44 x 68 cm (w świetle passe-partout)

gwasz/papier, 44 x 68 cm (w świetle passe-partout), sygnowany i datowany p.d.: 'J.Tchórzewski 81/82',

Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.


Jerzy Tchórzewski od 1959 należał do międzynarodowej grupy Phases czerpiącej z dziedzictwa surrealizmu. Związki z tą grupą zdają się mieć wpływ na obecność fantastycznych wizji w jego malarstwie, chociaż formę i problematykę tworzenia materii malarskiej artysta wydobywał w ramach własnych poszukiwań, niezależnych od grupy. Stylistyka malarstwa pełna napięć i charakteryzująca się diagonalną kompozycją, przy zastosowaniu ostrych kontrastów świateł i cieni, była wypracowana przez Tchórzewskiego już w latach 50. i konsekwentnie kontynuowana w późniejszym okresie twórczości. Prezentowany obraz, powstały na początku lat 80., ukazuje struktury przypominające mieniące się minerały charakterystyczne dla jego dzieł z tego okresu. W kompozycjach artysty malowanych na przełomie lat 70. i 80. można dostrzec konsekwentną fascynację tajemniczymi siłami przyrody, a także nastrój i ekspresję bliską romantycznym pejzażom. Współuczestniczenie przyrody w przeżyciach człowieka, w zwielokrotnianiu ich i uogólnianiu było częstą postawą artystów w obliczu ówczesnego stanu wojennego w Polsce. Podejmowano wtedy również liczne wątki zaczerpnięte z tradycji ikonografii chrześcijańskiej, które w przypadku twórczości Tchórzewskiego pojawiały się już zdecydowanie wcześniej. W późniejszych pracach artysta także pod wpływem osobistych przeżyć powraca do motywu ukrzyżowania. W gwaszach, malarstwie olejnym i akrylowym Tchórzewski wielokrotnie pokazuje w zbliżeniu umęczone ciało bliskie śmierci i rozkładowi. Zabieg ten można też dostrzec w omawianym obrazie, gdzie szkieletowe formy pulsują, drgają, kształty zaokrąglają się i pączkują. Mariusz Hermansdorfer również zwraca uwagę na sylwetki przenikające kompozycje obrazów Tchórzewskiego, dostrzega w nich uczucia metafizyczne i jednocześnie odnajduje analogie do struktury ziemi. Jak dodaje: „Z pieczar wypełnionych fantastycznymi naciekami stalagmitów i stalaktytów, z pejzaży, które same w sobie są miejscami kultu, wychodzą postacie zwracające się ku tajemnicom kosmosu, sięgające do gwiazd. Przeniknięte wszechobecnym sacrum tracą one stopniowo swój pierwotny monumentalizm i siłę biologiczną. Ascetyczne sylwetki kobiet i mężczyzn krążą w przestrzeniach, które z biegiem lat odkrywają coraz dalsze horyzonty” (Mariusz Hermansdorfer, Obrazy [w:] Jerzy Tchórzewski. Słowa i obrazy, [red.] Dorota Folga-Januszewska, Olszanica 2009, s. 120). W bogactwie anamorficznych form Tchórzewski tworzy unikalny portret człowieka oddany naturze, pełen lęków, emocji i rozczarowań. Przetworzone otoczenie jest zobrazowane w formie fantastycznego, nierealnego krajobrazu wydarzeń – najpierw związanych z okresem wielkich ruchów z powstaniem Solidarności na czele, a później klęską stanu wojennego.

Malarstwo Tchórzewskiego jest pozbawione stylizacji. Jego wizja rzeczywistości jest zatrzymana w pierwotnym stanie życia, transcendencja wtapia się w kompozycję dzieł. Jednocześnie jego twórczość jest metaforycznym zapisem wydarzeń z czasów okupacji, których artysta był świadkiem: wywózki Żydów, likwidacji getta w Węgrowie. Przemoc ta jest komunikowana w jego obrazach za pomocą irracjonalizmu bliskiemu piekielnemu płomieniowi. Ten charakterystyczny styl pozostawiał artystę odosobnionego w obliczu ówczesnych tendencji w sztuce współczesnej. W nim też tkwi siła osobowości Tchórzewskiego, jest świadectwem nonkonformizmu i konsekwentnej realizacji własnej wizji malarskiej. Istotną rolę odegrał tu także znakomity warsztat artysty oparty na stosowaniu warstwowych struktur i faktur, pomarszczeniach tworzących efekty „oddziaływania powierzchni”. Tchórzewski często wykorzystywał nierówności w schnięciu farby, czy też efekt zmiętego papieru. Jak sam pisał, przy przystępowaniu do pracy kierowała nim niecierpliwa chęć wywołania życia z martwej substancji plastycznej, którą w danym momencie rozporządzał. Tchórzewski był zwolennikiem kreacjonistycznej koncepcji twórczości i taka postawa uczyniła go jednym z najważniejszych twórców sztuki nowoczesnej w Polsce.

Studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pieknych. Związany był z Grupą Krakowską. Debiutował w 1948 roku na I Wystawie Sztuki Nowoczesnej w Krakowie. Wystawiał też razem z międzynarodową grupą Phases. Wziął udział w wystawie w warszawskim Arsenale "Przeciw wojnie, przeciw faszyzmowi" w 1955, gdzie zdobył nagrodę. Pracował jako pedagog w ASP do czasu przejścia na emeryturę w 1998 roku. W 1986 otrzymał niezależną Nagrodę im. Jana Cybisa. Malarstwo artysty bliskie surrealizmowi od wczesnej młodości - fantastyczne stwory i postacie w wyimaginowanych pejzażach - ewoluowało w kierunku abstrakcji. Od lat 70. podejmował tematykę religijną. Oprócz sztuk plastycznych Tchórzewski zajmował się poezją. Zbiór wierszy z lat 1988-96, pt. „Wieczny początek gwałtownej chwili” ukazał się pośmiertnie w roku 2003.

Description:
Untitled, 1981/1982
gouache/paper, 44 x 68 cm (dimensions in passe-partout window); signed and dated lower right: 'J.Tchorzewski 81/82', ,

Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.

gwasz/papier

sygnowany i datowany p.d.: 'J.Tchórzewski 81/82'