74 x 119,5 cm

olej/płótno, 74 x 119,5 cm, sygnowany l.d.: 'Józef Brandt | z | Warszawy', na odwrociu nalepka Muzeum Narodowego w Warszawie oraz nalepka nowojorskiej ramiarni

Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.



Józef Brandt stanowił czołową postacią środowiska artystycznego w Monachium. Już wkrótce po przybyciu do Bawarii postrzegany był jako ceniony malarz, pedagog, opiekun i przewodnik młodszych malarzy, bywalec salonów, wreszcie celebryta. Henryk Piątkowski nadał mu tytuł „szczęśliwca”, a skupieni wokół niego malarze monachijczycy nazywali go „generałem”. Brandt nie tylko nosił tytuł królewskiego profesora, był również bliskim przyjacielem księcia regenta Luitpolda Wittelsbacha. Utrzymywał bliskie kontakty z dworem królewskim oraz tamtejszą arystokracją. Sukcesowi w Monachium towarzyszył niemniejsze sukces w ojczystym kraju. Krytycy oklaskiwali prezentowane w warszawskiej Zachęcie lub w krakowskim Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych dzieła. Rodacy kibicowali tworzącemu nad Izarą Brandtowi, odnotowując jego liczne sukcesy artystyczne na arenie międzynarodowej. Po śmierci Jana Matejki Brandt został zaproszony do objęcia dyrektorstwa w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie. Mimo, że artysta odmówił przyjęcia tego stanowiska, krytyka wielokrotnie podkreślała patriotyzm malarza. Brandt bowiem stale poruszał się w tematyce zaczerpniętej z historii dawnej Rzeczpospolitej, a pracując w Monachium za sygnaturę obrał opis: 'Józef Brandt z Warszawy'. Jego wystawy tłumnie odwiedzała publiczność. Trudno byłoby znaleźć polskiego malarza, który w XIX wieku cieszył się podobną do Brandta estymą zarówno w kraju, jak i za granicą. Wystawna pracownia artysty i jego związki towarzyskie powodowały, że obok takich twórców jak Franz von Lenbach, Hans Makart czy Frederic Leighton przynależał do fenomenu w sztuce XIX stulecia nazywanego „Malerfürsten”, „malarzami- książętami”.
Obyczaj związany z kulturą Rzeczpospolitej Obojga Narodów i pejzaż uosabiany z jej kresami artysta umieścił w centrum swojej twórczości. Konkretne epizody wojenne czy postaci historyczne to oczywiście znakomita część dorobku malarskiego artysty. Malarza interesowały również ogólne poetyckie wizje luźno osnute na autorskiej rekonstrukcji realiów życia przede wszystkim w XVII stuleciu. W prezentowanym dziele artysta wyobraził jeden z istotnych fenomenów związanych z kulturą nowożytnej Polski – pospolite ruszenie. Instytucja ta, znana w średniowiecznej Europie, funkcjonowała w na Ziemiach Polskich od połowy XV wieku. Pospolite ruszenie polegało na zwoływaniu szlachty i właścicieli ziemskich do walki w wojnie. W XVII-wiecznej Rzeczpospolitej, którą opiewał Brandt, tego rodzaju mobilizacja następowała parokrotnie, w obliczu istotnego zagrożenia ze strony wroga. Oddziały pospolitego ruszenia przedstawiały różną wartość bojową. W ujęciu współczesnych historyków ich ocena związana jest z pochodzeniem z konkretnego terenu Rzeczpospolitej. Niektóre regiony, narażone na częste konflikty i przez to zaprawione w bojach spotykają się pozytywnymi opiniami. Inne uważane są z mało wartościowe. W przypadku prezentowanego dzieła tego rodzaju ocena nie była udziałem Brandta.
Malarz horyzontalnie zorientowany, kresowy, nadrzeczny pejzaż zapełnił licznymi postaciami. Wielobarwność ówczesnej szlachty i chłopów artysta dobył zróżnicowaniem typów fizjonomicznych, strojów i dobytku transportowanego na wozach. Efekt ten zwielokrotniają różne maści koni i chartów. Z dbałością i historyczny detal, który malarz mógł studiować, bazując na przedmiotach z własnej kolekcji, Brandt stworzył kompozycję rzeczową, jak również witalną, barwną i uwodzącą melancholijną nutą. Widowiskowy „korowód” „omywa” ściszony, nieco mglisty pejzaż. Fantazja historyczna zyskuje tutaj znamiona bliskie naturalizmowi.
Nad wyraz interesujące wejrzenie w prezentowane „Pospolite ruszenie” zapewnia głos anonimowego krytyka opublikowany w „Tygodniku Ilustrowanym” w 1903 roku. Recenzja ta opiewa walory artystyczne obrazu, lecz również dostarcza jego opisu z zrozumieniem bliskim XIX-wiecznej, historycystycznej i romantycznej zarazem wrażliwości: „Z nazwiskiem Brandta złączyły się widoki szerokich równin stepowych, po których harcują Kozacy, lub Tatarzy. Obraz, którego reprodukcyę dajemy, różni się znacznie pod względem tematu od najpopularniejszych utworów Brandta, chociaż pod względem techniki stoi na tej samej wyżynie. Na lewo dwóch szlachciców w wojskowym rynsztunku wypytuje o coś kmiotka w łapciach z biczem w ręku i kobiałką, przewieszoną przez plecy. Jest to typ, który do dziś dnia spotykamy po wsiach. Środek i prawą stronę obrazu zajmują wozy, bryki, konie, psy, furmani, tworząc zbiorowisko, pełne życia i ruchu. Na lewo w głębi widać rzekę, przez którą oddział pospolitego ruszenia ma przechodzić; w środku, na dalszych planach, rysują się wzgórza, chaty, szopy i t. p. W całości odtworzył artysta znakomicie ów pól militarny, pół gospodarsko-ziemiański charakter pospolitego ruszenia. Czujemy doskonale, że są to ludzie przyzwyczajeni do wojny, ale niezawodowi żołnierze, wdrożeni do karności dyscypliny i polowego porządku. Furmani ćmią sobie fajeczki, na brykach igrają rasowe charty, zabrane po to, by przy okazyi mogły pogonić zająca w polu. Tu widać bogate makaty, ówdzie beczkę z jakimś napitkiem i t. p. Wszystko to świadczy, te ziemianin, przeobrażony w żołnierza, niechętnie rozstawał się z przyzwyczajeniami swego normalnego codziennego żywota. Na specyalną uwagę zasługuje świetna charakterystyka plastyczna osób i przedmiotów. Szlachta, chłopi, woźnice, konie, a nawet bryczki i wozy – wszystko to takie prawdziwe, naturalne, swojskie, że cały obraz wygląda jak fragment z pamiętników Paska, lub romansu Sienkiewicza, albo Rzewuskiego, przetransportowany z prozy na barwy i linie” („Tygodnik Illustrowany” 1903, nr 42, s. 838).

