3
Józef Hałas | Z cyklu "Góry", 2014
Estymacja:
100,000 zł - 150,000 zł
Sprzedane
90,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Współczesna. Klasycy Awangardy po 1945
Artysta
Józef Hałas (1927 - 2015)
Wymiary
190 x 196 cm
Kategoria
Opis
akryl/płótno, 190 x 196 cm, sygnowany i datowany p.d.: 'JHałas 2014',
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
IDEAOGRAMY PEJZAŻU
Józef Hałas był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli wrocławskiej szkoły malarstwa. Należał do pierwszego pokolenia absolwentów wrocławskiej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych, którą ukończył w 1954. Dyplom obronił u Eugeniusza Gepperta. W latach 70. XX wieku związał się ponownie z wrocławską uczelnią, podejmując się pracy wykładowcy. Jako artysta i pedagog Hałas wypowiadał się otwarcie o wartościach, które uważał za kluczowe w sztuce: „Na dobre malarstwo muszą złożyć się dwa elementy: wrażliwość i świadomość plastyczna. Są obrazy, w których najważniejsza jest wrażliwość, zbudowane głównie na niej. Są też takie, gdzie zachowana jest równowaga między wrażliwością a świadomością plastyczną. No i są takie, gdzie przeważa właśnie świadomość plastyczna, ale nie ma jej bez wrażliwości” (źródło: https://zpap.wroclaw.pl/ jozef-halas-gwasze, dostęp: 7.09.2023). Mimo że Hałas związał niemal całe swoje życie z Wrocławiem, wspomnieniami powracał do miasta swojego dzieciństwa i wczesnej młodości – Nowego Sącza. Zapamiętany górski krajobraz był dla artysty źródłem inspiracji i najczęściej pojawiającym się motywem w jego twórczości.
Józef Hałas malował awangardowo, a jego innowacyjne prace odnajdywały się w różnych kontekstach na ponad 300 przeglądach sztuki. Pierwszy indywidualny przegląd jego twórczości odbył się rok po ukończeniu edukacji wyższej, gdzie zadebiutował lirycznymi obrazami, nawiązującymi do sztuki naiwnej. W latach 50. XX wieku brał udział w Ogólnopolskiej Wystawie Młodej Plastyki „Przeciw wojnie – przeciw faszyzmowi” (Arsenał), która stała się synonimem niezależnych tendencji występujących na polskiej scenie artystycznej 2 połowy XX wieku. Od lat 60. XX wieku w monochromatycznych pejzażach Hałasa można zaobserwować skierowanie się artysty ku operowaniu wyłącznie rytmem barwnych plam i płaszczyzn. U progu pierwszej dekady XXI wieku obrazy Hałasa były już zestawiane nie tylko z modernistyczną twórczością Stanisława Fijałkowskiego czy Jerzego Nowosielskiego, ale także pokazywane w kontekście dawnych mistrzów, takich jak Michał Willmann w klasztornych przestrzeniach (wystawa „Lubiąż. Od Willmanna do Hałasa”, Lubiąż 2011).
