15
Julian Stańczak | "Opposed to Vertical", 1967
Estymacja:
250,000 zł - 400,000 zł
Sprzedane
280,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka współczesna. Klasycy Awangardy po 1945
Artysta
Julian Stańczak (1928 - 2017)
Wymiary
132 x 112 cm
Kategoria
Opis
olej/płótno, 132 x 112 cm, sygnowany i datowany na odwrociu: 'Julian Stańczak 1967', opisany na krośnie malarskim: 'JULIAN STANCZAK "OPPOSED TO VERTICAL"'
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
Prezentowana w ramach aukcji praca o tytule „Opposed to Vertical” została namalowana w czasie, gdy twórczość Juliana Stańczaka zyskała już szerokie uznanie. W 1964 artysta zaprezentował swoje dzieła w nowojorskiej galerii Martha Jackson. Pokaz ten nazwano „Optical Paintings”. Prawdopodobnie to właśnie od jego nazwy powstał następnie skrót „op-art”, będący nazwą całej tendencji w sztuce 2 połowy XX wieku. Stańczak szybko został dostrzeżony i doceniony przez krytykę, o czym świadczy fakt, że w kolejnym roku brał udział w bardzo ważnej wystawie dla formującego się ruchu sztuki optycznej: „The Responsive Eye”, która odbyła się w nowojorskim Museum of Modern Art.
Prace Juliana Stańczaka z lat 60. XX wieku dobrze wpisywały się w rozwijającą się i zyskującą wówczas na znaczeniu konwencję: wykorzystywały kontrasty barw, iluzję optyczną ruchliwości płaszczyzny, działały na oko. Bodźce wytwarzane przez owe obrazy oddziaływały na wzrok, aktywizując go i niekiedy nie pozwalając na łatwy odbiór – oko może „zgubić się” w pulsującej, iluzyjnie poruszonej materii obrazu, a wytwarzanie takich efektów było jednym z podstawowych zabiegów wykorzystywanych w op-arcie. Stańczak niechętnie przystawał na określenie jego obrazów jako optycznych, uważając, że to redukuje ich znaczenie do warstwy wizualnej, przemilczając przykładowo aspekt afektywny sztuki czy wszelkie odniesienia do świata zewnętrznego względem samego obrazu. Ich obecność w swojej sztuce Stańczak uważał za jej istotną część.
Pomimo niechęci artysty do kwalifikowania jego obrazów jako sztuki optycznej, Julian Stańczak po dziś dzień uważany jest za jednego z prekursorów i czołowych przedstawicieli nurtu op-artu. Artysta, jak zauważa wielu krytyków, wyróżniał się wyjątkowym talentem do operowania kolorem, a prezentowana praca stanowi dowód jego niezwykłej wrażliwości oraz mistrzostwa w łączeniu barw. Na początku swojej twórczości czerpał inspirację z dorobku Paula Klee, a także z natury, której kolorystyka fascynowała go od najmłodszych lat. Malarz w wywiadach i wspomnieniach nieraz wracał do wrażeń, jakie odcisnęła na nim dzika natura Afryki oraz jej barwy. Jak wspominał: „Dla mnie był to całkowicie fantastyczny fenomen, który, ku mojej radości, rozgrywał się przed moimi oczami każdego dnia. Mogłem przyglądać się, jak dżungla zmienia kolory od purpury po nieledwie czerwień, potem znowu z powrotem do niebieskozielonego lub czarnego. To były przepyszne barwne czary. Fascynowałem się tym dramatem i chciałem go przedstawić”. (Marta Smolińska, Julian Stańczak. Op art i dynamika percepcji, Warszawa 2014, s. 14).
