7
Jacek Malczewski | "Umywanie nóg", 1887
Estymacja:
1,200,000 zł - 2,000,000 zł
Pominięte
Aukcja na żywo
Sztuka Dawna. XIX wiek, Modernizm, Międzywojnie • Sesja I
Artysta
Jacek Malczewski (1854 - 1929)
Wymiary
197,5 x 139,5 cm
Kategoria
Opis
olej/płótno, 197,5 x 139,5 cm, sygnowany i opisany l.g.: 'J Malczewski | Monachyum', na krośnie malarskim papierowa nalepka wystawowa Muzeum Okręgowego im. Jacka Malczewskiego w Radomiu oraz trzy nalepki depozytowe Muzeum Narodowego w Warszawie, na ramie papierowa nalepka pracowni ramiarskiej
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
Malczewski:
Młodopolski romantyk
Jacek Malczewski jest postacią równie ważną dla historii polskiej sztuki nowoczesnej, co chociażby Stanisław Wyspiański, wybitnym przedstawicielem Młodej Polski, zdaniem historyka sztuki Wiesława Juszczaka – ojcem całego ruchu odnowy sztuki polskiej końca XIX wieku. W dorobku Malczewskiego widoczne jest odrodzenie motywów romantycznych, a jego manifestacyjna literackość prowadzi go często do budowania całych cykli na kanwie poetyckiej. Najważniejszym przykładem tej tendencji jest słynna grupa prac stanowiąca ilustracje do syberyjskiego, wizyjnego poematu Juliusza Słowackiego – „Anhellego”. Wiele scen zyskuje wręcz dosłowne przełożenie na język malarski, stając się wyrazem utożsamienia Malczewskiego z doświadczeniem popowstaniowej wywózki na Sybir. Pesymizm i melancholia, dominujące w historiozoficznej wizji Słowackiego, stały się punktem wyjścia dla rozważań artystów końca XIX wieku, którzy widzieli w nich odbicie Polski czasów zaborów. Obok Malczewskiego tematykę związaną z „Anhellim” podejmowali artyści tacy jak Tadeusz Pruszkowski i Wlastimil Hofman. Najsłynniejsze przedstawienia z cyklu artysty, wersje Śmierci Ellenai oraz Eloe z Ellenai z 1883 roku wpisały się do kanonu sztuki polskiej, jednocześnie nawiązując dialog z tradycjami europejskiego symbolizmu, szczególnie z twórczością bliskiego Malczewskiemu Arnolda Böcklina. Słynna publikacja Ignacego Matuszewskiego z 1902 „Słowacki i nowa sztuka” pierwsza wskazała na zależność języka symbolicznego poety z pokoleniem młodopolskim, pokazując, jak bliskie było rozumienie symbolu romantyka z totalnymi aspiracjami artystów takich jak Wyspiański czy Malczewski.
„Tak mówiąc, przyszli pod ścianę i przez kratę ujrzeli owych dwoje małżonków.
Niewiasta klęczała przed mężem i w misie wody obmywała jego nogi;
powracał bowiem z pracy jak wyrobnik. A woda w misie zaczerwieniła się krwią jego i niewiasta nie brzydziła się mężem i krwią, a była młoda i piękna jak Anieli niebiescy”.
Juliusz Słowacki, Anhelli, rozdział VIII
Prezentowany obraz odnosi się najpewniej do rozdziału VIII „Anhellego”, w którym przedstawiona została scena umywania nóg mężowi przez „piękną jak Anieli” żonę. Bardziej dosłowna wersja znajduje się w kolekcji Muzeum Narodowego w Poznaniu i przedstawia scenę pełną aluzji biblijnych. Kobieta zaprezentowana jest w pozie głębokiej ofiary i namaszczenia, kierując skojarzenia badaczy na postać obmywającej twarz Jezusowi świętej Weroniki. W dziele uderza również często dostrzegane podkreślenie symbolicznego wymiaru sceny przez obecność krwi, nie wody, w misie, której używa kobieta. Na obrazie widzimy niezwykle ciekawy proces kształtowania się wizji artysty – początkowo zawiły, niemal hermetyczny język aluzji biblijnych zastępuje obraz pełen delikatnego, głębokiego skupienia. Kobieta zostaje przedstawiona, gdy zawiązuje sznurki gorsetu zwrócona profilem do widza. Jej zamknięte oczy i skupiona, pełna boleści mina sugerują nastrój namaszczenia i religijnej niemalże kontemplacji. Malczewski transformuje scenę rodzajową w poetycką wizję, przesycając kompozycję ostrymi kontrastami światłocieniowymi, wydobywając postać z cienia ostrym, bladym blaskiem pochodzącym z lewej strony kompozycji. W dziele widoczne jest przede wszystkim skupienie na pozie postaci, rozmyte, malowane szerokimi pociągnięciami pędzla eksponuje paletę pełną ugrów, czerni i brązów. Dzieło nosi wyraźne znamiona nieukończenia, szczególnie opracowanie dolnej partii sukni zlewające się z otoczeniem przedstawionej sceny, sugeruje zmagania artysty. Jednak, mimo tych cech, dzieło może być traktowane zupełnie niezależnie od pracy z dwiema postaciami z Muzeum Narodowego w Poznaniu. Monumentalna skala, podobnie jak świetnie opracowana partia figury kobiecej pokazują na niezwykłe umiejętności warsztatu artysty, który nawet na wczesnym etapie prac potrafił wydobyć z kompozycji charakterystyczny dla swojej twórczości nastrój melancholijnego zwrócenia się do psychiki widza. Dzieło pochodzi również z najważniejszego być może okresu w twórczości malarza, w którym kształtował się znany z jego późniejszych dzieł repertuar symboliczny i formalny.
