2
Aleksandra Jachtoma | "Selen", 1977
Estymacja:
40,000 zł - 60,000 zł
Sprzedane
70,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Współczesna. Klasycy Awangardy po 1945
Artysta
Aleksandra Jachtoma (1932)
Wymiary
80 x 75 cm
Kategoria
Opis
olej/płótno, 80 x 75 cm, sygnowany, datowany i opisany na odwrociu: 'ALEKSANDRA JACHTOMA | TYT. "SELEN" | WYM. 80 x 75 | TECH. OLEJ | rok 1977',
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
„Czym jest malarstwo? Jest bezustanną walką z farbą, żeby przemienić ją w kolor. Jest tym, co dzieje się pomiędzy zagruntowanym płótnem a jego powierzchnią. Jest przygodą, zabawą, wytężoną pracą, sensem istnienia”.
Aleksandra Jachtoma
OPTYKA WYTĘŻONEGO SKUPIENIA
Jak wspominała sama Aleksandra Jachtoma, na początku jej twórczości istotny wpływ miał Julian Przyboś, dzięki któremu poznała „Teorię widzenia” Strzemińskiego oraz twórczość Picassa, Miró oraz Klee. Dużą rolę miały również jej podróże do Algieru, na Saharę, gdzie doświadczone nieprawdopodobne światło odnalazło odzwierciedlenie w rozświetleniu koloru w jej malarstwie. Owo przemienienie koloru w światło stało się główną zasadą, którą kierowała się Jachtoma w swojej twórczości. Szczególnie w prezentowanej kompozycji można odczuć subtelną lekkość oraz przejrzystość uzyskane w niezwykle efektowny sposób. Tym samym obraz tętni wewnętrznym życiem. Ulubioną barwą artystki był błękit, do którego często powracała również w swoich późniejszych kompozycjach. Pozwalał on na uzyskanie w pełni miękkiej gradacji koloru przy zachowaniu subtelności przejść światła. Uzyskane efekty barwne zatrzymują uwagę odbiorcy i skłaniają go do refleksji. Kolorystyczne bogactwo przy jednoczesnym zachowaniu skromności formy charakteryzuje całą twórczość Jachtomy.
Jachtoma jest jedną z najważniejszych polskich abstrakcjonistek. Mówiąc o malarstwie abstrakcyjnym, artystka zwracała uwagę na jego specyfikę opartą na szczególnie wytężonym skupieniu. W przeciwieństwie do figuracji każde pociągnięcie pędzla musi tu być przemyślaną decyzją. Tym samym obrazy Jachtomy zachęcają do kontemplacji połaci barw i niuansów w odcieniach, która porusza emocje i przywołuje różnorodne skojarzenia. Pewna siła malarskiej pasji i determinacji artystki w konfrontacji z wymagającym medium malarstwa ma swoje podłoże w jej historii życia. Jachtoma urodziła się w rodzinie chłopskiej jako jedno z pięciorga dzieci. Osierocona w wieku dziewięciu lat trafiła do Domu Sierot prowadzonego przez franciszkanki w Łabiunach i później w Radziemicach. W 1952 po uwolnieniu się od nakazu pracy rozpoczęła studia na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Za namową Jana Świderskiego w roku akademickim 1953/54 została przyjęta na II rok studiów w krakowskiej ASP. W wywiadzie z 1961 dla magazynu „Dookoła Świata” wspominała: „Warunki na studiach miałam bardzo ciężkie. Pamiętam, na II roku studiów w Krakowie dosłownie za 280 zł stypendium musiałam się ubrać, wyżywić, kupić blejtramy, płótno, farby .