120,5 x 253 cm

olej/płótno, 120,5 x 253 cm, sygnowany i datowany p.d., wewnątrz kompozycji: 'H. Lipiński. 1883' oraz sygnowany, datowany i opisany wtórnie l.d.: '(...) H. Lipiński (...) | - 1885 - Zygmunt Ajdukiewicz (?)', opisany na odwrociu notatkami liczbowymi (w kolumnie), stempel wiedeńskiego składu przyborów malarskich i podobrazi W. Koller & Co, opisany na krośnie malarskim numerem: '52.'

Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.


Hipolit Lipiński: Realizm, historia i impresjonizm


Hipolit Lipiński to niewątpliwie jeden z najwybitniejszych polskich malarzy realistów działających w 2. połowie XIX stulecia. O jego talencie świadczą dzisiaj wspaniałe dzieła, które po sobie pozostawił. Z racji na niezbadaną dotąd dostatecznie działalność twórcy same „opowiadają” one poniekąd o tym nieco dzisiaj zapomnianym, zupełnie niesłusznie, mistrzu Krakowa. Zastanowić można się co wpłynęło na tak znikomy stan badań nad jakże fenomenalnym i docenianym w epoce oeuvre Lipińskiego. Być może to przez fatalne odejście artysty w pełni sił twórczych (zmarł w wieku 38 lat), o którym nieznany recenzent „Tygodnika Powszechnego” pisał w alegoryczny sposób, jakoby: „śmierć wyrwała mu pędzel z młodej a nieznużonej ręki” (G., Stanisław Chlebowski i Hipolit Lipiński, „Tygodnik Powszechny” 1884, nr 30, s. 467). Być może to brak bezpośrednich kontynuatorów jego artystycznej spuścizny czy osób, który pielęgnowałyby pamięć o jego dokonaniach. Lipiński nie doczekał się do tej pory szerszego opracowania. Źródła z epoki i archiwalia mówią tutaj jednak jasno, że należał on w swoich czasach do czołówki polskich twórców, a jego sława wykraczała nawet poza świadomość jego rodaków.

Śmierć Lipińskiego wstrząsnęła i poruszyła całe artystyczne środowisko. We wszystkich ważniejszych wówczas dziennikach pojawiły się wzmianki, a nawet artykuły pośmiertne. Tak pisano o śmierci malarza na łamach krakowskiego „Czasu”: „Sztuka nasza poniosła znów dotkliwą stratę – w piątek 28 b. m. rozstał się z tym światem po ciężkiej chorobie malarz Hipolit Lipiński. Zgasł on za wcześnie w 38 roku życia zabrawszy z sobą do grobu bogaty zapas wiedzy artystycznej i te szeregi pomysłów, które się bujnej jego fantazyi mieściły, a ujęte w obrazy miały być pociechą dla pokoleń” („Czas”, 1884, nr 149, s. 3). Co ciekawe, dalej autor porównał Lipińskiego pod względem tematyki do Aleksandra Kotsisa, upatrując w nim tym samym jego kontynuatora. Określił ponadto Lipińskiego jako malarza o większej biegłości technicznej, co w omawianym kontekście pozwala go sytuować na wysokiej pozycji. W podobnym czasie stronę tytułową poświęcił artyście „Tygodnik Ilustrowany”, przybliżając jego sylwetkę. W tyle nie pozostały także „Kłosy” czy „Tygodnik Powszechny”.

