1103
Julian Stańczak | "Continual", 1979
Estymacja:
180,000 zł - 300,000 zł
Sprzedane
140,000 zł
Aukcja online
Od geometrii do iluzji
Artysta
Julian Stańczak (1928 - 2017)
Wymiary
78 x 78 cm
Kategoria
Opis
akryl/płótno (dublowane), 78 x 78 cm; sygnowany i datowany na odwrociu, na płótnie: 'Julian Stańczak 79'; opisany na odwrociu na blejtramie: 'JULIAN STAŃCZAK "CONTINUAL" 79'; na blejtramie nalepki z cyframi '4' i '7', nalepka z tytułem, nazwiskiem autora i numerem: '400057' oraz nalepka transportowa
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.
Julian Stańczak był artystą polskiego pochodzenia na stałe osiadłym w Stanach Zjednoczonych. Znalazł się tam na skutek II wojny światowej, w wyniku której początkowo trafił na Syberię, a następnie na Bliski Wschód oraz do Afryki, gdzie odebrał pierwsze lekcje rysunku. W 1950 przybył do Ameryki, wcześniej zatrzymując się w Wielkiej Brytanii. Stańczak ukończył studia w Cleveland Institute of Art oraz na uniwersytecie Yale. Na tym ostatnim zetknął się z twórczością Josefa Albersa, który zajmował tam stanowisko profesora. Albers swoim barwnym, wytwarzającym optyczne efekty malarstwem wpłynął na szereg młodych twórców, którzy byli jego studentami. Innym artystą, który odebrał w tym samym czasie "lekcję koloru Albersa", był Ryszard Anuszkiewicz - młody malarz, podobnie jak Stańczak mający polskie korzenie, podobnie jak on zainteresowany barwą i wynikającymi z jej użycia wizualnymi efektami. "Szalałem ze szczęścia, gdy w 1954 roku zostałem przyjęty na studia akademickie na Uniwersytecie Yale. To było rzeczywiście obezwładniające przeżycie. Gdy Albers tłumaczył swoje teorie studentom, po raz pierwszy zrozumiałem fenomen kolorów. Jego siła polegała na niesamowicie wysoko rozwiniętej teorii postrzegania" - wspominał Stańczak (Marta Smolińska, Julian Stańczak. Op art i dynamika percepcji, Warszawa 2014, s. 30). W 1964 Julian Stańczak wystawiał swoje prace w nowojorskiej Martha Jackson Gallery. Pokaz ten nazwano "Optical Paintings". Prawdopodobnie to właśnie od jego nazwy powstał następnie skrót "op-art" będący nazwą całej tendencji w sztuce drugiej połowy XX wieku. Stańczak szybko został dostrzeżony i doceniony przez krytykę, o czym świadczy fakt, że w kolejnym roku brał udział w bardzo ważnej dla formującego się ruchu sztuki optycznej wystawie "The Responsive Eye", która odbyła się w nowojorskim Museum of Modern Art. Prace, które eksponował na wspomnianych wystawach, dobrze wpisywały się w rozwijającą się i zyskującą wówczas na znaczeniu konwencję: wykorzystywały kontrasty barw, iluzję optyczną ruchliwości płaszczyzny, działały na oko. Bodźce wytwarzane przez owe obrazy oddziaływały na wzrok, aktywizując go i niekiedy nie pozwalając na łatwy odbiór - oko może "zgubić się" w pulsującej, iluzyjnie poruszonej materii obrazu, a wytwarzanie takich efektów, było jednym z podstawowych zabiegów wykorzystywanych w op-arcie. Stańczak niechętnie przystawał na określenie jego obrazów jako "optycznych", uważając, że określenie to redukuje ich znaczenie do warstwy wizualnej, przemilczając przykładowo aspekt afektywny sztuki czy wszelkie odniesienia do świata zewnętrznego względem samego obrazu. Ich obecność w swojej sztuce Stańczak uważał za jej istotną część. Prezentowane płótno o tytule "Continual" jest abstrakcyjnym przedstawieniem o strukturze siatki. Pole obrazowe podzielone jest za pomocą prostopadłych linii, tworząc podziały na rzędy małych kwadratów. Każdy z nich namalowany jest za pomocą ciepłych barw: czerwieni, oranżu i żółcieni, podczas gdy linie wydzielające kwadratowe pola namalowano zielenią. Barwy rozjaśniają się w centrum przedstawienia, co daje wrażenie ciepła promieniującego ze środka obrazu. Zieleń linii rozjaśnia się w centralnej części obrazu i zbliża się ku żółcieni. Jak skonstatowała Rosalind Krauss, znana krytyczka i historyczka sztuki modernistycznej: struktura siatki to jeden z ważniejszych motywów sztuki XX wieku. Siatki są z zasady asemantyczne, abstrakcyjne i zacierają ślady jednostkowości autora - nie ma jednej osoby, której można by przypisać "wynalezienie" takiej kompozycji. Dlatego też siatka była idealnym środkiem dla poszukiwań artystycznych w kierunku czystej abstrakcji, kompletnej bezprzedmiotowości bez śladów wizualnej rzeczywistości. Jak zauważyła badaczka twórczości Stańczaka, Marta Smolińska (op. cit., s. 143), taka charakterystyka siatki nie odpowiada praktyce prezentowanego artysty. Stańczak inspirował się w swojej sztuce naturą, starał się przekazywać przetransponowane na abstrakcyjną formę własne doświadczenia, bynajmniej nie dążąc do stworzenia przedstawień pozbawionych referencji do świata poza obrazem.
