115
Henryk Stażewski | "Relief nr 8", 1974
Estymacja:
250,000 zł - 350,000 zł
Sprzedane
300,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Współczesna. Op-Art i Abstrakcja Geometryczna
Artysta
Henryk Stażewski (1894 - 1988)
Wymiary
61 x 61 cm
Kategoria
Opis
akryl, relief/płyta, 61 x 61 cm, sygnowany, datowany i opisany na odwrociu: 'nr.8-1974 | [nieczytelne] | H. Stażewski',
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
RACJONALIZM I ABSOLUTYZM
Barwy w reliefach Henryka Stażewskiego są rozłożone według zasad widma rozszczepionego promienia. Poprzez maksymalne wyeliminowanie kontrastów artysta stosuje w nich stopniowe przejścia i gradacje kolorów. Najbardziej charakterystyczne reliefy składają się z kwadratów umieszczonych obok siebie w poszczególnych rzędach. W przypadku prezentowanego dzieła owe formy geometryczne zostały dodatkowo rozbite w nieregularnych kierunkach, co wzmaga dynamikę jego kompozycji. Odpowiednio rozmieszczone barwy artysta dobrał według miary liczbowej. Jak sam wspominał w jednym z wywiadów: „Matematyczną ścisłość w doborze kolorów osiągam przez intuicję. W naszym oku jest miara, która daje niezawodne oparcie dla intuicji. Dzięki intuicji twórczość artystyczna nie jest ilustracją praw już odkrytych” (Henryk Stażewski w wywiadzie z Wiesławem Borowskim [w:] Henryk Stażewski. Spectra art space masters, Fundacja Rodziny Staraków, Warszawa, 2016, nlb.). Artysta przywracał stosowanym barwom znaczenie psychologiczne i terapeutyczne. Wykorzystywał te właściwości do licznych eksperymentów na granicy sztuki oraz nauki. Wyzwolony z naturalnych struktur kwadratów kolor przenika je, tworząc optyczne transparencje. Płaszczyzna uzyskanych barw jest płaska, mocna, jednorodna, czysta i świecąca. Jego liczne eksperymenty kolorystyczne przyjmowały nieskończenie wiele możliwości oraz wariantów. Za charakterystyczne można tu uznać stopniowanie barw wedle skali spektrum wybranych jego wycinków oraz stopnia jasności, nasycenia i temperatury odcienia. Równolegle z twórczością artystyczną Stażewski od lat 70. był autorem licznych tekstów. Tym samym przyjmował postawę myśliciela i poety, wsłuchującego się w swój umysł i duszę. Wierzył w tzw. oko wewnętrzne i głębię podejmowanej sztuki.
Stażewski w nowych seriach malarskich z lat 70. i 80. podejmował próbę przezwyciężenia reguł kompozycji, a także uchwycenia nieporządku w uporządkowanym układzie. Widoczna jest tu także współzależność konceptualizacji procesu twórczego z sensualizacją jego efektów artystycznych. Jednocześnie postawa Stażewskiego była oparta na dwóch tradycjach filozoficznych: racjonaliźmie i absolutyźmie. Tym samym dla artysty sztuka oparta na prawach geometryczno-arytmetycznych dawała nieograniczone możliwości racjonalnego poznania świata. Owe filozoficzne konotacje dostrzegał Andrzej Turowski: „W twórczości Stażewskiego, podobnie jak u Hegla, próba utożsamienia bytu z pojęciem wynikała z nadania myśleniu cech bytu, można powiedzieć ‘ubytowienia’ świadomości jako wszechobecnej i pierwotnej formy, raz wcielającej w siebie, raz generującej z siebie świat (…). Modernistyczny logocentryzm, poprzez dominację sensu, konkretyzował rzeczywistość. Oddawał świat we władanie rozumnego i twórczego podmiotu, który w wolnym działaniu sięgał po – zdawałoby się – niemożliwe” (Andrzej Turowski, Stażewski internacjonał [w:] Henryk Stażewski. Ekonomia myślenia i postrzegania, Fundacja Galerii Foksal, Warszawa 2005, s. 29).
Relacje przestrzenne były dla Stażewskiego możliwe do eksploracji jedynie za pomocą ruchu. Idealnym medium okazały się tu właśnie reliefy, które podlegały transformacjom w wyniku zmian w oświetleniu, manewrującym grą światła i cienia. Nakładające się na siebie poszczególne elementy obrazu generowały jego tzw. względny ruch. Naukowa postawa Stażewskiego była jego narzędziem obiektywnego badania rzeczywistości i jednocześnie budulcem do współtworzenia środowiska badawczego. Takim ośrodkiem działań artysty było jego własne mieszkanie – pracownia przy al. Solidarności w Warszawie (wówczas ul. Świerczewskiego), w którym obecnie mieści się Instytut Awangardy.