(…) Gdy byłam na III roku studiów, był taki moment, kiedy myślałam, że przerwę studia ze względu na warunki materialne. Ale cudem udało mi się je kontynuować” (Aleksandra Jachtoma, Pierwszy krok w życie, [w:] „Dookoła Świata”, nr 13, 26.03.1961). W 1957 po raz pierwszy uczestniczyła w zagranicznym wyjeździe organizowanym przez ASP w Warszawie, w której to od 1956 kontynuowała studia. Jak opisywała wrażenia z podróży: „Po raz pierwszy w życiu oglądałam Galerię Uffizi we Florencji, pełna zachwytu nad obrazami Piero della Francesca, Sandra Boticellego, Rafaela i nagle stanęłam, wprost sparaliżowana fizycznie, przed ‘Zwiastowaniem’ Leonarda da Vinci. Nigdy tego nie zapomnę. Z Włoch pojechaliśmy do Francji. W Antibes, w Muzeum Picassa, myślałam, oglądając ekspozycję: ‘Ten obraz ma zbyt ostrą żółcień, drugi nie jest tak skomponowany, jak bym chciała, a jeszcze o innym, że pewnie umiałabym namalować podobny’. Aż znalazłam się przed dużym, namalowanym na blasze, szarym obrazem z trzema trójkątami. Doznałam podobnego uczucia , jak przed Leonardem…” (Aleksandra Jachtoma, [cyt. za:] Bożena Kowalska, W poszukiwaniu ładu. Artyści o Sztuce, Galeria Sztuki Współczesnej BWA w Katowicach, Katowice 2001, s. 80). Doświadczenie to zapowiadało pewne znamiona pogłębiania świadomości malarskiej, które znalazły swe odzwierciedlenie w późniejszej twórczości Jachtomy opartej na konsekwentnym oczyszczaniu form w obrębie kompozycji z elementów ekspresyjnych i bogatej faktury. To właśnie finalne, gładko malowane płótna o bardzo prostej kompozycji z wypełniającymi ich powierzchnie owalami oraz niedomkniętych prostokątów stały się stałym repertuarem form w twórczości artystki.
Skończyła studia w krakowskiej, a następnie w warszawskiej ASP. Dyplom z wyróżnieniem otrzymała w pracowni K. Tomorowicza w 1958 Była członkiem warszawskiej grupy “Rekonesans” założonej w 1963 Zajmowała się problemem koloru i światła. Tworzy zdyscyplinowane kompozycje ze skondensowanych jednolitych plam. Matematyczny rygor jest w nich zmiękczony delikatnością rozwiązań barwnych. Brała udział w wielu wystawach krajowych i zagranicznych.
Description:
"Selen", 1977
oil/canvas, 80 x 75 cm; signed, dated and described on the reverse: 'ALEKSANDRA JACHTOMA | TYT. "SELEN" | WYM. 80 x 75 | TECH. OLEJ | rok 1977', ,
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
„Czym jest malarstwo? Jest bezustanną walką z farbą, żeby przemienić ją w kolor. Jest tym, co dzieje się pomiędzy zagruntowanym płótnem a jego powierzchnią. Jest przygodą, zabawą, wytężoną pracą, sensem istnienia”.
Aleksandra Jachtoma
OPTYKA WYTĘŻONEGO SKUPIENIA
Jak wspominała sama Aleksandra Jachtoma, na początku jej twórczości istotny wpływ miał Julian Przyboś, dzięki któremu poznała „Teorię widzenia” Strzemińskiego oraz twórczość Picassa, Miró oraz Klee. Dużą rolę miały również jej podróże do Algieru, na Saharę, gdzie doświadczone nieprawdopodobne światło odnalazło odzwierciedlenie w rozświetleniu koloru w jej malarstwie. Owo przemienienie koloru w światło stało się główną zasadą, którą kierowała się Jachtoma w swojej twórczości. Szczególnie w prezentowanej kompozycji można odczuć subtelną lekkość oraz przejrzystość uzyskane w niezwykle efektowny sposób. Tym samym obraz tętni wewnętrznym życiem. Ulubioną barwą artystki był błękit, do którego często powracała również w swoich późniejszych kompozycjach. Pozwalał on na uzyskanie w pełni miękkiej gradacji koloru przy zachowaniu subtelności przejść światła. Uzyskane efekty barwne zatrzymują uwagę odbiorcy i skłaniają go do refleksji. Kolorystyczne bogactwo przy jednoczesnym zachowaniu skromności formy charakteryzuje całą twórczość Jachtomy.