Polski malarz zamieszkały na stałe w Stanach Zjednoczonych, jeden z pionierów op-artu. W 1940 został wraz z całą rodziną aresztowany przez Sowietów i wywieziony na Syberię. Wskutek ciężkiej pracy i choroby utracił władzę w prawej ręce. Uciekł z rodziną ze Związku Radzieckiego do Afryki, gdzie zamieszkał w obozie dla uchodźców z Polski. Młodość spędził w Ugandzie gdzie pobierał pierwsze lekcje rysunku lewą ręką. Pierwszą wystawę swojej twórczości miał w Nairobi (Kenia). W 1949 wyemigrował z rodziną do Wielkiej Brytanii, gdzie rozpoczął studia na politechnice w Londynie a w 1950 przeniósł się do USA. Rozpoczął tam studia w Cleveland Art Institute, które ukończył w 1954. Następnie studiował w Yale, gdzie uzyskał tytuł Master of Art Sciences. W 1964 został profesorem malarstwa w Cleveland Art Institute w Vleveland w Ohio.
Description:
"Continual", 1979
acrylic on lined canvas, 78 x 78 cm; signed and dated on the reverse: 'Julian Stanczak 79'; described on the reverse on the stretcher: 'JULIAN STANCZAK "CONTINUAL" 79'; signed and dated on the reverse on the canvas: 'Julian Stanczak 79'; on the stretcher the label with the numbers: '4' i '7', the label with the title, the author's surname and the number: '400057' and the transportation label
Additional Charge Details:
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 18 % of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.
Julian Stańczak był artystą polskiego pochodzenia na stałe osiadłym w Stanach Zjednoczonych. Znalazł się tam na skutek II wojny światowej, w wyniku której początkowo trafił na Syberię, a następnie na Bliski Wschód oraz do Afryki, gdzie odebrał pierwsze lekcje rysunku. W 1950 przybył do Ameryki, wcześniej zatrzymując się w Wielkiej Brytanii. Stańczak ukończył studia w Cleveland Institute of Art oraz na uniwersytecie Yale. Na tym ostatnim zetknął się z twórczością Josefa Albersa, który zajmował tam stanowisko profesora. Albers swoim barwnym, wytwarzającym optyczne efekty malarstwem wpłynął na szereg młodych twórców, którzy byli jego studentami. Innym artystą, który odebrał w tym samym czasie "lekcję koloru Albersa", był Ryszard Anuszkiewicz - młody malarz, podobnie jak Stańczak mający polskie korzenie, podobnie jak on zainteresowany barwą i wynikającymi z jej użycia wizualnymi efektami. "Szalałem ze szczęścia, gdy w 1954 roku zostałem przyjęty na studia akademickie na Uniwersytecie Yale. To było rzeczywiście obezwładniające przeżycie. Gdy Albers tłumaczył swoje teorie studentom, po raz pierwszy zrozumiałem fenomen kolorów. Jego siła polegała na niesamowicie wysoko rozwiniętej teorii postrzegania" - wspominał Stańczak (Marta Smolińska, Julian Stańczak. Op art i dynamika percepcji, Warszawa 2014, s. 30). W 1964 Julian Stańczak wystawiał swoje prace w nowojorskiej Martha Jackson Gallery. Pokaz ten nazwano "Optical Paintings". Prawdopodobnie to właśnie od jego nazwy powstał następnie skrót "op-art" będący nazwą całej tendencji w sztuce drugiej połowy XX wieku. Stańczak szybko został dostrzeżony i doceniony przez krytykę, o czym świadczy fakt, że w kolejnym roku brał udział w bardzo ważnej dla formującego się ruchu sztuki optycznej wystawie "The Responsive Eye", która odbyła się w nowojorskim Museum of Modern Art. Prace, które eksponował na wspomnianych wystawach, dobrze wpisywały się w rozwijającą się i zyskującą wówczas na znaczeniu konwencję: wykorzystywały kontrasty barw, iluzję optyczną ruchliwości płaszczyzny, działały na oko. Bodźce wytwarzane przez owe obrazy oddziaływały na wzrok, aktywizując go i niekiedy nie pozwalając na łatwy odbiór - oko może "zgubić się" w pulsującej, iluzyjnie poruszonej materii obrazu, a wytwarzanie takich efektów, było