17
Stanisław Szreniawa - Rzecki | Franciszek Frączkowski, karykatura z Teki Melpomeny, 1904
Estymacja:
1,200 zł - 2,000 zł
Sprzedane
1,000 zł
Aukcja na żywo
Grafika Artystyczna. Sztuka Dawna
Wymiary
16,5 x 26,5 cm
Kategoria
Opis
litografia/papier, 16,5 x 26,5 cm, sygnowany na płycie u dołu: 'St. Rz.', plansza pochodzi z Teki Melpomeny
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
Karykatura na początku XX wieku święciła triumfy w Krakowie. Wszystko za sprawą czasopisma „Liberum Veto”, które zaczęło wychodzić trzy razy w miesiącu w Krakowie od marca 1903 roku. Pismo poświęcone było polityce, literaturze i sztuce oraz satyrze i karykaturze obyczajowej, społecznej i politycznej. Jednym z założycieli pisma był Franciszek Czaki – działacz Polskiej Partii Socjalistycznej, satyryk i dziennikarz. W 1904 roku kierownictwo artystyczne periodyku przejął Kazimierz Sichulski. Czasopismo ostro reagowało na wiele wydarzeń literackich i artystycznych. Wśród karykatur wychodzących spod ołówków artystów współpracujących z „Liberum Veto” było wiele wizerunków znanych krakowskich aktorów, zwłaszcza artystów z założonego w 1893 roku Teatru Miejskiego. W 1904 roku w tymże teatrze zorganizowano imprezę na rzecz Kasy Emerytalnej, dołączyli do niej malarze, składając w darze tekę zawierającą kilkadziesiąt litografowanych karykatur osób związanych ze środowiskiem teatralnym. Ich autorami byli m.in. Karol Frycz, Kazimierz Sichulski, Stanisław Szreniwaca-Rzecki, Stanisław Kuczborski, Józef Czajkowski i Antonii Procajłowicz. Niektóre z tych wizerunków weszły do wydanej w tym samym roku słynnej „Teki Melpomeny” – autolitografowanego cyklu karykatur aktorów krakowskich. Aktorzy przedstawieni zostali w swoich najbardziej charakterystycznych rolach teatralnych, m.in. ze sztuk: „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego, „Kupiec wenecki” wg Szekspira, „Kopciuszek”, „Anastazja” wg Elizy Orzeszkowej, „Eros i Psyche” Jerzego Żuławskiego, a także „Śluby panieńskie” Aleksandra Fredry. Te autolitografie znalazły się następnie na ścianach jednej z najsłynniejszych krakowskich kawiarni – Jamy Michalika, założonej w 1895 roku, a nazywanej też „Cukiernią lwowską”. Gromadziła ona śmietankę towarzyską Krakowa: sfery literackie i artystyczne. Stałymi bywalcami byli artyści-malarze: Teodor Axentowicz, Józef Mehoffer, Jan Stanisławski, Leon Wyczółkowski, Stanisław Wyspiański; z młodszych podówczas: Alfons Karpiński, Stanisław Kamocki, bracia Stanisław i Józef Czajkowscy, Stanisław Kuczoborski, Witold Wojtkiewicz, Eugeniusz Dąbrowa- Dąbrowski, Tadeusz Rychter, Bronisława Rychter-Janowska, Stefan Filipkiewicz, Karol Frycz, Henryk Szczygliński. Wojciech Weiss, Kasper Żelechowski; z dziennikarzy i literatów: Rudolf Starzewski, redaktor „Czasu”,. Konrad Rakowski, Witold Noskowski, Stanisław Sierosławski, współredaktorzy tegoż dziennika: Jan August Kisielewski, Adolf Nowaczyński, dr Tadeusz Żeleński (Boy), Leon Schiller, Edward Tadeusz Żuk Skarszewski (Wierzbięta), dalej Władysław Prokesch, Leszczyński, tudzież ówcześni artyści i artystki teatru miejskiego: Kazimierz Kamiński, Andrzej Mielewski, Marian Jednowski, Bolesław Leszczyński, Józef Węgrzyn i wielu innych.