W latach 1872-75 i 1877-79 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, m.in. u Władysława Łuszczkiewicza i Jana Matejki oraz w latach 1876-77 u Henri Ernesta Lehmana w Szkole Sztuk Pięknych w Paryżu. Na formację artysty wpłynęły liczne podróże do Paryża, Monachium, Wiednia, Włoch, Grecji czy Turcji. Istotnym źródłem inspiracji Malczewskiego był rodzimy folklor, polska literatura i historia, także tradycja biblijna i mitologiczna. Stale podejmował wątki patriotyczne i mesjanistyczne, egzystencjalne, autobiograficzne oraz dotyczące dylematów artystycznego tworzenia. Uznawany za najwybitniejszego przedstawiciela malarstwa polskiego symbolizmu wsławił się też jako wybitny pedagog. Wykładał malarstwo w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (1896-1900 i 1910-1921), a w okresie 1912-1914 pełnił funkcję jej rektora. W 1897 roku został członkiem-założycielem Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka". Twórczość Malczewskiego był wielokrotnie prezentowana poza granicami kraju, doceniana i nagradzana, m.in medalami na międzynarodowych wystawach w Monachium (1892), Berlinie (1891) i Paryżu (1900).
Description:
"Foot swilling", 1887
oil/canvas, 197.5 x 139.5 cm; signed and dated upper left: 'J Malczewski | Monachyum', on the stretcher a paper, exhibition label of District Museum of Jacek Malczewski in Radom and three deposit labels of National Museum in Warsaw, on the frame a paper label of the framing studio,
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
Malczewski:
Młodopolski romantyk
Jacek Malczewski jest postacią równie ważną dla historii polskiej sztuki nowoczesnej, co chociażby Stanisław Wyspiański, wybitnym przedstawicielem Młodej Polski, zdaniem historyka sztuki Wiesława Juszczaka – ojcem całego ruchu odnowy sztuki polskiej końca XIX wieku. W dorobku Malczewskiego widoczne jest odrodzenie motywów romantycznych, a jego manifestacyjna literackość prowadzi go często do budowania całych cykli na kanwie poetyckiej. Najważniejszym przykładem tej tendencji jest słynna grupa prac stanowiąca ilustracje do syberyjskiego, wizyjnego poematu Juliusza Słowackiego – „Anhellego”. Wiele scen zyskuje wręcz dosłowne przełożenie na język malarski, stając się wyrazem utożsamienia Malczewskiego z doświadczeniem popowstaniowej wywózki na Sybir. Pesymizm i melancholia, dominujące w historiozoficznej wizji Słowackiego, stały się punktem wyjścia dla rozważań artystów końca XIX wieku, którzy widzieli w nich odbicie Polski czasów zaborów. Obok Malczewskiego tematykę związaną z „Anhellim” podejmowali artyści tacy jak Tadeusz Pruszkowski i Wlastimil Hofman. Najsłynniejsze przedstawienia z cyklu artysty, wersje Śmierci Ellenai oraz Eloe z Ellenai z 1883 roku wpisały się do kanonu sztuki polskiej, jednocześnie nawiązując dialog z tradycjami europejskiego symbolizmu, szczególnie z twórczością bliskiego Malczewskiemu Arnolda Böcklina. Słynna publikacja Ignacego Matuszewskiego z 1902 „Słowacki i nowa sztuka” pierwsza wskazała na zależność języka symbolicznego poety z pokoleniem młodopolskim, pokazując, jak bliskie było rozumienie symbolu romantyka z totalnymi aspiracjami artystów takich jak Wyspiański czy Malczewski.
„Tak mówiąc, przyszli pod ścianę i przez kratę ujrzeli owych dwoje małżonków.