Henryk Stażewski to legenda sztuki awangardowej w Polsce. Studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie w latach 1913-20. W początkach kariery malował martwe natury. Przejściowo wystawiał z ugrupowaniem "Formiści" (1922). Wziął też udział w Wystawie Nowej Sztuki w Wilnie w 1923 roku. O tego czasu tworzył pod wpływem konstruktywizmu. Obok kompozycji malarskich zajmował się grafiką książkową, projektował wnętrza, sprzęty, a także scenografie - były to w większości prace teoretyczne i studyjne. Polskie i międzynarodowe ugrupowania awangardy, z którymi wystawiał i współpracował jako publicysta, to kolejno: "Blok" (1924-26), "Praesens" (1926-30), "Cercle et Carré" (1929-31), "Abstraction-Création" (1931-39), "a.r." (1932-39). Należał też do Koła Artystów Grafików Reklamowych (1933-39). W 1930 roku był współorganizatorem zbiórki dzieł artystów międzynarodowej awangardy przeznaczonych dla muzeum łódzkiego (obecnie w Muzeum Sztuki w Łodzi). Po II wojnie mieszkał i działał w Warszawie. W latach 40. i 50. podejmował próby dostosowania się do postulatów sztuki figuratywnej. Z tego okresu pochodzą rysunkowe i malarskie kompozycje o tematyce pracy, budowy, a także projekty monumentalne. Po 1956 roku, uznawany powszechnie za patrona polskiej awangardy, uprawiał już wyłącznie abstrakcję o konstruktywistycznym rodowodzie. Tworzył cykle prac będących studiami płaszczyzn, linii, kolorów w różnych układach względem siebie. Przy pozorach chłodnej perfekcji umiał nasycić je emocją bezpośredniego dotknięcia, śladu ręki. Obok malarstwa i form pochodnych, jak kolaże, reliefy, multiple, tworzył formy przestrzenne i grafikę (autoryzował serigraficzne repliki swoich prac).
Description:
"Relief no. 8", 1974
acrylic, relief/board, 61 x 61 cm; signed, dated and described on the reverse: 'nr.8-1974 | [illegible] | H. Stazewski', ,
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
RACJONALIZM I ABSOLUTYZM
Barwy w reliefach Henryka Stażewskiego są rozłożone według zasad widma rozszczepionego promienia. Poprzez maksymalne wyeliminowanie kontrastów artysta stosuje w nich stopniowe przejścia i gradacje kolorów. Najbardziej charakterystyczne reliefy składają się z kwadratów umieszczonych obok siebie w poszczególnych rzędach. W przypadku prezentowanego dzieła owe formy geometryczne zostały dodatkowo rozbite w nieregularnych kierunkach, co wzmaga dynamikę jego kompozycji. Odpowiednio rozmieszczone barwy artysta dobrał według miary liczbowej. Jak sam wspominał w jednym z wywiadów: „Matematyczną ścisłość w doborze kolorów osiągam przez intuicję. W naszym oku jest miara, która daje niezawodne oparcie dla intuicji. Dzięki intuicji twórczość artystyczna nie jest ilustracją praw już odkrytych” (Henryk Stażewski w wywiadzie z Wiesławem Borowskim [w:] Henryk Stażewski. Spectra art space masters, Fundacja Rodziny Staraków, Warszawa, 2016, nlb.). Artysta przywracał stosowanym barwom znaczenie psychologiczne i terapeutyczne. Wykorzystywał te właściwości do licznych eksperymentów na granicy sztuki oraz nauki. Wyzwolony z naturalnych struktur kwadratów kolor przenika je, tworząc optyczne transparencje. Płaszczyzna uzyskanych barw jest płaska, mocna, jednorodna, czysta i świecąca. Jego liczne eksperymenty kolorystyczne przyjmowały nieskończenie wiele możliwości oraz wariantów. Za charakterystyczne można tu uznać stopniowanie barw wedle skali spektrum wybranych jego wycinków oraz stopnia jasności, nasycenia i temperatury odcienia. Równolegle z twórczością artystyczną Stażewski od lat 70. był autorem licznych tekstów. Tym samym przyjmował postawę myśliciela i poety, wsłuchującego się w swój umysł i duszę. Wierzył w tzw. oko wewnętrzne i głębię podejmowanej sztuki.