Góry należące do najchętniej realizowanych tematów przez Józefa Hałasa wyrażały ambicje stworzenia polskiego pejzażu we współczesnym wydaniu. Jak pisał Andrzej Jarosz w książce poświęconej artyście: „Pejzaż rodzinnych stron malarza oraz obecny w nim podział połaci ziemi na drobne fragmenty za sprawą sieci wąskich, wydłużonych uprawnych pól, olśnienie nim i emocjonalne wzruszenie, stały się podstawą formalnego przetwarzania krajobrazu w ogóle. Wraz z powstaniem uniwersalnego modelu ‘Drogi’ był to kolejny etap służący wykreowaniu przez niego ideogramu pejzażu” (Andrzej Jarosz, Józef Hałas, Wrocław 2007, s. 31-32). Prezentowane na niniejszej aukcji prace ukazujące właśnie góry stanowią przykłady dojrzałej twórczości artysty. Kompozycje nie przestawiają jednak realistycznego oddania natury, lecz za sprawą wprowadzenia geometrycznego porządku jej zsyntezowaną formę. „Chęć porządkowania, syntezowania, była naczelnym motorem jego sztuki. Można przecież jeden motyw drążyć przez całe życie, malować i nawet nie zdawać sobie sprawy z tego. Można do motywu wracać, przez całe życie realizować go na nowo, z nową inwencją i siłą. Małe epifanie Hałasa – stodółki, górki, wnętrza, figury, do których wracał latami, by po latach prób znajdować rozwiązania, które wcześniej nie były możliwe, a teraz stawały się wprost naturalne” (Bogusław Deptuła, Błogosławiona niepewność. O malarstwie Józefa Hałasa [w:] Poszukiwania / In Persuit. Józef Hałas, katalog wystawy, Muzeum Architektury we Wrocławiu, Wrocław 2017, s. 8). Prace Hałasa charakteryzują się aluzyjnością i uogólnieniami. Artysta poprzez selekcjonowanie z zapamiętanego krajobrazu fragmentów tworzył obraz będący reprezentacją większej całości, a powtarzany wielokrotnie motyw stawał się rodzajem znaku.
Drugim znaczącym motywem dla artysty, zaczerpniętym z krajobrazu, było morze. Inspiracje Hałasa ogromem bezkresnej wody doskonale odzwierciedla praca „Podział V” z 1977, należąca do cyklu „Podziały”, tworzonego między 1972 a 1981. Nowa wizualna koncepcja obrazów olejnych była następstwem rozwiązań formalnych wcześniej podejmowanych w seriach takich jak „Piony i skosy” oraz „Przeciwstawienia”. Przytaczając słowa Andrzeja Jarosza: „O rozpoczęciu kolejnego etapu artystycznej ewolucji przekonuje wyabstrahowany z płócien ‘Przeciwstawień’ tylko jednego elementu: fakturalnego, istniejącego realnie punktu, gruzełka materii w zawiesinie błękitu. (…) Miejmy jednak świadomość, że kompozycje zbudowane na bazie tysiąckrotnie zwielokrotnionych punktów miały dla Hałasa bardzo konkretne źródło. Artystę fascynowało morze, oglądane po raz pierwszy jeszcze przed wojną. W wieku dojrzałym Hałas odbył kilka wypraw morskich, sycąc się nieskończonością widzianego pejzażu – trudno oprzeć się wrażeniu, że do swojego malarstwa przeniósł jego poetykę. W obrazach mógł pojawić się oczywiście tylko fragment, w którym mieściła się kadrowana powierzchnia morza i niebo rozciągające się ponad nim. Stosując horyzontalne układy płócien, zbliżał Hałas swoje ‘mariny’ do ujęć panoramicznych, choć skala i proporcje syntezowanego krajobrazu są trudne do uchwycenia. (…) Hałas nie wykluczał także możliwości zestawienia punktu i linii z niezależną od nich szeroką plamą. Niekiedy więc ponad taflą wody obecne są miękkie, ‘puszyste’, czarne i ciemnoniebieskie formy, które regularnym półkolem prawie dotykają horyzontu” (Andrzej Jarosz, Józef Hałas, Wrocław 2007, s. 52-56).
Absolwent wrocławskiej PWSSP (obecnie ASP), gdzie kształcił się pod okiem Eugeniusza Gepperta. Dyplom obronił w roku 1954, a w latach 1957-60 pracował tam jako pedagog. Członek i współtwórca powstałej w 1956 roku Grupy X, w skład której wchodzili także: Małgorzata Grabowska, Krzesława Maliszewska i Alfons Mazurkiewicz. Od 1961 związany ze Szkołą Wrocławską. Pozostawał krótko pod wpływem twórczości Paula Klee i Tadeusza Makowskiego. Stopniowo dążył do coraz większego syntetyzowania kształtów ku sztuce abstrakcyjnej. Następnie zwrócił się w stronę geometrycznych pejzaży, inspirowanych często znajomymi krajobrazami Nowego Sącza i okolic.
