Powrót do DESA.PL
18 of Liczba obiektów: 54
18
Juliusz Kossak | Cykl 4 akwarel „Polowanie na niedźwiedzia” („Scena z polowania na niedźwiedzie w Użoku”), 1874
Estymacja:
1,400,000 zł - 2,000,000 zł
Sprzedane
1,200,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Dawna. XIX wiek, Modernizm, Międzywojnie • Sesja I
Artysta
Juliusz Kossak (1824 - 1899)
Wymiary
I. 69 x 51 cm (w świetle passe-partout); II., III., IV. 68 x 51 cm (w świetle passe-partout)
Opis
akwarela/papier, I. 69 x 51 cm (w świetle passe-partout); II., III., IV. 68 x 51 cm (w świetle passe-partout), sygnowane i datowane: 'Juliusz Kossak | 1874', I. ”Wyjazd na polowanie w Siankach i Użoku”, wersja I, 1874
akwarela/papier, 69 x 51 cm (w świetle passe-partout)
sygnowany i datowany p.d.: ‘Juliusz Kossak | 1874’
na odwrociu nalepka inwentarzowa z Muzeum Narodowego w Krakowie o numerze: ‘7637’

II. "Odpoczynek na połoninie podczas polowania sapieżyńskiego na niedźwiedzia”, 1874
akwarela/papier, 68 x 51 cm (w świetle passe-partout) sygnowany i datowany p.d.: ‘Juliusz Kossak | 1874’
na odwrociu papierowa nalepka własnościowa ks. Adama Sapiehy z opisem: ‘WŁASNOŚĆ W. KS. SAPIEHY | W KRASICZYNIE | SCENA Z POLOWANIA NA | NIEDŹWIEDZIE W UŻOKU | ADAMA Ks. SAPIEHY | Malował Juljusz Kossak’ oraz nalepka inwentarzowa z Muzeum Narodowego w Krakowie o numerze: ‘7636’

III. "Niedźwiedź w ostępie osaczony przez psy”, 1874
akwarela/papier, 68 x 51 cm (w świetle passe-partout)
sygnowany i datowany l.d.: ‘Juliusz Kossak | 1874’
na odwrociu papierowa nalepka własnościowa ks. Adama Sapiehy z opisem: ‘WŁASNOŚĆ W. KS. SAPIEHY | W KRASICZYNIE | SCENA Z POLOWANIA NA | NIEDŹWIEDZIE W UŻOKU | ADAMA Ks. SAPIEHY | Malował Juljusz Kossak’, nalepka inwentarzowa z Muzeum Narodowego w Krakowie o numerze: ‘7635’ oraz papierowa nalepka z numerem: ‘37’

IV. "Powrót z polowania na niedźwiedzia”, 1874
akwarela/papier, 68 x 51 cm (w świetle passe-partout)
sygnowany i datowany l.d.: ‘Juliusz Kossak | 1874’
na odwrociu papierowa nalepka własnościowa ks. Adama Sapiehy z opisem: ‘WŁASNOŚĆ W. KS. SAPIEHY | W KRASICZYNIE | SCENA Z POLOWANIA NA | NIEDŹWIEDZIE W UŻOKU | ADAMA Ks. SAPIEHY | Malował Juljusz Kossak’, fragment nalepki inwentarzowej z Muzeum Narodowego w Krakowie oraz numer inwentarzowy spisany długopisem: ‘7634’

Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.


W okresie krakowskim – od jesieni 1869 roku – Juliusz Kossak wielokrotnie podejmował temat rodzajowej sceny z arystokratycznego majątku czy widoku z polowania wyższych sfer. W 1871 roku artysta wybrał się z Józefem Brandtem na studyjną podróż po Galicji. Tamże mieli zamiar zebrać materiały i studia do obrazów związanych z postacią Jana III Sobieskiego. Ich droga wiodła przez ważne zbiory historyczne – Lubomirskich i Dzieduszyckich we Lwowie, jak również uznane hodowle koni. Odwiedzili stadninę Sanguszków w Gumniskach czy Baworowskiego w Strusowie. Twórczość Kossaka na początku lat 70. XIX wieku cieszyła się dużym powodzeniem wśród sfer życia intelektualnego i artystycznego, jak również arystokratycznych rodów osiadłych w Galicji. Odwiedzał Podhorce Sanguszków oraz Krzeszowice Potockich, gdzie wykonywał rzadziej obrazy olejne, a najczęściej akwarele portretowe i przedstawiające sceny rodzajowe.