jednym z podstawowych zabiegów wykorzystywanych w op-arcie. Stańczak niechętnie przystawał na określenie jego obrazów jako "optycznych", uważając, że określenie to redukuje ich znaczenie do warstwy wizualnej, przemilczając przykładowo aspekt afektywny sztuki czy wszelkie odniesienia do świata zewnętrznego względem samego obrazu. Ich obecność w swojej sztuce Stańczak uważał za jej istotną część. Prezentowane płótno o tytule "Continual" jest abstrakcyjnym przedstawieniem o strukturze siatki. Pole obrazowe podzielone jest za pomocą prostopadłych linii, tworząc podziały na rzędy małych kwadratów. Każdy z nich namalowany jest za pomocą ciepłych barw: czerwieni, oranżu i żółcieni, podczas gdy linie wydzielające kwadratowe pola namalowano zielenią. Barwy rozjaśniają się w centrum przedstawienia, co daje wrażenie ciepła promieniującego ze środka obrazu. Zieleń linii rozjaśnia się w centralnej części obrazu i zbliża się ku żółcieni. Jak skonstatowała Rosalind Krauss, znana krytyczka i historyczka sztuki modernistycznej: struktura siatki to jeden z ważniejszych motywów sztuki XX wieku. Siatki są z zasady asemantyczne, abstrakcyjne i zacierają ślady jednostkowości autora - nie ma jednej osoby, której można by przypisać "wynalezienie" takiej kompozycji. Dlatego też siatka była idealnym środkiem dla poszukiwań artystycznych w kierunku czystej abstrakcji, kompletnej bezprzedmiotowości bez śladów wizualnej rzeczywistości. Jak zauważyła badaczka twórczości Stańczaka, Marta Smolińska (op. cit., s. 143), taka charakterystyka siatki nie odpowiada praktyce prezentowanego artysty. Stańczak inspirował się w swojej sztuce naturą, starał się przekazywać przetransponowane na abstrakcyjną formę własne doświadczenia, bynajmniej nie dążąc do stworzenia przedstawień pozbawionych referencji do świata poza obrazem.
Polski malarz zamieszkały na stałe w Stanach Zjednoczonych, jeden z pionierów op-artu. W 1940 został wraz z całą rodziną aresztowany przez Sowietów i wywieziony na Syberię. Wskutek ciężkiej pracy i choroby utracił władzę w prawej ręce. Uciekł z rodziną ze Związku Radzieckiego do Afryki, gdzie zamieszkał w obozie dla uchodźców z Polski. Młodość spędził w Ugandzie gdzie pobierał pierwsze lekcje rysunku lewą ręką. Pierwszą wystawę swojej twórczości miał w Nairobi (Kenia). W 1949 wyemigrował z rodziną do Wielkiej Brytanii, gdzie rozpoczął studia na politechnice w Londynie a w 1950 przeniósł się do USA. Rozpoczął tam studia w Cleveland Art Institute, które ukończył w 1954. Następnie studiował w Yale, gdzie uzyskał tytuł Master of Art Sciences. W 1964 został profesorem malarstwa w Cleveland Art Institute w Vleveland w Ohio.
Description:
"Continual", 1979
acrylic on lined canvas, 78 x 78 cm; signed and dated on the reverse: 'Julian Stanczak 79'; described on the reverse on the stretcher: 'JULIAN STANCZAK "CONTINUAL" 79'; signed and dated on the reverse on the canvas: 'Julian Stanczak 79'; on the stretcher the label with the numbers: '4' i '7', the label with the title, the author's surname and the number: '400057' and the transportation label
Additional Charge Details:
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 18 % of the hammer price.
Technika
akryl/płótno (dublowane)
Sygnatura
sygnowany i datowany na odwrociu, na płótnie: 'Julian Stańczak 79'; opisany na odwrociu na blejtramie: 'JULIAN STAŃCZAK "CONTINUAL" 79'; na blejtramie nalepki z cyframi '4' i '7', nalepka z tytułem, nazwiskiem autora i numerem: '400057' oraz nalepka transportowa
Proweniencja
- Galeria London Arts, Detroit, Michigan; - kolekcja prywatna, Stany Zjednoczone (zakup w 1982 roku); - Dom Aukcyjny Sotheby's, Nowy Jork 12.09.2007; - kolekcja prywatna, Polska
