108 x 80 cm

olej/tektura, 108 x 80 cm, sygnowany p.g.: 'Olga Boznańska', opisany na odwrociu po francusku: '(fragment zaklejony taśmą) | a mettre separeme'

Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.


Olga Boznańska: Malarka duszy


Olga Boznańska urodziła się w 1865 roku w Krakowie, gdzie od dzieciństwa uczyła się rysunku. W wieku dwudziestu jeden lat wyjechała, by kontynuować edukację artystyczną w Monachium, w prywatnych pracowniach Karla Kricheldorfa i Wilhelma Dürra. W 1898 przeprowadziła się do Paryża. W tym samym roku otrzymała złoty medal na wystawie w Wiedniu za namalowany jeszcze nad Izarą „Portret Paula Nauena” (1893, Muzeum Narodowe w Krakowie). Wydarzenie to znacząco wpłynęło na rozwój jej kariery. Podczas pobytu w Paryżu stała się portrecistką francuskich elit, jednocześnie wystawiając swoje prace Monachium, Berlinie, Wiedniu, Paryżu, Filadelfii czy Pittsburghu.

Jak zauważyła Maria Poprzęcka, Olga Boznańska była jedną z pierwszych kobiet profesjonalnie zajmujących się malarstwem. Łamała stereotyp lekkiej, hobbystycznej sztuki kobiecej, traktowanej jako rozrywka dla dobrze urodzonych: „Bez emancypacyjnych deklaracji artystka konsekwentnie i z uporem realizowała swój zamysł na życie – samodzielne, niezależne, podporządkowane tylko sztuce bardzo poważnie traktowanej”. Boznańska, od początku chwalona przez krytyków, szybko weszła na najlepsze europejskie salony. Dwukrotnie odrzuciła propozycje profesorskich posad na uczelniach artystycznych w Krakowie i Warszawie. W jej działaniach widać świadome kreowanie własnej kariery, pozbawionej zupełnie schematów, traktowanej w tym czasie jako gorszej, sztuki kobiecej. Pobyt w Monachium i szerokie kontakty z paryskim światem sztuki sprawiły, że jej malarstwo, jak pisała Agnieszka Rosales-Rodriguez, nie odstaje poziomem od największych twórców jej czasów: Jamesa Whistlera, Édouarda Maneta czy Édouarda Vuillarda, do których często była porównywana przez krytykę.

To właśnie portrety przyniosły Boznańskiej największą sławę. Wspomniany wcześniej złoty medal na III Internationale Kunst-Ausstellung w Wiedniu za „Portret Paula Nauena” spowodował, że od tego czasu otrzymywała wiele zleceń na portrety od bogatego mieszczaństwa, fabrykantów oraz szlachty. Stworzyła również cykl niezwykle poruszających autoportretów. Pozwoliło jej to na prowadzenie własnego, niezależnego warsztatu malarskiego, co udało się tylko nielicznym kobietom na przełomie XIX i XX wieku. W portretach Boznańskiej można zaobserwować wpływ francuskiego modernizmu, studia nad malarstwem dawnych mistrzów, w tym jej największego mistrza Diego Velázqueza, japonizm, doskonałą znajomość optyki i kolorystyki promowaną przez impresjonistów. Portrety, malowane szkicowo i śmiało, zamknięte w wąskiej gamie kolorystycznej złożonej z szarości i brązów. Ważnym punktem odniesienia dla Boznańskiej było malarstwo Rembrandta, postrzeganego wówczas jako mistrza ekspresyjnego, rozmalowanego portretu.

Prezentowany portret operuje charakterystyczną dla Boznańskiej gamą szarości i czerni. Luźno nakładane partie tła świadomie eksponują podłoże malarskie, dając wrażenie ulotności, migawkowości portretu. Artystka umiejętnie operuje również detalem, zwracając wzrok widza w kierunku partii dłoni postaci. Jak sama niegdyś pisała: „Cóż to za rozkosz malować rękę, zwłaszcza gdy jest piękna, sucha, żylasta, o długich palcach. Jest ona dopełnieniem psychologicznym twarzy”. Skupiony wzrok modela, patrzącego się wprost na widza, daje wrażenie psychologicznej głębi, tak często chwalonej w twórczości Boznańskiej. Uwagę zwracają również akcenty wpadającej w błękit zieleni, ożywiające partię tła, jak również akcenty głębokiej czerwieni fotela. Co charakterystyczne dla praktyki artystycznej Boznańskiej, tworzyła ona dzieła w studio, zrywając tym samym z tradycją plenerowego malarstwa impresjonistycznego. Sama wielokrotnie podkreślała w wypowiedziach, że świat zewnętrzny jest dla niej przestrzenią złowrogą. Nawet jej nieliczne pejzaże to zawsze kadry widziane z okna pracowni – z bezpiecznego azylu, raju artystki.

