27
Teresa Pągowska | "Akt z czerwieniami" z cyklu "Figury Magiczne", 1977
Estymacja:
250,000 zł - 400,000 zł
Sprzedane
250,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Współczesna. Klasycy Awangardy po 1945
Artysta
Teresa Pągowska (1926 - 2007)
Wymiary
145 x 130 cm
Kategoria
Opis
olej/płótno, 145 x 130 cm, sygnowany l.d.: 'T.P.', sygnowany, datowany i opisany na odwrociu: 'TERESA PĄGOWSKA | 145 x 130 cm | 1977 | AKT Z CZERWIENIAMI | Z CYKLU: | FIGURY MAGICZNE'
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
Lata 70. i 80. w sztuce Teresy Pągowskiej częstokroć przez krytykę określane są jako drugi etap jej twórczych poszukiwań. Okres ten wyróżniały przede wszystkim monochromatyczne kompozycje oraz związany z nimi odmienny od dotychczasowego stosunek do postaci ludzkiej. Jak pisał Krzysztof Lipka: „Monochromatami nazywała malarka obrazy, na których pewne kształty, a przede wszystkim ludzkie sylwetki zostawały wydobyte niejako negatywnie, czyli poprzez wyizolowanie odpowiedniego fragmentu powierzchni i pozostawienie go w surowym stanie, w postaci nawet niezagruntowanego płótna. Jest to ważne, że właśnie zasadnicza część przedstawienia, główny motyw, zostaje określona przez niewprowadzanie na jej polu żadnego działania, poprzez zaniechanie w jej obrębie wszelkich ingerencji” (Krzysztof Lipa, [w:] Teresa Pągowska. Przesypywanie czasu. Malarstwo 1962-2006, Warszawa 2008, s. 69). Jedynym zabiegiem warsztatowym ze strony artystki było wytyczenie konturów sylwetki oraz nadanie jej właściwej w kompozycji roli. Nie inaczej jest w prezentowanym „Akcie z czerwieniami” z 1977, gdzie przedstawiona centralnie monochromatyczna sylwetka kobieca, poprzez płótno w naturalnym, ciepłym kolorze, staje się żywa, niezwykle cielesna i witalna. Prowokuje jednak nie tyle swoją anonimowością, nagością oraz rodzajem bezbarwności, lecz także, a może przede wszystkim, dźwięczną pustką skontrastowaną z rozżarzoną czerwienią.
Kobiecy akt, ze szczególną intensywnością realizowany w latach 60. i 70., jest jednym z głównych i najbardziej kojarzonych motywów twórczości Teresy Pągowskiej. Ekspresyjne, pulsujące formy uciekają od opisowości; gubią się w niuansach cech fizycznych, zaskakując jednocześnie precyzyjną projekcją szerokiej gamy doznań i uczuć. Z czasem jej obrazy nabrały dosłowności w wyrazie, pewnej zamaszystości. Do dojrzałych cykli należą „Monochromaty” i „Figury magiczne”, niepokojące, rozedrgane sylwety poruszające studium samotności i rozterki. Twórczość Pągowskiej odznacza się obecnością kobiety będącej nie tylko jej przedmiotem, ale również twórczym podmiotem. Jej kobieca intuicja nie pozwalała odejść od własnej osoby i to właśnie z niej czerpała natchnienie. Kobiece akty były, jak chciała sama Pągowska, jej własnymi „portretami psychicznymi”, manifestacją głęboko odczutych i najbardziej prywatnych stanów emocjonalnych. W twórczości artystki nie mamy do czynienia z sytuacją, gdy kobieca figura wynika z erotycznych preferencji twórczyni obrazu (choć krytyka artystyczna niejednokrotnie posługiwała się w kontekście jej malarstwa pojęciem „erotyku”), zatem zmienia się w tej sztuce relacja łącząca tą, która obrazuje oraz te, które są obrazowane. Nie oznacza to, że twórczość Pągowskiej pozbawiona jest erotyki, często prowokacyjnych widoków nagich kobiecych ciał. To właśnie czyni ją wyjątkową: Pągowska wiele razy zgłębiała temat kobiecego aktu, nie wahała się ukazywać tego, co mogło uchodzić za obsceniczne. Tym samym wyszła w swojej sztuce poza to, co ogranicza się do męskiej, seksualnej fantazji, nie rezygnując jednak z ukazywania widoków kobiet, ich ciał i tego, co w dziejach sztuki zwykle służyło zmysłowej satysfakcji malarzy.