„Jeszcze we wrześniu 1872 książę Adam Sapieha urządził wielkie polowanie na niedźwiedzia w swoich dobrach w Karpatach na granicy węgierskiej, we wsi Sianki po stronie galicyjskiej i w Użoku po węgierskiej. Na polowanie sprosił gości, m. in. księcia Romana Sanguszkę, hr. A. Zamoyskiego, hr. M. Żółtowskiego z synem, panów Leszczyńskiego, Monasterskiego oraz Juliusza Kossaka z synem Wojtkiem. Kossak wykonał z tego polowania dla gospodarza najpierw dwa albumy szkiców akwarelowych. Dochował się jeden z nich w Muzeum Czartoryskich w Krakowie pt. Przygody myśliwskie w Sianach i Użoku w 1872, zawierający 12 humorystycznych akwarel” – pisze o genezie powstania myśliwskiego cyklu akwarelowego monografista Kossaka Kazimierz Olszański (Kazimierz Olszański, Juliusz Kossak, wyd. II poszerzone z ilustracjami w tekście, Kraków 2000, s. 142-43).

Ów cykl powstał na zamówienie Sapiehy w 1874 roku, dwa lata po polowaniu. Na wertykalnych arkuszach papieru artysta zaakcentował walory karpackiego pejzażu – przepastne leśne bory, głębokie jary, rwące strumienie czy prześwietlone słońce górskie zbocza i połoniny. Kossak przedstawił naturę dziką i nieujarzmioną, której dramatyczny charakter powiększa narracyjny charakter cyklu – malarz rozpoczął „opowieść” od wyjazdu myśliwych, kontynuował przez odpoczynek na połoninie, jej dramatyczny finał rozwinął w scenie osaczonego przez psy niedźwiedzia, a całość zwieńczył powrotem myśliwych. Sposób organizacji przestrzeni na wertykalnie zorientowanej płaszczyźnie podobrazia przypomina malarstwo mistrzów dawnych. Otwarcie przestrzeni w górnej części kompozycji przy jednoczesnym skoncentrowaniu wzroku widza na scenie w dolnej partii, a także szczegółowy realizm i nagromadzenie detalu przywodzą na myśl krajobrazy szkoły naddunajskiej, przede wszystkich Lucasa Cranacha i Albrechta Altdorfera, lecz także krajobrazowego malarstwa flamandzkiego i holenderskiego Złotego Wieku, szczególnie Jacoba van Ruisdaela, którego prace studiował w Luwrze. Wskazuje się, że Kossak oglądał podczas młodzieńczej podróży do Petersburga prace Flamanda Adama Fransa van der Meulena, co mogło pozostawić ślad w jego muzeum wyobraźni. Zorganizowanie w centralnej części pochodu przecinającego diagonalnie powierzchnię obrazu, szczególnie w scenie wyjazdu, bliskie jest narracyjnym cyklom malarstwa Quattrocenta.

Wskazane impulsy istotnie mogły oddziaływać na Kossaka, który wiele podróżował oraz jak każdy artysta epoki miał dostęp do publikacji poświęconych sztuce oraz reprodukcji dzieł. Bliższymi tropami dla zrozumienia formuły jego twórczości wydają się prace jemu współczesnych. Kossak niewątpliwie znał popularne w XIX stuleciu grafiki brytyjskie przedstawiające zawody hippiczne, przejażdżki czy polowania. W 1852 roku odbył podróż do Wiednia i przypuszcza się, że właśnie wtedy doskonalił swój warsztat u Ferdinanda Georga Waldmüllera – mistrza austriackiego biedermeieru, które malarstwo budziło podziw publiczności ze względu na wierne naśladownictwo natury, warsztatowy kunszt oraz przyjemny wyraz scen rodzajowych, portretów czy pejzaży. Trzy lata później artysta wyjechał do Francji, gdzie zetknął się twórczością batalisty Horace’a Verneta. Wpływy naturalistycznego stylu Francuza zaważyły na całej dojrzałej twórczości malarza.