Obrazy Stańczaka, dzięki stosowanej technice, sprawiają wrażenie niemal wibrowania kolorem. O procesie twórczym Stańczaka Marta Smolińska pisała: „Artysta relacjonuje: ‘Potrafię spędzać dni, mieszając kolory, by odpowiadały specyficznej wizji, która powstała w moim umyśle. Proces ten może obejmować kilka barw, ale może dotyczyć także stu lub więcej osobnych mieszanek. Samo to zabiera wiele dni, które spędzam skoncentrowany na efekcie, który mam nadzieję uzyskać’. Potem pojawia się koncepcja szkieletu struktury wizualnej i powtarzalnych rytmów, która pociąga za sobą decyzje, czy kompozycja będzie oparta na motywie siatki, czy na przykład pionowych, skośnych lub poziomych linii. Wszystkie etapy rozgrywają się w odniesieniu do proporcji płótna lub płyty, by w efekcie zainicjować intensywną relację z odbiorcą. Punkt wyjścia, czy tzw. grunt obrazu, stanowią zazwyczaj biel i czerń lub dwa inne kolory opozycyjne, których zestawienie wywołuje efekt aktywnego, jakby ‘gąbczastego’ podłoża” (Marta Smolińska, Julian Stańczak. Op art i dynamika percepcji, Warszawa 2014, s. 82). Malarz ogromną wagę przywiązywał do dokładnego tworzenia swoich prac. Pierwsze dzieła, wystawiane w 1964 w galerii Marty Jackson, były wykonywane jeszcze przez malarza ręcznie. Od 1966 zaczął korzystać z taśm, by uzyskać perfekcyjnie równo odmalowane linie. Po latach pracy artysta stworzył specjalne urządzenie do cięcia materiału na kawałki o określonej szerokości, które pomagały mu starannie odmalowywać płaskie pasy koloru. Precyzja odgrywała tu kluczową rolę – Stańczak potrafił zastosować nawet kilkanaście warstw farby w jednej kompozycji.
Polski malarz zamieszkały na stałe w Stanach Zjednoczonych, jeden z pionierów op-artu. W 1940 został wraz z całą rodziną aresztowany przez Sowietów i wywieziony na Syberię. Wskutek ciężkiej pracy i choroby utracił władzę w prawej ręce. Uciekł z rodziną ze Związku Radzieckiego do Afryki, gdzie zamieszkał w obozie dla uchodźców z Polski. Młodość spędził w Ugandzie gdzie pobierał pierwsze lekcje rysunku lewą ręką. Pierwszą wystawę swojej twórczości miał w Nairobi (Kenia). W 1949 wyemigrował z rodziną do Wielkiej Brytanii, gdzie rozpoczął studia na politechnice w Londynie a w 1950 przeniósł się do USA. Rozpoczął tam studia w Cleveland Art Institute, które ukończył w 1954. Następnie studiował w Yale, gdzie uzyskał tytuł Master of Art Sciences. W 1964 został profesorem malarstwa w Cleveland Art Institute w Cleveland w Ohio.
Description:
"Opposed to Vertical", 1967
oil/canvas, 132 x 112 cm; sygnowany i datowany na odwrociu: 'Julian Stanczak 1967', opisany na krosnie malarskim: 'JULIAN STANCZAK "OPPOSED TO VERTICAL"',
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
Prezentowana w ramach aukcji praca o tytule „Opposed to Vertical” została namalowana w czasie, gdy twórczość Juliana Stańczaka zyskała już szerokie uznanie. W 1964 artysta zaprezentował swoje dzieła w nowojorskiej galerii Martha Jackson. Pokaz ten nazwano „Optical Paintings”. Prawdopodobnie to właśnie od jego nazwy powstał następnie skrót „op-art”, będący nazwą całej tendencji w sztuce 2 połowy XX wieku. Stańczak szybko został dostrzeżony i doceniony przez krytykę, o czym świadczy fakt, że w kolejnym roku brał udział w bardzo ważnej wystawie dla formującego się ruchu sztuki optycznej: „The Responsive Eye”, która odbyła się w nowojorskim Museum of Modern Art.
Prace Juliana Stańczaka z lat 60. XX wieku dobrze wpisywały się w rozwijającą się i zyskującą wówczas na znaczeniu konwencję: wykorzystywały kontrasty barw, iluzję optyczną ruchliwości płaszczyzny, działały na oko. Bodźce wytwarzane przez owe obrazy oddziaływały na wzrok, aktywizując go i niekiedy nie pozwalając na łatwy odbiór – oko może „zgubić się” w pulsującej, iluzyjnie poruszonej materii obrazu, a wytwarzanie takich efektów było jednym z podstawowych zabiegów wykorzystywanych w op-arcie. Stańczak niechętnie przystawał na określenie jego obrazów jako optycznych, uważając, że to redukuje ich znaczenie do warstwy wizualnej, przemilczając przykładowo aspekt afektywny sztuki czy wszelkie odniesienia do świata zewnętrznego względem samego obrazu. Ich obecność w swojej sztuce Stańczak uważał za jej istotną część.