Po ukończeniu Instytutu Szlacheckiego w 1858 wyjechał na studia inżynierskie do paryskiej École des Ponts et Chaussess, ale za namową Juliusza Kossaka poświęcił się studiom malarskim. Przez pewien czas uczył się w pracowni Leona Cognieta, a także korzystał z porad Juliusza Kossaka i Henryka Rodakowskiego. W 1862 wyjechał do Monachium, gdzie rozpoczął naukę w pracowni F. Adama oraz T. Horschelta, a od 17. 02. 1863 studiował w Akademii Monachijskiej, głównie pod kierunkiem K. von. Piloty’ego. W 1869 otrzymał medal 1 klasy na międzynarodowej wystawie w Glaspalast, a od 1878 był honorowym profesorem Akademii. Na stałe osiadł w Monachium, gdzie w 1866 założył pracownię, która skupiała wszystkich przebywających w tym mieście polskich artystów. Od około 1875 prowadził rodzaj nieurzędowej prywatnej szkoły dla młodych malarzy, głównie Polaków. Monachium opuszczał jedynie w miesiącach letnich, które spędzał w swoim majątku Orońsk pod Radomiem oraz podróżując po Podolu, Wołyniu, Ukrainie i europejskiej części Turcji. Był czynnym działaczem Münchener Kunstverein - w latach 1864 - 1913 był członkiem zwyczajnym tego stowarzyszenia, a w roku 1874 i 1875 był członkiem zarządu. Zdobył ogromne powodzenie wśród publiczności oraz wiele najwyższych odznaczeń i tytułów - w 1891 otrzymał wielki złoty medal na międzynarodowej wystawie w Berlinie, od 1875 był członkiem berlińskiej Akademii Sztuki, od 1878 honorowym profesorem Akademii Bawarskiej, a od 1900 członkiem honorowym Akademii Sztuk Pięknych w Pradze. Był przede wszystkim malarzem batalistą. Scenerią przedstawianych przez artystę wydarzeń były najczęściej wschodnie kresy siedemnastowiecznej Rzeczpospolitej, w epoce wojen kozackich i najazdów tatarskich. Główne motywy obrazów artysty to kozacy, Tatarzy, lisowczycy, rycerstwo polskie XVII, gdzie najważniejszą rolę odgrywały konie w efektownych ruchach i barwne postacie jeźdźców w ferworze walki, także sceny z polowań i hałaśliwych bazarów. Obrazy artysty znajdują się prawie we wszystkich muzeach polskich, a także w zbiorach i kolekcjach prywatnych w Europie i Ameryce.

Description:
Noble host, circa 1895-1902
oil/canvas, 74 x 119.5 cm; signed lower left: 'Jozef Brandt | z | Warszawy', on the reverse a label of National Museum in Warsaw and of a framing company from New York,

Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 18 % of the hammer price.

olej/płótno

sygnowany l.d.: 'Józef Brandt | z | Warszawy'