Bodaj najważniejszy warszawski krytyk doby pozytywizmu Henryk Struve pisał o obrazach cyklu dla Sapiehy: „Wszyscy krytycy jak u nas, tak i za granicą, wychwalają jednozgodnie w utworach Kossaka nadzwyczajną lekkość i poprawność rysunku, żywość i elegancję kompozycji, wreszcie biegłość i staranność wykończenia […]. Z naszej strony dodajemy tylko, że poczytujemy artyście za szczególną zasługę, iż nie poddaje się owej kolorystycznej efektomanii, która i dziś nad akwarelą władać zaczyna i ją popycha do naśladowania malarstwa olejnego […]. Odrębność polega na tym, że głównymi środkami artystycznymi akwareli nie są barwny, lecz rysunek i cieniowanie, używające barwy tylko jako środka pomocniczego. Artysta nasz jasno pojmuje ten charakter akwareli” („Kłosy”, nr 523 z 8 lipca 1875).

Prace cyklu formują istotne ogniwo w rozwoju artystycznym Kossaka – stanowią wybitny przykład operowania przezeń akwarelą, jak również ogniskują się w nich artystyczne inklinacje malarza – dla postaci konia, sceny polowania oraz surowego i dzikiego pejzażu. Obrazy – krótko po stworzeniu – były reprodukowane w prasie w warszawskiej prasie – poczytnym „Tygodniku Ilustrowanym”. Zostały również opublikowane we wczesnej, kluczowej monografii Kossaka pióra Stanisława Witkiewicza ojca. Kazimierz Olszański, w 1988 roku, dostrzegał w cyklu jedną z najważniejszych wczesnych realizacji artysty. Serię „Polowanie na niedźwiedzia” należy postrzegać jako jedno ze wczesnych arcydzieł i muzealnej klasy prace Juliusza Kossaka.
Początkowo – od ok. 1842 roku – studiował na wydziale prawa na uniwersytecie lwowskim, jednocześnie uczył się rysunku u Jana Maszkowskiego. W latach 1850 – 52 mieszkał na przemian we Lwowie i w Warszawie. W roku 1852 wyjechał do Wiednia, gdzie uczył się przez krótki czas w pracowni Ferdinanda G. Waldmüllera, odwiedził także Węgry. Na przełomie 1852/53 roku po raz pierwszy przebywał w Paryżu, gdzie osiadł na kilka lat w 1855 roku W roku 1860 powrócił do Warszawy. W 1869 roku studiował w monachijskiej pracowni Franza Adama, pozostawał także w bliskich kontaktach z J. Brandtem. Jesienią 1869 roku osiadł na stałe w Krakowie, z którego rzadko wyjeżdżał – odbył wędrówkę artystyczną po Galicji Wschodniej, przełom lat 1872/73 spędził w Monachium. Swoje prace wystawiał we Lwowie, Krakowie, Warszawie (w TZSP i Salonie Krywulta), Łodzi, Poznaniu oraz za granicą: w Paryżu, Monachium, Dreźnie, Berlinie i Wiedniu. Najważniejszym motywem w malarstwie artysty był koń, przedstawiany w scenach historycznych, scenach bitewnych, przedstawiających przemarsze wojsk jak i scenach rodzajowych – polowaniach, przejażdżkach, wyścigach. Malował także – zwłaszcza po okresie studiów paryskich i monachijskich – sceny z życia codziennego prostych ludzi oraz portrety konne. Jego ulubioną techniką była akwarela, która umożliwiała szybkie uchwycenie ruchu i kształtu rozgrywającej się sceny.