Stażewski w nowych seriach malarskich z lat 70. i 80. podejmował próbę przezwyciężenia reguł kompozycji, a także uchwycenia nieporządku w uporządkowanym układzie. Widoczna jest tu także współzależność konceptualizacji procesu twórczego z sensualizacją jego efektów artystycznych. Jednocześnie postawa Stażewskiego była oparta na dwóch tradycjach filozoficznych: racjonaliźmie i absolutyźmie. Tym samym dla artysty sztuka oparta na prawach geometryczno-arytmetycznych dawała nieograniczone możliwości racjonalnego poznania świata. Owe filozoficzne konotacje dostrzegał Andrzej Turowski: „W twórczości Stażewskiego, podobnie jak u Hegla, próba utożsamienia bytu z pojęciem wynikała z nadania myśleniu cech bytu, można powiedzieć ‘ubytowienia’ świadomości jako wszechobecnej i pierwotnej formy, raz wcielającej w siebie, raz generującej z siebie świat (…). Modernistyczny logocentryzm, poprzez dominację sensu, konkretyzował rzeczywistość. Oddawał świat we władanie rozumnego i twórczego podmiotu, który w wolnym działaniu sięgał po – zdawałoby się – niemożliwe” (Andrzej Turowski, Stażewski internacjonał [w:] Henryk Stażewski. Ekonomia myślenia i postrzegania, Fundacja Galerii Foksal, Warszawa 2005, s. 29).
Relacje przestrzenne były dla Stażewskiego możliwe do eksploracji jedynie za pomocą ruchu. Idealnym medium okazały się tu właśnie reliefy, które podlegały transformacjom w wyniku zmian w oświetleniu, manewrującym grą światła i cienia. Nakładające się na siebie poszczególne elementy obrazu generowały jego tzw. względny ruch. Naukowa postawa Stażewskiego była jego narzędziem obiektywnego badania rzeczywistości i jednocześnie budulcem do współtworzenia środowiska badawczego. Takim ośrodkiem działań artysty było jego własne mieszkanie – pracownia przy al. Solidarności w Warszawie (wówczas ul. Świerczewskiego), w którym obecnie mieści się Instytut Awangardy.
Henryk Stażewski to legenda sztuki awangardowej w Polsce. Studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie w latach 1913-20. W początkach kariery malował martwe natury. Przejściowo wystawiał z ugrupowaniem "Formiści" (1922). Wziął też udział w Wystawie Nowej Sztuki w Wilnie w 1923 roku. O tego czasu tworzył pod wpływem konstruktywizmu. Obok kompozycji malarskich zajmował się grafiką książkową, projektował wnętrza, sprzęty, a także scenografie - były to w większości prace teoretyczne i studyjne. Polskie i międzynarodowe ugrupowania awangardy, z którymi wystawiał i współpracował jako publicysta, to kolejno: "Blok" (1924-26), "Praesens" (1926-30), "Cercle et Carré" (1929-31), "Abstraction-Création" (1931-39), "a.r." (1932-39). Należał też do Koła Artystów Grafików Reklamowych (1933-39). W 1930 roku był współorganizatorem zbiórki dzieł artystów międzynarodowej awangardy przeznaczonych dla muzeum łódzkiego (obecnie w Muzeum Sztuki w Łodzi). Po II wojnie mieszkał i działał w Warszawie. W latach 40. i 50. podejmował próby dostosowania się do postulatów sztuki figuratywnej. Z tego okresu pochodzą rysunkowe i malarskie kompozycje o tematyce pracy, budowy, a także projekty monumentalne. Po 1956 roku, uznawany powszechnie za patrona polskiej awangardy, uprawiał już wyłącznie abstrakcję o konstruktywistycznym rodowodzie. Tworzył cykle prac będących studiami płaszczyzn, linii, kolorów w różnych układach względem siebie. Przy pozorach chłodnej perfekcji umiał nasycić je emocją bezpośredniego dotknięcia, śladu ręki. Obok malarstwa i form pochodnych, jak kolaże, reliefy, multiple, tworzył formy przestrzenne i grafikę (autoryzował serigraficzne repliki swoich prac).
Description:
"Relief no. 8", 1974
acrylic, relief/board, 61 x 61 cm; signed, dated and described on the reverse: 'nr.8-1974 | [illegible] | H. Stazewski', ,
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Technika
akryl, relief/płyta
Sygnatura
sygnowany, datowany i opisany na odwrociu: 'nr.8-1974 | [nieczytelne] | H. Stażewski'
