81 x 100 cm

olej/płótno, 81 x 100 cm, sygnowany p.d.: 'Kantor', sygnowany, datowany i opisany na odwrociu: 'T. KANTOR | VI 1961 | HAMBURG | 40 FIG.'

Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.


TASZYZM, PLAMIZM, RACH-CIACH-CIACH

Pierwszego czerwca 1955 zespół krakowskiego Starego Teatru wyjechał na kilka tygodni do Paryża na II Międzynarodowy Festiwal Sztuki Dramatycznej. Roman Zawistowski miał tam wystawić „Lato w Nohant” Jarosława Iwaszkiewicza. Scenografię i kostiumy do spektaklu zaprojektował Tadeusz Kantor, który, jak się okaże, wykorzysta tę szansę, aby skierować podmuch nowoczesności w stronę polskiej sceny artystycznej. Podczas wyjazdu służbowego pochłania bowiem wszystkie godne uwagi wystawy (skrzętnie odnotowuje wrażenia w „Notatkach paryskich” na łamach „Życia Literackiego”), poznaje twórczość Wolsa, Jeana Fautriera, Georgesa Mathieu, Jacksona Pollocka czy Françoisa Arnala. Zaznajamia się z postacią Michela Tapié, który od początku lat 50. głosi prymat malarstwa informel – bezforemnego, powstającego w wyniku spontanicznego rozlewania farb na płótnie, często za pomocą wymyślnych technik. Kantor po latach wspominał, że był to zdecydowanie moment wiekopomny: „Malarstwo, jakie nadchodziło, manifestowało kres doraźnego doświadczenia, zmierzyło się z siłami ciemnymi i żywiołowymi, ujawniając ich naturę i mechanizm” (Krzysztof Pleśniarowicz, „Kantor”, Warszawa 2018, s. 106). Krystyna Czerni przypominała jednak, że równocześnie krakowski artysta z tworzenia setek obrazów czerpał przede wszystkim przyjemność: „taszyzm to po prostu malowanie i świetna zabawa…” (Krystyna Czerni, „Tadeusz Kantor. Spacer po linie”, Kraków 2015, s. 37).

Zaangażowanie spotykało się z różnym odzewem, stało się też przedmiotem drwin – o Kantorze mówiono jako o „kapłanie taszyzmu”. On sam od słowa „taszyzm” stronił, gdyż polscy krytycy ironicznie przekładali je na „plamizm”. Wolał „abstrakcję ekspresjonistyczną”, chociaż i tak uważał, że najwięcej godności temu kierunkowi odda określenie „abstrakcja liryczna”. Jego prace starano się poddać rozmaitym interpretacjom. Czerni wymienia próby odnalezienia w żywiołowych formach: pejzażu, teatralności, metafory wolności czy symbolu walki z opresją totalitaryzmu. Krytycy mieli nie lada zagwozdkę z samymi tytułami kompozycji – dźwiękonaśladowczymi, takimi jak „Hopai-siupai”, „Ramamaganga”, „Rach-ciach-ciach” czy topograficznymi, jak „Pacyfik”, „Akonkagua”, „Amarapura”. Te drugie miały ewokować dalekie, egzotyczne krainy. Artysta ostatecznie zrezygnował z owego dadaistycznego w duchu zabiegu, od 1959 ograniczał się do stonowanych tytułów, by materia malarska mogła przemawiać sama za siebie. Kantorowska wersja informelu spodobała się kuratorom, kolekcjonerom i krytykom na Zachodzie. Wystawa w Samlaren w Sztokholmie z 1958, podczas której Kantor zaprezentował swoje dzieła z ostatnich ośmiu lat, zainicjowała międzynarodowe tournée. W kolejnych latach jego twórczość prezentowano między innymi w Galerii H. Le Grande w Paryżu, Kunsthalle w Düsseldorfie, Galerii Eleanore B. Saidenberg w Nowym Jorku, a także na wystawach światowych – documenta 2 w Kassel oraz w pawilonie polskim na XXX Biennale w Wenecji. W czasie licznych podróży nie wstrzymywał prac nad kolejnymi obrazami. W 1961 akademia Staatlische Kunsthochschule w Hamburgu złożyła mu propozycję prowadzenia gościnnych wykładów z malarstwa. W liście do Lili Krasickiej, aktorki, która stanowiła jeden ze stałych i najważniejszych punktów jego teatru, opowiadał: „Fakt, że malowałem kilka obrazów na tydzień, wywoływał u profesorów lekki stan niepokoju (ponieważ profesorzy przeważnie nie malują, jedynie przechowują pieczołowicie dawne idee) – u studentów natomiast fakt ten stał się powodem wystąpienia publicznie jednego z nich z oświadczeniem, że jedynie ten profesor jest dobry, który dba o swój rozwój” (Krzysztof Pleśniarowicz, dz. cyt., s. 145).

Informelowa euforia Kantora dość szybko, bo na początku lat 60., opadnie. Wyczerpanie się formuły doprowadzi go do pytania o możliwość spojenia malarskiego płótna z rzeczywistością. Kolejnym etapem poszukiwania wolności na polu sztuki będzie więc wypełnianie obrazów przedmiotami wziętymi z życia codziennego, na przykład powtarzającymi się parasolami czy też powrót do przedstawiania figury ludzkiej.
W 1939 roku ukończył ASP w Krakowie. Był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli polskiej awangardy artystycznej doby powojennej, a przede wszystkim twórcą polskiego teatru awangardowego eksperymentalnego teatru podziemnego, a od 1956 teatru Cricot 2 w Krakowie. Był współzałożycielem i członkiem Grupy Plastyków Nowoczesnych w 1945 roku. W 1955 odbył podróż do Paryża, gdzie zetknął się z najnowszymi tendencjami w sztuce światowej. W jego twórczości główną formą wypowiedzi artystycznej było malarstwo abstrakcyjne, zwłaszcza typu informel, zajmował się także grafiką; aranżował happeningi, zajmował się scenografią i filmem. Prowadził działalność pedagogiczną: w 1948 i 1968 roku w ASP w Krakowie i w 1961 w akademii w Hamburgu. Laureat m.in. nagrody Fundacji im. Goethego w 1978 w Szwajcarii.

Description:
Informel, 1961
oil/canvas, 81 x 100 cm; signed lower right: 'Kantor', signed, dated and described on the reverse: 'T. KANTOR | VI 1961 | HAMBURG | 40 FIG.',

Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.

olej/płótno

sygnowany p.d.: 'Kantor'