Ukończył gimnazjum w Warszawie, a następnie do 1908 studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Kra¬kowie, m.in. u Teodora Axentowicza, Stanisława Wyspiańskiego, Juliana Fałata oraz rzeźbę u Konstantego Laszczki. W 1904 korzystał ze stypendium Towarzystawa Zachęty Sztuk Pięknych (TZSP) im. Mikołaja Kopernika. Był jednym z aktywniejszych uczniów Akademii, działał w Bratniej Pomocy (był sekretarzem). W czasie studiów nawiązał przyjaźń z Wacławem Borowskim, Władysławem Skoczylasem i Stanisławem Kuczborskim. Obracał się w kręgach cyganerii artystycznej, bywał w kawiarniach i salonach (m. in. u Elizy Pareńskiej), spotykał się z Wyspiańskim, Tadeuszem Boyem-Żeleńskim, Teofilem Trzcińskim, Karolem Fryczem i Witoldem Wojtkiewiczem. Z Wojtkiewiczem był Rzecki szczególnie blisko; mieszkali wspólnie przy ul. Św. Tomasza, wykonywali liczne rysunki do pisma satyrycznego „Liberum Veto” (1903 i 1904) oraz karykatury teatralne wydane w „Tece Melpomeny” w roku 1904. Rzecki współpracował również z wydawanym przez „Naprzód” pismem satyryczno-politycznym „Hrabia Wojtek” (1905), a następnie z tygodnikiem artystycznym „Czarny Kot” (1906). Z kabaretem «Zielony Balonik» był Rzecki związany od chwili jego powstania w roku 1905: wykonywał dekoracje sali, lalki do szopek, a przede wszystkim ozdobione dowcipnymi rysunkami zaproszenia na kolejne wieczory kabaretowe, rysował i komentował karykatury; wystę¬pował także w 1909 w warsz. Momusie. W 1909-13 studiował w Paryżu. Po powrocie założył w War¬szawie Towarzystwo Młoda Sztuka. W czasie I wojny świat, walczył w Legionach Polskich. W 1915 rozpoczął współpracę z teatrem warszawskimi jako scenograf i pro¬jektant kostiumów. Współpracował: z Teatrem Powszech¬nym (kostiumy do "Cyda", 1915), z Teatrem Polskim (ko¬stiumy do "Księcia Niezłomnego" i dekoracje do "Cyrulika sewilskiego", 1918), z Redutą (kostiumy do "Fircyka w zalotach", 1920 i dekoracje do "Pierścienia wielkiej damy", 1936). Projekty jego spotykały się z uzna¬niem. J. Lorentowicz pisał, iż "Rzecki wniósł do swych dekoracji i kostiumów taką dyskrecję tonu ogólnego, tyle smaku i harmonii, że odbijał nad¬zwyczajnie od jaskrawości barw najznakomitszych swych kolegów". Aktywny był Rzecki w życiu artystycznym. W roku 1922 należał do członków założycieli Stowarzyszenia Artystów Plastyków „Rytm”, w roku 1925 – do współzałożycieli grupy „Ryt”. Interesował się wówczas szczególnie drzeworytem.
Po II wojnie świat. zrealizował jeszcze parę pro¬jektów scenograficznych: w Teatrze im. Słowackie¬go w Krakowie (Fantazy, 1946), oraz w Warsza¬wie w Teatrze Kameralnym ("Sprytna wdówka", 1950) i Teatrze Narodowym ("Szkoła żon", 1959). Był jednak przede wszystkim rzeźbiarzem, malarzem, grafi¬kiem. Miał szereg wystaw w kraju i za granicą (Paryż, Bruksela, Berlin, Rzym, Nowy Jork, We¬necja). Był członkiem różnych grup artystycznych, zało¬życielem Instytutu Sztuk Plastycznych w Warsza¬wie i jego dyrektorem (od 1926 do 1937); także wielo¬letnim pedagogiem.