Description:
Cycle of 4 watercolors „Bear Hunt” („Bear Hunt in Uzok”), 1874
watercolour/paper, I. 69 x 51 cm (in passe-partout window); II., III., IV. 68 x 51 cm (in passe-partout window); all signed and dated: 'Juliusz Kossak | 1874', I. ”Wyjazd na polowanie w Siankach i Uzoku”, wersja I, 1874
akwarela/papier, 69 x 51 cm (w swietle passe-partout)
sygnowany i datowany p.d.: ‘Juliusz Kossak | 1874’
na odwrociu nalepka inwentarzowa z Muzeum Narodowego w Krakowie o numerze: ‘7637’

II. "Odpoczynek na poloninie podczas polowania sapiezynskiego na niedzwiedzia”, 1874
akwarela/papier, 68 x 51 cm (w swietle passe-partout) sygnowany i datowany p.d.: ‘Juliusz Kossak | 1874’
na odwrociu papierowa nalepka wlasnosciowa ks. Adama Sapiehy z opisem: ‘WLASNOSC W. KS. SAPIEHY | W KRASICZYNIE | SCENA Z POLOWANIA NA | NIEDzWIEDZIE W UZOKU | ADAMA Ks. SAPIEHY | Malowal Juljusz Kossak’ oraz nalepka inwentarzowa z Muzeum Narodowego w Krakowie o numerze: ‘7636’

III. "Niedzwiedz w ostepie osaczony przez psy”, 1874
akwarela/papier, 68 x 51 cm (w swietle passe-partout)
sygnowany i datowany l.d.: ‘Juliusz Kossak | 1874’
na odwrociu papierowa nalepka wlasnosciowa ks. Adama Sapiehy z opisem: ‘WLASNOSC W. KS. SAPIEHY | W KRASICZYNIE | SCENA Z POLOWANIA NA | NIEDzWIEDZIE W UZOKU | ADAMA Ks. SAPIEHY | Malowal Juljusz Kossak’, nalepka inwentarzowa z Muzeum Narodowego w Krakowie o numerze: ‘7635’ oraz papierowa nalepka z numerem: ‘37’

IV. "Powrot z polowania na niedzwiedzia”, 1874
akwarela/papier, 68 x 51 cm (w swietle passe-partout)
sygnowany i datowany l.d.: ‘Juliusz Kossak | 1874’
na odwrociu papierowa nalepka wlasnosciowa ks. Adama Sapiehy z opisem: ‘WLASNOSC W. KS. SAPIEHY | W KRASICZYNIE | SCENA Z POLOWANIA NA | NIEDzWIEDZIE W UZOKU | ADAMA Ks. SAPIEHY | Malowal Juljusz Kossak’, fragment nalepki inwentarzowej z Muzeum Narodowego w Krakowie oraz numer inwentarzowy spisany dlugopisem: ‘7634’,

Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
Technika
akwarela/papier
Sygnatura
sygnowane i datowane: 'Juliusz Kossak | 1874'
Proweniencja
zbiory Adama Stanisława Sapiehy (1828-1903), Krasiczyn; zbiory Adama Stefana Sapiehy (1867-1951), Krasiczyn (do 1939); depozyt w Muzeum Narodowym w Krakowie; DESA Unicum, październik 2018; kolekcja prywatna, Polska
Literatura
Juliusz Kossak, Wacława Milewska, Olszanica 2011, s. 56-9 (il.); Stefania Krzysztofowicz-Kozakowska, Kossakowie, Wrocław 2002, s. 23 (il.); Juliusz Kossak, W setną rocznicę śmierci, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, red. Marta Marek, Kraków 1999, poz. kat. 12-15, s. nlb. (il.); Stanisław Witkiewicz, Juljusz Kossak, Warszawa 1900, s. 116-117 (il.); "Kłosy" 1875, nr 523 (8 lipca)
Wystawiany
Juliusz Kossak, W setną rocznicę śmierci, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, marzec-maj 1999