Lipiński przyszedł na świat w 1847 roku w Nowym Targu, w podupadłej rodzinie mieszczańskiej. Pomimo problemów finansowych udało mu się dotrzeć do Krakowa, gdzie mieszkała siostra, u której początkowo się zatrzymał. Naukę na polu malarstwa podjął on później w Monachium, gdzie w tamtejszej Akademii kształcił się w pracowni malarza historycznego Hermanna Franza Anschütza. Swój warsztat szlifował także prywatnie, u batalisty Theodora Dietza. Nie związał się jednak z żadnym z tych gatunków malarskich. Zupełnie obca była mu batalistyka, a elementy malarstwa historycznego zaledwie przemycał w swoich kompozycjach pod postacią kostiumu. Najobszerniejszej analizy dorobku Lipińskiego dokonał, jak dotąd, Tadeusz Dobrowolski. Zwrócił on uwagę na dużą rolę Jana Matejki w przemianie, jaka zaszła w twórczości malarza po powrocie z Bawarii do Krakowa. Jak pisał: „obrazy dojrzewającego artysty uległy zdynamizowaniu i wchłonęły sporo z autentycznego, ruchliwego życia” (Tadeusz Dobrowolski, Nowoczesne malarstwo polskie, t. 2, Wrocław-Kraków 1960, s. 89). Badacz w późniejszej działalności artysty dopatrywał się nawet pewnych wpływów impresjonizmu, które widoczne są u niego szczególnie na początku lat 80. Pewne refleksy tego kierunku dostrzec można nawet w „Zupie rumfordzkiej przed kościołem św. Katarzyny w Krakowie”, ale najpełniej przejawia się on w nastrojowym pejzażu ukazującym „Dworek w Dębnikach” (około 1883, Muzeum Narodowe w Krakowie). Nieco wcześniej, w 1881 roku, powstało ikoniczne i, jak się wydaje, najwspanialsze dzieło Lipińskiego – „Procesja Bożego Ciała” (Muzeum Narodowe w Krakowie). Obraz ten przewyższa wprawdzie „Zupę rumfordzką” rozmiarem, niemniej jednak pod względem detalu wykazuje liczne podobieństwa. Artysta zwrócił w obydwóch pracach szczególną uwagę na dwa aspekty – dogłębne studium architektury, jak także drobiazgową analizę detalu kostiumologicznego. Jest jeszcze jedna kwestia łącząca te dzieła. Na obu odnajdziemy na odwrociach stemple wiedeńskiego składu przyborów malarskich i podobrazi W. Koller & Co. Śmierć artysty w 1884 roku definitywnie przerwała rozwój jego kariery. Jak podaje Polski Słownik Biograficzny „Zupę rumfordzką” ukończył za niego w 1885 roku inny malarz, najprawdopodobniej Zygmunt Ajdukiewicz. Jak się wydaje, taką informację odnaleźć można także na wtórnym, niestety słabo czytelnym opisie umieszczonym w lewym dolnym rogu płótna. Obraz wyeksponowany został na wystawie Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie w 1885. Niestety próżno szukać w prasie z epoki wzmianek o nim. Wydaje się być to fatalnym zbiegiem okoliczności spowodowanym właśnie śmiercią artysty. Obraz porównywalny z jego najlepszymi, muzealnymi kompozycjami, malowany w ostatnich latach jego działalności, został po prostu zapomniany, choć oczywiście niesłusznie. Los okazał się w tym przypadku okrutny. Zadrwił w pewien sposób z artysty i jego spuścizny. Podobnie rzecz ma się z innym jego dziełem – „Konikiem zwierzynieckim”, znanym również po prostu jako „Lajkonik” (1881, Muzeum Narodowe w Krakowie). Ta kompozycja wprawdzie nie „przepadła” w świadomości potomnych, ale do dnia dzisiejszego pozostała nieukończona.

Description:
"Rumford's Soup in front of the St. Catherine's church in Cracow", 1883
oil/canvas, 120.5 x 253 cm; signed and dated lower right, inside the composition: 'H. Lipinski. r. 1883' and signed, dated and described secondarily lower left: '(...) H. Lipinski (...) | - 1885 - Zygmunt Ajdukiewicz (?)', described on the reverse by number notes (in the column), a stamp of Viennese storage of art supplies W. Koller & Co, described on the stretcher by the number: '52.',

Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.

olej/płótno

sygnowany i datowany p.d., wewnątrz kompozycji: 'H. Lipiński. 1883' oraz sygnowany, datowany i opisany wtórnie l.d.: '(...) H. Lipiński (...) | - 1885 - Zygmunt Ajdukiewicz (?)'