Description:
From the series "Mountains", 2014
acrylic/canvas, 190 x 196 cm; signed and dated lower right: 'JHalas 2014', ,
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
IDEAOGRAMY PEJZAŻU
Józef Hałas był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli wrocławskiej szkoły malarstwa. Należał do pierwszego pokolenia absolwentów wrocławskiej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych, którą ukończył w 1954. Dyplom obronił u Eugeniusza Gepperta. W latach 70. XX wieku związał się ponownie z wrocławską uczelnią, podejmując się pracy wykładowcy. Jako artysta i pedagog Hałas wypowiadał się otwarcie o wartościach, które uważał za kluczowe w sztuce: „Na dobre malarstwo muszą złożyć się dwa elementy: wrażliwość i świadomość plastyczna. Są obrazy, w których najważniejsza jest wrażliwość, zbudowane głównie na niej. Są też takie, gdzie zachowana jest równowaga między wrażliwością a świadomością plastyczną. No i są takie, gdzie przeważa właśnie świadomość plastyczna, ale nie ma jej bez wrażliwości” (źródło: https://zpap.wroclaw.pl/ jozef-halas-gwasze, dostęp: 7.09.2023). Mimo że Hałas związał niemal całe swoje życie z Wrocławiem, wspomnieniami powracał do miasta swojego dzieciństwa i wczesnej młodości – Nowego Sącza. Zapamiętany górski krajobraz był dla artysty źródłem inspiracji i najczęściej pojawiającym się motywem w jego twórczości.
Józef Hałas malował awangardowo, a jego innowacyjne prace odnajdywały się w różnych kontekstach na ponad 300 przeglądach sztuki. Pierwszy indywidualny przegląd jego twórczości odbył się rok po ukończeniu edukacji wyższej, gdzie zadebiutował lirycznymi obrazami, nawiązującymi do sztuki naiwnej. W latach 50. XX wieku brał udział w Ogólnopolskiej Wystawie Młodej Plastyki „Przeciw wojnie – przeciw faszyzmowi” (Arsenał), która stała się synonimem niezależnych tendencji występujących na polskiej scenie artystycznej 2 połowy XX wieku. Od lat 60. XX wieku w monochromatycznych pejzażach Hałasa można zaobserwować skierowanie się artysty ku operowaniu wyłącznie rytmem barwnych plam i płaszczyzn. U progu pierwszej dekady XXI wieku obrazy Hałasa były już zestawiane nie tylko z modernistyczną twórczością Stanisława Fijałkowskiego czy Jerzego Nowosielskiego, ale także pokazywane w kontekście dawnych mistrzów, takich jak Michał Willmann w klasztornych przestrzeniach (wystawa „Lubiąż. Od Willmanna do Hałasa”, Lubiąż 2011).
Góry należące do najchętniej realizowanych tematów przez Józefa Hałasa wyrażały ambicje stworzenia polskiego pejzażu we współczesnym wydaniu. Jak pisał Andrzej Jarosz w książce poświęconej artyście: „Pejzaż rodzinnych stron malarza oraz obecny w nim podział połaci ziemi na drobne fragmenty za sprawą sieci wąskich, wydłużonych uprawnych pól, olśnienie nim i emocjonalne wzruszenie, stały się podstawą formalnego przetwarzania krajobrazu w ogóle. Wraz z powstaniem uniwersalnego modelu ‘Drogi’ był to kolejny etap służący wykreowaniu przez niego ideogramu pejzażu” (Andrzej Jarosz, Józef Hałas, Wrocław 2007, s. 31-32). Prezentowane na niniejszej aukcji prace ukazujące właśnie góry stanowią przykłady dojrzałej twórczości artysty. Kompozycje nie przestawiają jednak realistycznego oddania natury, lecz za sprawą wprowadzenia geometrycznego porządku jej zsyntezowaną formę. „Chęć porządkowania, syntezowania, była naczelnym motorem jego sztuki. Można przecież jeden motyw drążyć przez całe życie, malować i nawet nie zdawać sobie sprawy z tego. Można do motywu wracać, przez całe życie realizować go na nowo, z nową inwencją i siłą. Małe epifanie Hałasa – stodółki, górki, wnętrza, figury, do których wracał latami, by po latach prób znajdować rozwiązania, które wcześniej nie były możliwe, a teraz stawały się wprost naturalne” (Bogusław Deptuła, Błogosławiona niepewność. O malarstwie Józefa Hałasa [w:] Poszukiwania / In Persuit. Józef Hałas, katalog wystawy, Muzeum Architektury we Wrocławiu, Wrocław 2017, s. 8). Prace Hałasa charakteryzują się aluzyjnością i uogólnieniami. Artysta poprzez selekcjonowanie z zapamiętanego krajobrazu fragmentów tworzył obraz będący reprezentacją większej całości, a powtarzany wielokrotnie motyw stawał się rodzajem znaku.
