17,5 x 23,7 cm

heliografika, vintage print/papier fotograficzny, 17,5 x 23,7 cm,

Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.


Karol Hiller w historii sztuki polskiej zapisał się przede wszystkim jako twórca heliografiki. Heliografika była hybrydowym medium, sytuującym się na pograniczu grafiki i fotografii. Może być ona uważana za pewien rodzaj fotogramu, a zatem obrazu, który powstaje z wykorzystaniem naświetlania, ale bez użycia aparatu (tzw. technika non-camerowa). Z drugiej strony w heliografikach Hillera obecny jest wyraźny element graficzny – na co wskazuje sama nazwa – polegający na ręcznym tworzeniu kompozycji na podłożu, które następnie służy jako coś pomiędzy negatywem fotograficznym a matrycą graficzną. Graficzny charakter heliografiki podkreślał również tytuł artykułu autorstwa Hillera opublikowanego na łamach łódzkiej „Formy”, zatytułowanego „Heliografika, jako nowy rodzaj techniki graficznej”. W dążeniu do opracowania nowej techniki i eksperymentu z wykorzystaniem wiedzy z zakresu nauk ścisłych Hiller dawał się poznać jako awangardowy artysta‑konstruktor. Dla zainteresowań wykorzystaniem materiałów światłoczułych z pewnością ważne okazały się jego studia z zakresu chemii, które podjął na politechnice w Dramstadt, czyli tam, gdzie studiował także inny sławny twórca‑inżynier: El Lissitzky. Tym samym postawa Hillera była zgodna z konstruktywistycznymi postulatami dotyczącymi sztuki, wykorzystującej zdobycze naukowe, będącej w głównej mierze czynnością intelektualną, badawczą. W swoich heliografikach artysta używał bezbarwnego celuloidowego podłoża, które pokrywał białą farbą temperową. W ten sposób tworzył kliszę, którą następnie odbijał na papierze światłoczułym metodą stykową przy pomocy naświetlania. „Po uzyskaniu pierwszej odbitki, w sposób znany z techniki fotografii należy przeprowadzić korektę kliszy, którą możemy powtarzać tak długo, póki nas kopie nie zadowolą całkowicie” (Karol Hiller, Heliografika, jako nowy rodzaj techniki graficznej, „Forma” 1934, nr 2, s. 22). Korzystając z własnej wiedzy na temat chemii i fizyki Hiller postulował eksperymenty na powierzchni celuloidu: „(…) warunki istniejące w przyrodzie, odtworzyć możemy na kliszy przez użycie prądu, przez wzajemne odrzucanie się niemieszających się płynnych substancji, przez emulsjowanie płynów tuż na powierzchni, przez tworzenie osadów między płynami chemicznie aktywnymi, przez pochylanie jej itd.” (op. cit., s. 23). Proces twórczy miał zatem przypominać pracę w laboratorium, a eksperyment artystyczny w wykonaniu Hillera, nie był wyłącznie metaforą, ale rzeczywistym badaniem możliwości techniki z wykorzystaniem doświadczeń z obszarów nauk ścisłych.
W latach 1903-1910 uczęszczał do Rękodzielniczo-Przemysłowej Szkoły w Łodzi. W okresie 1910-1912 studiował chemię w Wyższej Szkole Technicznej w Darmstadcie. Naukę kontynuował w latach 1912-1916 na Wydziale Inżyniersko-Budowlanym Instytutu Politechnicznego w Warszawie. W 1916 został powołany do wojska i znalazł się w Kijowie, gdzie rozpoczął studia artystyczne w Akademii Sztuk Pięknych pod kierunkiem Michała Bojczuka, malarza bizantynisty. Badania nad dawnymi technikami malarskimi wykorzytał później, stosując w swoich pracach temperę ikonową. Lata Rewolucji Październikowej przeżył w Kijowie, angażując się politycznie. W 1921 powrócił na stałe do Łodzi, gdzie rozpoczął aktywną działalność artystyczną, pedagogiczną, publicystyczną i społeczną. Był współzałożycielem Zrzeszenia Artystów Plastyków (1931), członkiem ugrupowania Start i Związku Zawodowego Polskich Artystów Plastyków (od 1933). W 1928 Hiller wziął udział w Salonie Modernistów w Warszawie; w latach 1930-1937 uczestniczył w wystawach Instytutu Propagandy Sztuki w Łodzi i Warszawie. W 1932 prezentował swe prace z grupą Nowa Generacja we Lwowie i Łodzi, a w 1933 z Grupą Plastyków Nowoczesnych w Łodzi. Wykształcony w kijowskiej ASP zgłębił tajniki tradycyjnego malarstwa i sztuki ikon oraz zetknął się z rosyjską i ukraińską awangardą. Zafascynowany kubistycznym pięknem łódzkich fabryk budował nowoczesny, ekspresyjny mit miasta pracy. Stworzył m.in. serię monumentalnych linorytów przedstawiających ludzi i architekturę miasta przemysłowego. W końcu lat dwudziestych zwrócił się ku sztuce abstrakcyjnej, malując pulsujące życiem obrazy o urozmaiconej fakturze, kolorycie, bogactwie form geometrycznych, biologicznych, czy też o kosmologicznym pochodzeniu. Następnie eksperymentował z nową techniką graficzną - heliografią. W latach 30. odszedł od konstruktywistycznego, płaskiego geometryzmu tworząc biomorficzne, abstrakcyjne kompozycje bliskie niekiedy poetyce nadrealizmu; wypełniały je płynne, uchwycone w ruchu formy organiczne ("Kompozycja 205 A", 1932, "Embrion", 1933). Pod wpływem fascynacji filozofią Bergsona Hiller nasycił świat swych wyobrażeń "pierwiastkiem irracjonalnym" (Promień, 1933; "Deszcz", 1934). W obrazach figuratywnych z końca lat 30. artysta nadawał kształtom lapidarność znaku ("Robotnicy", 1938). Niektóre z późnych obrazów zyskały symboliczno-metaforyczny wymiar. Hiller był również autorem malowideł ściennych i witraży; wykonywał ekslibrisy, linoryty, litografie, plakaty i fotomontaże. Zilustrował wiele książek, m.in. zakomponował okładkę książki Ary'ego Szternfelda "Initiation a la Cosmonautique". Projektował scenografię do spektaklów teatralnych i okładki dla wydawnictwa "Renaissance" i L. Fiszera w Łodzi. Mimo krótkiego okresu działalności twórczej był niewątpliwie jednym z najbardziej utalentowanych i najciekawszych artystów dwudziestolecia międzywojennego. Twórca o niezwykłej wyobraźni, znakomicie opanowanym warsztacie i wizji plastycznej świadomej swego czasu. Otwarcie występował przeciw hitleryzmowi, za co został rozstrzelany w 1939.

Description:
Heliographic composition XLI, 1933
heliography, vintage print/photographic paper, 17.5 x 23.7 cm; , ,

Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.

heliografika, vintage print/papier fotograficzny