Description:
Franciszek Fraczkowski, caricature from Teka Melpomeny, 1904
lithography/paper, 16.5 x 26.5 cm; signed in the plate below: 'St. Rz.', plate comes from "Teka Melpomeny",
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
Karykatura na początku XX wieku święciła triumfy w Krakowie. Wszystko za sprawą czasopisma „Liberum Veto”, które zaczęło wychodzić trzy razy w miesiącu w Krakowie od marca 1903 roku. Pismo poświęcone było polityce, literaturze i sztuce oraz satyrze i karykaturze obyczajowej, społecznej i politycznej. Jednym z założycieli pisma był Franciszek Czaki – działacz Polskiej Partii Socjalistycznej, satyryk i dziennikarz. W 1904 roku kierownictwo artystyczne periodyku przejął Kazimierz Sichulski. Czasopismo ostro reagowało na wiele wydarzeń literackich i artystycznych. Wśród karykatur wychodzących spod ołówków artystów współpracujących z „Liberum Veto” było wiele wizerunków znanych krakowskich aktorów, zwłaszcza artystów z założonego w 1893 roku Teatru Miejskiego. W 1904 roku w tymże teatrze zorganizowano imprezę na rzecz Kasy Emerytalnej, dołączyli do niej malarze, składając w darze tekę zawierającą kilkadziesiąt litografowanych karykatur osób związanych ze środowiskiem teatralnym. Ich autorami byli m.in. Karol Frycz, Kazimierz Sichulski, Stanisław Szreniwaca-Rzecki, Stanisław Kuczborski, Józef Czajkowski i Antonii Procajłowicz. Niektóre z tych wizerunków weszły do wydanej w tym samym roku słynnej „Teki Melpomeny” – autolitografowanego cyklu karykatur aktorów krakowskich. Aktorzy przedstawieni zostali w swoich najbardziej charakterystycznych rolach teatralnych, m.in. ze sztuk: „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego, „Kupiec wenecki” wg Szekspira, „Kopciuszek”, „Anastazja” wg Elizy Orzeszkowej, „Eros i Psyche” Jerzego Żuławskiego, a także „Śluby panieńskie” Aleksandra Fredry. Te autolitografie znalazły się następnie na ścianach jednej z najsłynniejszych krakowskich kawiarni – Jamy Michalika, założonej w 1895 roku, a nazywanej też „Cukiernią lwowską”. Gromadziła ona śmietankę towarzyską Krakowa: sfery literackie i artystyczne. Stałymi bywalcami byli artyści-malarze: Teodor Axentowicz, Józef Mehoffer, Jan Stanisławski, Leon Wyczółkowski, Stanisław Wyspiański; z młodszych podówczas: Alfons Karpiński, Stanisław Kamocki, bracia Stanisław i Józef Czajkowscy, Stanisław Kuczoborski, Witold Wojtkiewicz, Eugeniusz Dąbrowa- Dąbrowski, Tadeusz Rychter, Bronisława Rychter-Janowska, Stefan Filipkiewicz, Karol Frycz, Henryk Szczygliński. Wojciech Weiss, Kasper Żelechowski; z dziennikarzy i literatów: Rudolf Starzewski, redaktor „Czasu”,. Konrad Rakowski, Witold Noskowski, Stanisław Sierosławski, współredaktorzy tegoż dziennika: Jan August Kisielewski, Adolf Nowaczyński, dr Tadeusz Żeleński (Boy), Leon Schiller, Edward Tadeusz Żuk Skarszewski (Wierzbięta), dalej Władysław Prokesch, Leszczyński, tudzież ówcześni artyści i artystki teatru miejskiego: Kazimierz Kamiński, Andrzej Mielewski, Marian Jednowski, Bolesław Leszczyński, Józef Węgrzyn i wielu innych.