Pomimo niechęci artysty do kwalifikowania jego obrazów jako sztuki optycznej, Julian Stańczak po dziś dzień uważany jest za jednego z prekursorów i czołowych przedstawicieli nurtu op-artu. Artysta, jak zauważa wielu krytyków, wyróżniał się wyjątkowym talentem do operowania kolorem, a prezentowana praca stanowi dowód jego niezwykłej wrażliwości oraz mistrzostwa w łączeniu barw. Na początku swojej twórczości czerpał inspirację z dorobku Paula Klee, a także z natury, której kolorystyka fascynowała go od najmłodszych lat. Malarz w wywiadach i wspomnieniach nieraz wracał do wrażeń, jakie odcisnęła na nim dzika natura Afryki oraz jej barwy. Jak wspominał: „Dla mnie był to całkowicie fantastyczny fenomen, który, ku mojej radości, rozgrywał się przed moimi oczami każdego dnia. Mogłem przyglądać się, jak dżungla zmienia kolory od purpury po nieledwie czerwień, potem znowu z powrotem do niebieskozielonego lub czarnego. To były przepyszne barwne czary. Fascynowałem się tym dramatem i chciałem go przedstawić”. (Marta Smolińska, Julian Stańczak. Op art i dynamika percepcji, Warszawa 2014, s. 14).
Obrazy Stańczaka, dzięki stosowanej technice, sprawiają wrażenie niemal wibrowania kolorem. O procesie twórczym Stańczaka Marta Smolińska pisała: „Artysta relacjonuje: ‘Potrafię spędzać dni, mieszając kolory, by odpowiadały specyficznej wizji, która powstała w moim umyśle. Proces ten może obejmować kilka barw, ale może dotyczyć także stu lub więcej osobnych mieszanek. Samo to zabiera wiele dni, które spędzam skoncentrowany na efekcie, który mam nadzieję uzyskać’. Potem pojawia się koncepcja szkieletu struktury wizualnej i powtarzalnych rytmów, która pociąga za sobą decyzje, czy kompozycja będzie oparta na motywie siatki, czy na przykład pionowych, skośnych lub poziomych linii. Wszystkie etapy rozgrywają się w odniesieniu do proporcji płótna lub płyty, by w efekcie zainicjować intensywną relację z odbiorcą. Punkt wyjścia, czy tzw. grunt obrazu, stanowią zazwyczaj biel i czerń lub dwa inne kolory opozycyjne, których zestawienie wywołuje efekt aktywnego, jakby ‘gąbczastego’ podłoża” (Marta Smolińska, Julian Stańczak. Op art i dynamika percepcji, Warszawa 2014, s. 82). Malarz ogromną wagę przywiązywał do dokładnego tworzenia swoich prac. Pierwsze dzieła, wystawiane w 1964 w galerii Marty Jackson, były wykonywane jeszcze przez malarza ręcznie. Od 1966 zaczął korzystać z taśm, by uzyskać perfekcyjnie równo odmalowane linie. Po latach pracy artysta stworzył specjalne urządzenie do cięcia materiału na kawałki o określonej szerokości, które pomagały mu starannie odmalowywać płaskie pasy koloru. Precyzja odgrywała tu kluczową rolę – Stańczak potrafił zastosować nawet kilkanaście warstw farby w jednej kompozycji.
Polski malarz zamieszkały na stałe w Stanach Zjednoczonych, jeden z pionierów op-artu. W 1940 został wraz z całą rodziną aresztowany przez Sowietów i wywieziony na Syberię. Wskutek ciężkiej pracy i choroby utracił władzę w prawej ręce. Uciekł z rodziną ze Związku Radzieckiego do Afryki, gdzie zamieszkał w obozie dla uchodźców z Polski. Młodość spędził w Ugandzie gdzie pobierał pierwsze lekcje rysunku lewą ręką. Pierwszą wystawę swojej twórczości miał w Nairobi (Kenia). W 1949 wyemigrował z rodziną do Wielkiej Brytanii, gdzie rozpoczął studia na politechnice w Londynie a w 1950 przeniósł się do USA. Rozpoczął tam studia w Cleveland Art Institute, które ukończył w 1954. Następnie studiował w Yale, gdzie uzyskał tytuł Master of Art Sciences. W 1964 został profesorem malarstwa w Cleveland Art Institute w Cleveland w Ohio.
Description:
"Opposed to Vertical", 1967
oil/canvas, 132 x 112 cm; sygnowany i datowany na odwrociu: 'Julian Stanczak 1967', opisany na krosnie malarskim: 'JULIAN STANCZAK "OPPOSED TO VERTICAL"',
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Technika
olej/płótno
Sygnatura
sygnowany i datowany na odwrociu: 'Julian Stańczak 1967'
Proweniencja
kolekcja prywatna, Stany Zjednoczone; kolekcja prywatna, Polska