„Akt z czerwieniami”, podobnie jak inne obrazy z cyklu „Figur Magicznych”, zwracają uwagę na zainteresowanie artystki popularnymi formami rozrywki: w latach 70. i 80. Bohaterami jej prac byli zatem muzykanci, tancerki, akrobatki, woltyżerki, kuglarze czy jazzmani.
Skończyła poznańską Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych – malarstwo i techniki ścienne pod kierunkiem Wacława Taranczewskiego i Eustachego Wasilkowskiego. W okresie studiów była asystentką Jacka Piaseckiego. W latach 1950-64 była pedagogiem w gdańskiej PWSSP, po czym przeniosła się do Warszawy. Po kilkuletniej przerwie kontynuowała pracę pedagogiczną: w latach 1971-73 w łódzkiej PWSSP (aktualnie ASP), a następnie przez wiele lat w akademii warszawskiej. W roku 1988 uzyskała tytuł profesora zwyczajnego. Artystka zawsze zdradzała nieprzeciętną wrażliwość kolorystyczną, rozwiniętą pod wpływem sztuki Piotra Potworowskiego. Skupiła się jednak na postaci ludzkiej. W latach 60. jej malarstwo zdominował motyw silnie zdeformowanej, traktowanej skrótowo, ludzkiej (głównie kobiecej) figury, ukazywanej często w nieoczekiwanych, dynamicznych, często tanecznych, układach. Od tamtej pory postać ludzka jest w tym malarstwie obecna jako pozbawiona rysów indywidualnych zwarta, mocna sylweta. Artystka chętnie operowała gwałtownymi spięciami sumarycznych kształtów oraz kontrastami plam jednolitego koloru. Przez tę umowność odbiera bohaterom jednoznaczny charakter.
Description:
"Nude with reds" from the series "Magic Figures", 1977
oil/canvas, 145 x 130 cm; signed lower left: 'T.P.', signed, dated and described on the reverse: 'TERESA PAGOWSKA | 145 x 130 cm | 1977 | AKT Z CZERWIENIAMI | Z CYKLU: | FIGURY MAGICZNE',
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
Lata 70. i 80. w sztuce Teresy Pągowskiej częstokroć przez krytykę określane są jako drugi etap jej twórczych poszukiwań. Okres ten wyróżniały przede wszystkim monochromatyczne kompozycje oraz związany z nimi odmienny od dotychczasowego stosunek do postaci ludzkiej. Jak pisał Krzysztof Lipka: „Monochromatami nazywała malarka obrazy, na których pewne kształty, a przede wszystkim ludzkie sylwetki zostawały wydobyte niejako negatywnie, czyli poprzez wyizolowanie odpowiedniego fragmentu powierzchni i pozostawienie go w surowym stanie, w postaci nawet niezagruntowanego płótna. Jest to ważne, że właśnie zasadnicza część przedstawienia, główny motyw, zostaje określona przez niewprowadzanie na jej polu żadnego działania, poprzez zaniechanie w jej obrębie wszelkich ingerencji” (Krzysztof Lipa, [w:] Teresa Pągowska. Przesypywanie czasu. Malarstwo 1962-2006, Warszawa 2008, s. 69). Jedynym zabiegiem warsztatowym ze strony artystki było wytyczenie konturów sylwetki oraz nadanie jej właściwej w kompozycji roli. Nie inaczej jest w prezentowanym „Akcie z czerwieniami” z 1977, gdzie przedstawiona centralnie monochromatyczna sylwetka kobieca, poprzez płótno w naturalnym, ciepłym kolorze, staje się żywa, niezwykle cielesna i witalna. Prowokuje jednak nie tyle swoją anonimowością, nagością oraz rodzajem bezbarwności, lecz także, a może przede wszystkim, dźwięczną pustką skontrastowaną z rozżarzoną czerwienią.