Przedstawiony na portrecie został Louis Charles Libaude, zwany również Louis Lormel, postać z kręgu Émila Bernarda. Był on znanym marszandem, pisarzem i poetą, w którego kolekcji znajdowały się dzieła impresjonistów i postimpresjonistów, takich jak Bernard czy Pissarro. Libaude założył krótko działającą galerię sztuki w Paryżu, był również jednym z wczesnych kolekcjonerów dzieł Pabla Picassa. Jego silne umocowanie w kręgach artystycznych Paryża pokazuje także pozycję samej Boznańskiej, jako portrecistki elit kulturalnych miasta, z którą współpracował Libaude. O ich bliskiej relacji świadczy chociażby bogata korespondencja pod postacią kart pocztowych. W jednym z listów do Julii Gradomskiej z 1906 roku Olga pisała: „Pracuję wiele, ale nie nadzwyczajnie, wolałabym więcej. Moja ładna pani Robillard pozowała już dwa razy, pan Libaude także, pani Roche także, Kraszewska także, Sara… także. Muszę kończyć prace do Salonu” (Olga Boznańska 1865-1940. Materiały do monografii, oprac. Helena Blumówna, Warszawa 1949, s. 53). Ewidentnie wynika z tego, że artystka przygotowywała wówczas jeszcze kilka obrazów zaprezentowanych później na Salon de la Société Nationale des Beaux-Arts w Paryżu. Pokazała wówczas aż siedem prac, wśród których pojawia się m.in. „Portrait de Mr L.”, który niewątpliwie utożsamić należy z wizerunkiem Libaude’a. Na oryginalnej ramie z epoki zachowała się bowiem historyczna tabliczka z numerem katalogowym 165, pokrywającym się z katalogiem wystawy. Ponadto w kalendarium umieszczonym w publikacji „Boznańska nieznana” odnaleźć można jeszcze inną informację na temat tego dzieła. Autorka pisze w nim, że w 1906 Boznańska namalowała ten pierwszy portret Louisa Libaude’a (Anna Król, Boznańska nieznana, katalog wystawy, [red.] Małgorzata Gadomska, Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie, Szczecin 2005, s. 224). Późniejszy jego wizerunek znajduje się w zbiorach Biblioteki Polskiej w Paryżu.
Jedna z najwybitniejszych polskich artystek przełomu XIX i XX w. Początkowo lekcji rysunku udzielała artystce matka, Eugenia Mondan; w latach 1883 – 86 artystka kształciła się pod kierunkiem Kazimierza Pochwalskiego i Józefa Siedleckiego. Uczęszczała też na Wyższe Kursy dla Kobiet im. A. Baranieckiego w Krakowie, gdzie lekcji udzielali jej Hipolit Lipiński i Antoni Piotrowski. W latach 1886-1889 odbyła studia w monachijskiej Akademii Sztuk Pięknych u Karla Kricheldorfa i Wilhelma Dürra. W Monachium otworzyła własną pracownię, pozostając pod opieką Józefa Brandta i Alfreda Wierusza-Kowalskiego. W 1895, w zastępstwie Teodora Hummla, objęła kierownictwo prowadzonej przez niego Szkoły Malarskiej. W 1898 roku osiadła na stałe w Paryżu. Była członkiem Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka", Société Nationale des Beaux-Arts i Polskiego Towarzystwa Literacko-Artystycznego w Paryżu, a także International Society of Sculptors, Engravers and Painters w Londynie. Od 1886 roku, gdy zadebiutowała w krakowskim Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych, prezentowała swoje prace na wystawach w kraju, Europie i Stanach Zjednoczonych, m.in. w Berlinie (1892, 1893, 1913), Monachium (1893), Pradze, Londynie i Paryżu (1896), Carnegie Institute w Pittsburghu (1901, 1906, 1907, 1920-28), Wiedniu (1902, 1908), Amsterdamie (1912) i Wenecji (1910, 1914, 1938). Została wielokrotnie uhonorowana nagrodami, m.in. złotym medalem na międzynarodwej wystawie w Monachium (1905), Francuską Legią Honorową (1912), Grand Prix na Wystawie Expo w Paryżu (1939) i orderem Polonia Restituta (1938). Była przede wszystkim portrecistką; stworzone przez nią wizerunki zarówno osób znanych jak i zwykłych modeli wpisują się w nurt ekspresyjnego portretu modernistycznego. W swych obrazach artystka skupiła się na twarzy modela oddając stan jego psychiki i nastrój chwili. Malował także martwe natury i kwiaty oraz wnętrza, zwłaszcza własnych pracowni.

Description:
"Portrait of Louis Libaude" ("Portrait de Mr L."), 1906
oil/paperboard, 108 x 80 cm; signed upper right: 'Olga Boznanska', described on the reverse in French: '(part taped shut) | a mettre separeme',

Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.

olej/tektura

sygnowany p.g.: 'Olga Boznańska'