Drugim znaczącym motywem dla artysty, zaczerpniętym z krajobrazu, było morze. Inspiracje Hałasa ogromem bezkresnej wody doskonale odzwierciedla praca „Podział V” z 1977, należąca do cyklu „Podziały”, tworzonego między 1972 a 1981. Nowa wizualna koncepcja obrazów olejnych była następstwem rozwiązań formalnych wcześniej podejmowanych w seriach takich jak „Piony i skosy” oraz „Przeciwstawienia”. Przytaczając słowa Andrzeja Jarosza: „O rozpoczęciu kolejnego etapu artystycznej ewolucji przekonuje wyabstrahowany z płócien ‘Przeciwstawień’ tylko jednego elementu: fakturalnego, istniejącego realnie punktu, gruzełka materii w zawiesinie błękitu. (…) Miejmy jednak świadomość, że kompozycje zbudowane na bazie tysiąckrotnie zwielokrotnionych punktów miały dla Hałasa bardzo konkretne źródło. Artystę fascynowało morze, oglądane po raz pierwszy jeszcze przed wojną. W wieku dojrzałym Hałas odbył kilka wypraw morskich, sycąc się nieskończonością widzianego pejzażu – trudno oprzeć się wrażeniu, że do swojego malarstwa przeniósł jego poetykę. W obrazach mógł pojawić się oczywiście tylko fragment, w którym mieściła się kadrowana powierzchnia morza i niebo rozciągające się ponad nim. Stosując horyzontalne układy płócien, zbliżał Hałas swoje ‘mariny’ do ujęć panoramicznych, choć skala i proporcje syntezowanego krajobrazu są trudne do uchwycenia. (…) Hałas nie wykluczał także możliwości zestawienia punktu i linii z niezależną od nich szeroką plamą. Niekiedy więc ponad taflą wody obecne są miękkie, ‘puszyste’, czarne i ciemnoniebieskie formy, które regularnym półkolem prawie dotykają horyzontu” (Andrzej Jarosz, Józef Hałas, Wrocław 2007, s. 52-56).
Absolwent wrocławskiej PWSSP (obecnie ASP), gdzie kształcił się pod okiem Eugeniusza Gepperta. Dyplom obronił w roku 1954, a w latach 1957-60 pracował tam jako pedagog. Członek i współtwórca powstałej w 1956 roku Grupy X, w skład której wchodzili także: Małgorzata Grabowska, Krzesława Maliszewska i Alfons Mazurkiewicz. Od 1961 związany ze Szkołą Wrocławską. Pozostawał krótko pod wpływem twórczości Paula Klee i Tadeusza Makowskiego. Stopniowo dążył do coraz większego syntetyzowania kształtów ku sztuce abstrakcyjnej. Następnie zwrócił się w stronę geometrycznych pejzaży, inspirowanych często znajomymi krajobrazami Nowego Sącza i okolic.
Description:
From the series "Mountains", 2014
acrylic/canvas, 190 x 196 cm; signed and dated lower right: 'JHalas 2014', ,
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
Technika
akryl/płótno
Sygnatura
sygnowany i datowany p.d.: 'JHałas 2014'
Literatura
Józef Hałas, wyd. Skira, Paryż 2023, s. 120 (il.)