Kobiecy akt, ze szczególną intensywnością realizowany w latach 60. i 70., jest jednym z głównych i najbardziej kojarzonych motywów twórczości Teresy Pągowskiej. Ekspresyjne, pulsujące formy uciekają od opisowości; gubią się w niuansach cech fizycznych, zaskakując jednocześnie precyzyjną projekcją szerokiej gamy doznań i uczuć. Z czasem jej obrazy nabrały dosłowności w wyrazie, pewnej zamaszystości. Do dojrzałych cykli należą „Monochromaty” i „Figury magiczne”, niepokojące, rozedrgane sylwety poruszające studium samotności i rozterki. Twórczość Pągowskiej odznacza się obecnością kobiety będącej nie tylko jej przedmiotem, ale również twórczym podmiotem. Jej kobieca intuicja nie pozwalała odejść od własnej osoby i to właśnie z niej czerpała natchnienie. Kobiece akty były, jak chciała sama Pągowska, jej własnymi „portretami psychicznymi”, manifestacją głęboko odczutych i najbardziej prywatnych stanów emocjonalnych. W twórczości artystki nie mamy do czynienia z sytuacją, gdy kobieca figura wynika z erotycznych preferencji twórczyni obrazu (choć krytyka artystyczna niejednokrotnie posługiwała się w kontekście jej malarstwa pojęciem „erotyku”), zatem zmienia się w tej sztuce relacja łącząca tą, która obrazuje oraz te, które są obrazowane. Nie oznacza to, że twórczość Pągowskiej pozbawiona jest erotyki, często prowokacyjnych widoków nagich kobiecych ciał. To właśnie czyni ją wyjątkową: Pągowska wiele razy zgłębiała temat kobiecego aktu, nie wahała się ukazywać tego, co mogło uchodzić za obsceniczne. Tym samym wyszła w swojej sztuce poza to, co ogranicza się do męskiej, seksualnej fantazji, nie rezygnując jednak z ukazywania widoków kobiet, ich ciał i tego, co w dziejach sztuki zwykle służyło zmysłowej satysfakcji malarzy.
„Akt z czerwieniami”, podobnie jak inne obrazy z cyklu „Figur Magicznych”, zwracają uwagę na zainteresowanie artystki popularnymi formami rozrywki: w latach 70. i 80. Bohaterami jej prac byli zatem muzykanci, tancerki, akrobatki, woltyżerki, kuglarze czy jazzmani.
Skończyła poznańską Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych – malarstwo i techniki ścienne pod kierunkiem Wacława Taranczewskiego i Eustachego Wasilkowskiego. W okresie studiów była asystentką Jacka Piaseckiego. W latach 1950-64 była pedagogiem w gdańskiej PWSSP, po czym przeniosła się do Warszawy. Po kilkuletniej przerwie kontynuowała pracę pedagogiczną: w latach 1971-73 w łódzkiej PWSSP (aktualnie ASP), a następnie przez wiele lat w akademii warszawskiej. W roku 1988 uzyskała tytuł profesora zwyczajnego. Artystka zawsze zdradzała nieprzeciętną wrażliwość kolorystyczną, rozwiniętą pod wpływem sztuki Piotra Potworowskiego. Skupiła się jednak na postaci ludzkiej. W latach 60. jej malarstwo zdominował motyw silnie zdeformowanej, traktowanej skrótowo, ludzkiej (głównie kobiecej) figury, ukazywanej często w nieoczekiwanych, dynamicznych, często tanecznych, układach. Od tamtej pory postać ludzka jest w tym malarstwie obecna jako pozbawiona rysów indywidualnych zwarta, mocna sylweta. Artystka chętnie operowała gwałtownymi spięciami sumarycznych kształtów oraz kontrastami plam jednolitego koloru. Przez tę umowność odbiera bohaterom jednoznaczny charakter.
Description:
"Nude with reds" from the series "Magic Figures", 1977
oil/canvas, 145 x 130 cm; signed lower left: 'T.P.', signed, dated and described on the reverse: 'TERESA PAGOWSKA | 145 x 130 cm | 1977 | AKT Z CZERWIENIAMI | Z CYKLU: | FIGURY MAGICZNE',
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Technika
olej/płótno
Sygnatura
sygnowany l.d.: 'T.P.'
Proweniencja
dar od artystki; kolekcja prywatna, Warszawa