Niewiasta klęczała przed mężem i w misie wody obmywała jego nogi;
powracał bowiem z pracy jak wyrobnik. A woda w misie zaczerwieniła się krwią jego i niewiasta nie brzydziła się mężem i krwią, a była młoda i piękna jak Anieli niebiescy”.
Juliusz Słowacki, Anhelli, rozdział VIII
Prezentowany obraz odnosi się najpewniej do rozdziału VIII „Anhellego”, w którym przedstawiona została scena umywania nóg mężowi przez „piękną jak Anieli” żonę. Bardziej dosłowna wersja znajduje się w kolekcji Muzeum Narodowego w Poznaniu i przedstawia scenę pełną aluzji biblijnych. Kobieta zaprezentowana jest w pozie głębokiej ofiary i namaszczenia, kierując skojarzenia badaczy na postać obmywającej twarz Jezusowi świętej Weroniki. W dziele uderza również często dostrzegane podkreślenie symbolicznego wymiaru sceny przez obecność krwi, nie wody, w misie, której używa kobieta. Na obrazie widzimy niezwykle ciekawy proces kształtowania się wizji artysty – początkowo zawiły, niemal hermetyczny język aluzji biblijnych zastępuje obraz pełen delikatnego, głębokiego skupienia. Kobieta zostaje przedstawiona, gdy zawiązuje sznurki gorsetu zwrócona profilem do widza. Jej zamknięte oczy i skupiona, pełna boleści mina sugerują nastrój namaszczenia i religijnej niemalże kontemplacji. Malczewski transformuje scenę rodzajową w poetycką wizję, przesycając kompozycję ostrymi kontrastami światłocieniowymi, wydobywając postać z cienia ostrym, bladym blaskiem pochodzącym z lewej strony kompozycji. W dziele widoczne jest przede wszystkim skupienie na pozie postaci, rozmyte, malowane szerokimi pociągnięciami pędzla eksponuje paletę pełną ugrów, czerni i brązów. Dzieło nosi wyraźne znamiona nieukończenia, szczególnie opracowanie dolnej partii sukni zlewające się z otoczeniem przedstawionej sceny, sugeruje zmagania artysty. Jednak, mimo tych cech, dzieło może być traktowane zupełnie niezależnie od pracy z dwiema postaciami z Muzeum Narodowego w Poznaniu. Monumentalna skala, podobnie jak świetnie opracowana partia figury kobiecej pokazują na niezwykłe umiejętności warsztatu artysty, który nawet na wczesnym etapie prac potrafił wydobyć z kompozycji charakterystyczny dla swojej twórczości nastrój melancholijnego zwrócenia się do psychiki widza. Dzieło pochodzi również z najważniejszego być może okresu w twórczości malarza, w którym kształtował się znany z jego późniejszych dzieł repertuar symboliczny i formalny.
W latach 1872-75 i 1877-79 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, m.in. u Władysława Łuszczkiewicza i Jana Matejki oraz w latach 1876-77 u Henri Ernesta Lehmana w Szkole Sztuk Pięknych w Paryżu. Na formację artysty wpłynęły liczne podróże do Paryża, Monachium, Wiednia, Włoch, Grecji czy Turcji. Istotnym źródłem inspiracji Malczewskiego był rodzimy folklor, polska literatura i historia, także tradycja biblijna i mitologiczna. Stale podejmował wątki patriotyczne i mesjanistyczne, egzystencjalne, autobiograficzne oraz dotyczące dylematów artystycznego tworzenia. Uznawany za najwybitniejszego przedstawiciela malarstwa polskiego symbolizmu wsławił się też jako wybitny pedagog. Wykładał malarstwo w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (1896-1900 i 1910-1921), a w okresie 1912-1914 pełnił funkcję jej rektora. W 1897 roku został członkiem-założycielem Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka". Twórczość Malczewskiego był wielokrotnie prezentowana poza granicami kraju, doceniana i nagradzana, m.in medalami na międzynarodowych wystawach w Monachium (1892), Berlinie (1891) i Paryżu (1900).
Description:
"Foot swilling", 1887
oil/canvas, 197.5 x 139.5 cm; signed and dated upper left: 'J Malczewski | Monachyum', on the stretcher a paper, exhibition label of District Museum of Jacek Malczewski in Radom and three deposit labels of National Museum in Warsaw, on the frame a paper label of the framing studio,
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
Technika
olej/płótno
Sygnatura
sygnowany i opisany l.g.: 'J Malczewski | Monachyum'
Proweniencja
kolekcja rodziny Rotwandów (depozyt w Muzeum Narodowym w Warszawie, wpisany do inwentarza 1953); kolekcja prywatna, Warszawa (zakup od rodziny Rotwandów)
Wystawiany
Józef Brandt - uczniowie i przyjaciele, Muzeum Okręgowe im. Jacka Malczewskiego w Radomiu, grudzień 1998 - maj 1999
