorobkowi Juliusza Kossaka.

„Litewska sanna” należy do najważniejszych dzieł Wierusza-Kowalskiego, pochodzących z najpłodniejszego okresu w jego twórczości. Artysta w niezwykle przemyślany sposób kieruje wzrok widza po pozornie przypadkowej scenie z życia ludności wiejskiej. Bliki oranży nad głowami koni naprowadzają wzrok na rozświetlone okno kościoła w tle, łącząc dwa plany obrazu. Podobnie, przy pomocy wyrazistych zderzeń czerwieni i bieli ubioru postaci na obrazie, wydobywa on ich sylwety z kłębowiska ruchu, jaki tworzą wysunięte na pierwszy plan konie. Wierusz-Kowalski uzyskuje dynamikę kompozycji nie poprzez nadmierne podkreślanie diagonali w obrazie, zamiast tego operuje niemalże pasową kompozycją, w której drobne zależności między tak wyodrębnionymi częściami budują wrażenie niepowstrzymanego ruchu i wiejskiej zabawy. Warto zwrócić uwagę choćby na ślady na śniegu i uchwycone w powietrzu, podwinięte nogi końskie. Podobną funkcję spełnia przesunięcie perspektywy z centrum do lewej części obrazu, tak, że wydaje się on niemalże ucięty. Otwiera się tym samym na widza z prawej strony, wciągając go niejako w centrum prezentowanej sceny. Motyw ten pojawił się w tym czasie w twórczości malarza przynajmniej kilkukrotnie. Wielkoformatowa, pierwotna wersja „Litewskiej sanny” była w epoce wielokrotnie reprodukowana na łamach prasy, co dowodzi o jej niezwykłej popularności. Analizując to przedstawienie i prezentowaną w katalogu, alternatywną wobec niego kompozycję, można dostrzec pewne różnice. Mamy tu wobec tego do czynienia z repliką autorską, aczkolwiek nie z wierną kopią, co świadczy tylko o wielkiej klasie artysty.
Swoją edukację artystyczną rozpoczął w warszawskiej Klasie Rysunkowej, gdzie uczył się od 1865 roku pod kierunkiem Rafała Hadziewicza, Aleksandra Kamińskiego i Wojciecha Gersona. Studia kontynuował w Akademii Sztuk Pięknych w Dreźnie, dokąd wyjechał w 1871 oraz w Pradze w roku 1872. 18. października 1873 zapisał się do Akademii Monachijskiej (Malschule) i studiował tam pod kierunkiem Aleksandra Wagnera. W roku 1874 przeniósł się do pracowni Józefa Brandta. Powodzenie jakie w krótkim czasie zdobył na rynku sztuki spowodowało, że osiadł w Monachium na stałe. Wystawiał w Glaspalast, gdzie na wystawach międzynarodowych w 1883 zdobył medal drugiej, a w 1892 pierwszej klasy. Był aktywnym uczestnikiem życia polskiej koloni artystycznej w Monachium. Wraz z Józefem Brandtem i Władysławem Czachórskim przewodniczył towarzystwu wspólnej pomocy dla popierania młodych artystów powołanemu przez środowisko polskie w 1894 roku. W 1890 otrzymał tytuł honorowego członka Akademii Monachijskiej. Monachium opuszczał rzadko – poza wyjazdami w rodzime strony. Około 1897 zakupił majątek Mikorzyn koło Konina, w którym przebywał, gdy tylko przyjeżdżał do kraju). W 1903 roku zwiedził północną Afrykę w poszukiwaniu nowych motywów dla swojego malarstwa.

Brał udział w licznych wystawach międzynarodowych, przede wszystkim w Monachium, Berlinie i Wiedniu, gdzie w 1894 zdobył złoty medal. Swoje prace prezentował także na wystawach krajowych w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie zorganizowano jego wystawy indywidualne kolejno w 1892 i 1908 oraz w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, w latach 1893, 1895-96 i 1898–1900, a także w Salonie Aleksandra Krywulta. Dokonania artystyczne malarza zostały spopularyzowane przez ilustrowane czasopisma zamieszczające drzeworytnicze reprodukcje rysunków i obrazów – pojawiały się one od 1894 roku głównie na łamach "Kłosów", "Tygodnika Ilustrowanego" i wielu pismach zagranicznych. Twórczość malarza zdominowana była przez sceny rodzajowe z życia polskiej wsi, dworków polskich oraz małych miasteczek. Najczęstszym motywem tych obrazów był koń, silnie związany z człowiekiem, przedstawiany w wiejskim krajobrazie, najczęściej zimowym. Największą popularnością wśród publiczności i handlarzy obrazów cieszyły się kompozycje z motywem wilka, przedstawianego w nocnym, zimowym pejzażu, bądź całych watach napadających na konie i podróżnych w saniach, powtarzane w różnych wariantach i formatach. Częste w dorobku artystycznym Wierusza-Kowalskiego są także sceny myśliwskie. Obrazy malarza znajdują się m.in. w kolekcjach Neue Pinakothek w Monachium, w muzeach w Dreźnie, Królewcu, Antwerpii, Berlinie i w Stanach Zjednoczonych.

Description:
"Lithuanian sleight", lata 80. XIX w.
oil/panel, 44 x 65 cm; signed lower right: 'Alfred Wierusz-Kowalski', another historical titles: Kulig, Sanna, Kulig dawny
described on the reverse by the number: '17092', an auction label, on the frame a paper label of the framing studio,

Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.

olej/deska

sygnowany p.d.: 'Alfred Wierusz-Kowalski'