150 x 75,5 cm

olej/płótno, 150 x 75,5 cm, sygnowany i datowany l.d.: 'J. Tchórzewski 59.', na odwrocie nalepka z opisem pracy Centralnego Biura Wystaw Artystycznych oraz włoski znaczek celny na krośnie malarskim

Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.


„Zawsze kiedy maluję wydaje mi się, że nie ma mnie w określonym miejscu przed obrazem, że jestem raczej w tej przestrzeni, w tym świetle, w tym świecie, który powołuję do istnienia. A ten świat jest odległy, choć można dotknąć go pędzlem”.
Jerzy Tchórzewski. Teksty, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, 1999, s. 86

Srebrzystą abstrakcję Jerzego Tchórzewskiego wypełniają ostre, dynamiczne formy. Dwie sylwetki na dole przywodzą na myśl zwierzęta, zawodzące na widok wiszącego nad nimi czarno-czerwonego, rozrastającego się na boki widma. Dramatyzm wzmagają przecinające tło linie, podkreślone jaskrawą, pomarańczową farbą, jakby powietrze drgało od wyładowań elektrycznych. Wizja, choć nieokreślona, jest tak sugestywna, że zdaje się obrazem konkretnego równoległego świata – innego od naszego, lecz nie mniej rzeczywistego.

Tchórzewski zrezygnował z bezpośredniej figuracji, ale nie z przekazywania treści. „Obraz Z6” został wybrany przez Ryszarda Stanisławskiego na organizowaną przez niego w 1959 roku przekrojową wystawę współczesnego malarstwa polskiego w Wenecji. Ekspozycja otwierała się dorobkiem Witolda Wojtkiewicza i Tadeusza Makowskiego, dalej prezentowała międzywojenną twórczość artystów z kręgu awangardy i koloryzmu, a zamykała się pokazem młodych talentów. Jej celem było przybliżenie włoskiej publiczności całokształtu polskiego malarstwa pierwszych sześćdziesięciu lat XX wieku, we fragmentach pokazywanego podczas kolejnych edycji weneckiego biennale. Tchórzewskiego wybrano jako reprezentanta „abstrakcyjnego surrealizmu”, w godny uwagi sposób wyrażającego niepokoje współczesnego człowieka.

O ile twórczość Jerzego Tchórzewskiego od drugiej połowy lat 50. z powodzeniem wpisać można w międzynarodowy nurt malarstwa materii, czy konkretniej abstrakcji lirycznej lub ekspresjonizmu abstrakcyjnego, należy zaznaczyć również unikalność jego twórczości. Podczas gdy inni artyści odrzucali malarską dyscyplinę na rzecz nieskrępowanej ekspresji twórczej, mającej dać wyraz osobistym emocjom, Tchórzewski precyzyjnie budował architektonikę obrazów, w przemyślany sposób wypełniając ją siatką linii i plam. Na emocje silnie oddziaływał przede wszystkim warstwowo nakładając farbę na płótno autorskimi metodami, tak by miejscami tworzyła nabrzmiałą lub pomarszczoną, grubą fakturę, a w innych miejscach, roztarta szpachlą, pozwala niespodziewanie przeświecać spod stonowanej płaszczyzny świetlistym kolorom.

„Obraz Z6” można odczytywać na różne sposoby ze względu na neutralny tytuł. Artysta nie lubił dookreślać swoich prac słowami, twierdząc, że oddają one treść obrazów w równie nikłym stopniu, co imiona charakter konkretnych osób. Sugestywne tytuły wielu swoim obrazom nadał ulegając publiczności, domagającej się dookreślenia – sam na pewnym etapie próbował posługiwać się wyłącznie numeracją.

Przełom lat 50. i 60., okres z którego pochodzi prezentowana praca, był szczególnie istotny dla artysty. Jego kariera nabrała rozpędu po indywidualnej wystawie, zorganizowanej w 1957 w warszawskiej Zachęcie, równolegle do pokazu rzeźb Aliny Szapocznikow. Wystawa nie tylko zyskała artyście popularność, ale też oferty zakupów i kolejne propozycje, m.in. zaproszenie na V Międzynarodowe Biennale w São Paulo, właśnie w 1959. W tym czasie Tchórzewski zaczął również wystawiać z międzynarodową grupą Phases, nawiązując liczne kontakty z twórcami europejskimi.

Popularność Jerzego Tchórzewskiego wśród szerokiej publiczności wynikała przede wszystkim z wpisania się w nastroje społeczne pokolenia mierzącego się z powojenną traumą i trwającym zagrożeniem wojny nuklearnej. Dziś jego obrazy ponownie wpisują się w narastające poczucie nadciągającej katastrofy i kresu zachodniego świata, w kształcie jaki znamy. Pejzaże jak po katastrofie współbrzmią z pop-kulturowymi produkcjami o post-apokaliptycznej tematyce, powstającymi w odpowiedzi na kolejne kryzysy: epidemiologiczne, wojenne czy ekologiczne. Patrząc na czerwono-czarne widmo lawirujące na niebie na obrazie artysty, można mieć anachroniczne skojarzenia z dronem kontrolującym otoczenie. Opadająca na świat zjawa może też skłonić do cofnięcia się myślami do czasu pandemii COVID-19, gdy nieuchwytne zagrożenie wymusiło społeczną izolację i usprawiedliwiło wprowadzenie niewyobrażalnych wcześniej ograniczeń swobód obywatelskich.
Studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pieknych. Związany był z Grupą Krakowską. Debiutował w 1948 roku na I Wystawie Sztuki Nowoczesnej w Krakowie. Wystawiał też razem z międzynarodową grupą Phases. Wziął udział w wystawie w warszawskim Arsenale "Przeciw wojnie, przeciw faszyzmowi" w 1955, gdzie zdobył nagrodę. Pracował jako pedagog w ASP do czasu przejścia na emeryturę w 1998 roku. W 1986 otrzymał niezależną Nagrodę im. Jana Cybisa. Malarstwo artysty bliskie surrealizmowi od wczesnej młodości - fantastyczne stwory i postacie w wyimaginowanych pejzażach - ewoluowało w kierunku abstrakcji. Od lat 70. podejmował tematykę religijną. Oprócz sztuk plastycznych Tchórzewski zajmował się poezją. Zbiór wierszy z lat 1988-96, pt. „Wieczny początek gwałtownej chwili” ukazał się pośmiertnie w roku 2003.

Description:
Painting Z-6, 1959
oil/canvas, 150 x 75.5 cm; signed and dated lower left: 'J. Tchorzewski 59.', on the reverse a sticker with the description of the work of Central Bureau of Artistic Exhibitions, Italian customs stamp on a stretcher,

Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.

olej/płótno

sygnowany i datowany l.d.: 'J. Tchórzewski 59.'