Jachtoma jest jedną z najważniejszych polskich abstrakcjonistek. Mówiąc o malarstwie abstrakcyjnym, artystka zwracała uwagę na jego specyfikę opartą na szczególnie wytężonym skupieniu. W przeciwieństwie do figuracji każde pociągnięcie pędzla musi tu być przemyślaną decyzją. Tym samym obrazy Jachtomy zachęcają do kontemplacji połaci barw i niuansów w odcieniach, która porusza emocje i przywołuje różnorodne skojarzenia. Pewna siła malarskiej pasji i determinacji artystki w konfrontacji z wymagającym medium malarstwa ma swoje podłoże w jej historii życia. Jachtoma urodziła się w rodzinie chłopskiej jako jedno z pięciorga dzieci. Osierocona w wieku dziewięciu lat trafiła do Domu Sierot prowadzonego przez franciszkanki w Łabiunach i później w Radziemicach. W 1952 po uwolnieniu się od nakazu pracy rozpoczęła studia na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Za namową Jana Świderskiego w roku akademickim 1953/54 została przyjęta na II rok studiów w krakowskiej ASP. W wywiadzie z 1961 dla magazynu „Dookoła Świata” wspominała: „Warunki na studiach miałam bardzo ciężkie. Pamiętam, na II roku studiów w Krakowie dosłownie za 280 zł stypendium musiałam się ubrać, wyżywić, kupić blejtramy, płótno, farby .(…) Gdy byłam na III roku studiów, był taki moment, kiedy myślałam, że przerwę studia ze względu na warunki materialne. Ale cudem udało mi się je kontynuować” (Aleksandra Jachtoma, Pierwszy krok w życie, [w:] „Dookoła Świata”, nr 13, 26.03.1961). W 1957 po raz pierwszy uczestniczyła w zagranicznym wyjeździe organizowanym przez ASP w Warszawie, w której to od 1956 kontynuowała studia. Jak opisywała wrażenia z podróży: „Po raz pierwszy w życiu oglądałam Galerię Uffizi we Florencji, pełna zachwytu nad obrazami Piero della Francesca, Sandra Boticellego, Rafaela i nagle stanęłam, wprost sparaliżowana fizycznie, przed ‘Zwiastowaniem’ Leonarda da Vinci. Nigdy tego nie zapomnę. Z Włoch pojechaliśmy do Francji. W Antibes, w Muzeum Picassa, myślałam, oglądając ekspozycję: ‘Ten obraz ma zbyt ostrą żółcień, drugi nie jest tak skomponowany, jak bym chciała, a jeszcze o innym, że pewnie umiałabym namalować podobny’. Aż znalazłam się przed dużym, namalowanym na blasze, szarym obrazem z trzema trójkątami. Doznałam podobnego uczucia , jak przed Leonardem…” (Aleksandra Jachtoma, [cyt. za:] Bożena Kowalska, W poszukiwaniu ładu. Artyści o Sztuce, Galeria Sztuki Współczesnej BWA w Katowicach, Katowice 2001, s. 80). Doświadczenie to zapowiadało pewne znamiona pogłębiania świadomości malarskiej, które znalazły swe odzwierciedlenie w późniejszej twórczości Jachtomy opartej na konsekwentnym oczyszczaniu form w obrębie kompozycji z elementów ekspresyjnych i bogatej faktury. To właśnie finalne, gładko malowane płótna o bardzo prostej kompozycji z wypełniającymi ich powierzchnie owalami oraz niedomkniętych prostokątów stały się stałym repertuarem form w twórczości artystki.
Skończyła studia w krakowskiej, a następnie w warszawskiej ASP. Dyplom z wyróżnieniem otrzymała w pracowni K. Tomorowicza w 1958 Była członkiem warszawskiej grupy “Rekonesans” założonej w 1963 Zajmowała się problemem koloru i światła. Tworzy zdyscyplinowane kompozycje ze skondensowanych jednolitych plam. Matematyczny rygor jest w nich zmiękczony delikatnością rozwiązań barwnych. Brała udział w wielu wystawach krajowych i zagranicznych.
Description:
"Selen", 1977
oil/canvas, 80 x 75 cm; signed, dated and described on the reverse: 'ALEKSANDRA JACHTOMA | TYT. "SELEN" | WYM. 80 x 75 | TECH. OLEJ | rok 1977', ,
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Technika
olej/płótno
Sygnatura
sygnowany, datowany i opisany na odwrociu: 'ALEKSANDRA JACHTOMA | TYT. "SELEN" | WYM. 80 x 75 | TECH. OLEJ | rok 1977'
Proweniencja
dar od artystki; kolekcja prywatna, Szwecja