Ukończył gimnazjum w Warszawie, a następnie do 1908 studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Kra¬kowie, m.in. u Teodora Axentowicza, Stanisława Wyspiańskiego, Juliana Fałata oraz rzeźbę u Konstantego Laszczki. W 1904 korzystał ze stypendium Towarzystawa Zachęty Sztuk Pięknych (TZSP) im. Mikołaja Kopernika. Był jednym z aktywniejszych uczniów Akademii, działał w Bratniej Pomocy (był sekretarzem). W czasie studiów nawiązał przyjaźń z Wacławem Borowskim, Władysławem Skoczylasem i Stanisławem Kuczborskim. Obracał się w kręgach cyganerii artystycznej, bywał w kawiarniach i salonach (m. in. u Elizy Pareńskiej), spotykał się z Wyspiańskim, Tadeuszem Boyem-Żeleńskim, Teofilem Trzcińskim, Karolem Fryczem i Witoldem Wojtkiewiczem. Z Wojtkiewiczem był Rzecki szczególnie blisko; mieszkali wspólnie przy ul. Św. Tomasza, wykonywali liczne rysunki do pisma satyrycznego „Liberum Veto” (1903 i 1904) oraz karykatury teatralne wydane w „Tece Melpomeny” w roku 1904. Rzecki współpracował również z wydawanym przez „Naprzód” pismem satyryczno-politycznym „Hrabia Wojtek” (1905), a następnie z tygodnikiem artystycznym „Czarny Kot” (1906). Z kabaretem «Zielony Balonik» był Rzecki związany od chwili jego powstania w roku 1905: wykonywał dekoracje sali, lalki do szopek, a przede wszystkim ozdobione dowcipnymi rysunkami zaproszenia na kolejne wieczory kabaretowe, rysował i komentował karykatury; wystę¬pował także w 1909 w warsz. Momusie. W 1909-13 studiował w Paryżu. Po powrocie założył w War¬szawie Towarzystwo Młoda Sztuka. W czasie I wojny świat, walczył w Legionach Polskich. W 1915 rozpoczął współpracę z teatrem warszawskimi jako scenograf i pro¬jektant kostiumów. Współpracował: z Teatrem Powszech¬nym (kostiumy do "Cyda", 1915), z Teatrem Polskim (ko¬stiumy do "Księcia Niezłomnego" i dekoracje do "Cyrulika sewilskiego", 1918), z Redutą (kostiumy do "Fircyka w zalotach", 1920 i dekoracje do "Pierścienia wielkiej damy", 1936). Projekty jego spotykały się z uzna¬niem. J. Lorentowicz pisał, iż "Rzecki wniósł do swych dekoracji i kostiumów taką dyskrecję tonu ogólnego, tyle smaku i harmonii, że odbijał nad¬zwyczajnie od jaskrawości barw najznakomitszych swych kolegów". Aktywny był Rzecki w życiu artystycznym. W roku 1922 należał do członków założycieli Stowarzyszenia Artystów Plastyków „Rytm”, w roku 1925 – do współzałożycieli grupy „Ryt”. Interesował się wówczas szczególnie drzeworytem.
Po II wojnie świat. zrealizował jeszcze parę pro¬jektów scenograficznych: w Teatrze im. Słowackie¬go w Krakowie (Fantazy, 1946), oraz w Warsza¬wie w Teatrze Kameralnym ("Sprytna wdówka", 1950) i Teatrze Narodowym ("Szkoła żon", 1959). Był jednak przede wszystkim rzeźbiarzem, malarzem, grafi¬kiem. Miał szereg wystaw w kraju i za granicą (Paryż, Bruksela, Berlin, Rzym, Nowy Jork, We¬necja). Był członkiem różnych grup artystycznych, zało¬życielem Instytutu Sztuk Plastycznych w Warsza¬wie i jego dyrektorem (od 1926 do 1937); także wielo¬letnim pedagogiem.
Description:
Franciszek Fraczkowski, caricature from Teka Melpomeny, 1904
lithography/paper, 16.5 x 26.5 cm; signed in the plate below: 'St. Rz.', plate comes from "Teka Melpomeny",
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Stan zachowania
praca oprawiona
Technika
litografia/papier
Sygnatura
sygnowany na płycie u dołu: 'St. Rz.'
Literatura
Katalog zbiorów Gabinetu Grafiki, t.1: Grafika polska w latach 1901-1939” Wrocław 1983, kat. 704, s. 211
