20
Józef Hałas | "NS-DP", 1992
Estymacja:
80,000 zł - 100,000 zł
Sprzedane
90,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Współczesna. Klasycy Awangardy po 1945
Artysta
Józef Hałas (1927 - 2015)
Wymiary
114,5 x 129,5 cm
Kategoria
Opis
olej/płótno, 114,5 x 129,5 cm, sygnowany, datowany i opisany na blejtramie na odwrociu: 'NS.DP | Józef Hałas 92'
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
Józef Hałas malował awangardowo, a jego innowacyjne prace odnajdywały się w różnych kontekstach na ponad 300 przeglądach sztuki. W latach 50. XX wieku brał udział w Ogólnopolskiej Wystawie Młodej Plastyki „Przeciw wojnie – przeciw faszyzmowi” (Arsenał), która stała się synonimem niezależnych tendencji występujących na polskiej scenie artystycznej 2 połowy XX wieku. U progu pierwszej dekady XXI wieku obrazy Hałasa były już zestawiane nie tylko z modernistyczną twórczością Stanisława Fijałkowskiego czy Jerzego Nowosielskiego, ale także pokazywane w kontekście dawnych mistrzów, takich jak Michał Willmann w klasztornych przestrzeniach (wystawa „Lubiąż. Od Willmanna do Hałasa”, Lubiąż 2011). Hałas nie ograniczał się do jednej maniery malarskiej: „Chciałem przejść na samym sobie historię malarstwa. W ten sposób przeszedłem od pejzażu, poprzez malowanie obiektów, aż do abstrakcji” – mówi o swojej twórczości (Rozmowa z prof. Józefem Hałasem, „Gazeta Wyborcza”, 6.01.2002, źródło: https://wroclaw. wyborcza.pl/wroclaw/7,35750,629918.html, dostęp: 7.09.2023).
Pracę dyplomową artysta obronił w zakresie malarstwa w 1954 u Eugeniusza Gepperta. Obok Waldemara Cwenarskiego i Alfonsa Mazurkiewicza należał do pierwszego pokolenia absolwentów wrocławskiej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych. Pierwszy indywidualny przegląd jego twórczości odbył się rok po ukończeniu edukacji wyższej, „debiutował obrazami lirycznymi, zbliżonymi w swojej zamierzonej naiwności do sztuki dziecka (‘Okręty’, ‘Dziewczyna w Szkiełku’, ‘Drzewko’). Stopniowo odchodził od ścisłej konkretyzacji tematu; w powstałych po 1960 monochromatycznych pejzażach operował już tylko samym rytmem barwnych plam i płaszczyzn” (Aleksander Wojciechowski, Młode malarstwo polskie 1944- 1974, Wrocław 1975, s. 88-89). W latach 70. XX związał się ponownie z wrocławską uczelnią i wykładał obok swojego mistrza Eugeniusza Gepperta oraz Władysława Hasiora. Jako artysta i pedagog Hałas wypowiadał się otwarcie o wartościach, które uważał za kluczowe w sztuce: „Na dobre malarstwo muszą złożyć się dwa elementy: wrażliwość i świadomość plastyczna. Są obrazy, w których najważniejsza jest wrażliwość, zbudowane głównie na niej. Są też takie, gdzie zachowana jest równowaga między wrażliwością, a świadomością plastyczną. No i są takie, gdzie przeważa właśnie świadomość plastyczna, ale nie ma jej bez wrażliwości” (źródło: https://zpap.wroclaw.pl/jozef-halas-gwasze, dostęp: 7.09.2023).
Prezentowana praca „NS-DP” stanowi przykład dojrzałej twórczości Józefa Hałasa. Namalowana została w latach 90. XX wieku i podobnie jak w innych kompozycjach z tego okresu (m.in. „M-p”, „NS-ZZ” czy „M-NS”) kolor i linia stanowią główny środek ekspresji artysty. „NS-DP” powstało kilka lat po objęciu przez Hałasa wrocławskiej Katedry Malarstwa na Wydziale Malarstwa i Rzeźby. Kuratorka sztuki, Ewa Kaszewska, wskazuje, że abstrakcyjne kompozycje Hałasa należy interpretować jako pejzaże: „Józef Hałas przez całe dorosłe życie malował pejzaż. Robił to na płótnach i papierach. Pejzaż Sądecczyzny, jego stron rodzinnych, stał się miejscem poszukiwań i dociekań – na ile indywidualne przeżycie, jego przetworzenie, staje się uniwersalnym dziełem sztuki. Hałasa nie interesowało realistyczne odwzorowanie natury, także jej zmienność związana z następującymi po sobie porami roku. Raczej aluzyjność , uogólnienia, prowadzone ku formom abstrakcyjnym są dla Niego ważne” (tekst kuratorski wystawy „Róbmy Hałas”, 27.09.2021, źródło: https://www.asp.wroc.pl/pl/aktualnosci/robmy-halas, dostęp: 8.09.2023). Do najchętniej realizowanych tematów należały natomiast góry i morze, które potraktowane w syntetyczny sposób wyrażały ambicje stworzenia polskiego pejzażu we współczesnym wydaniu. „Chęć porządkowania, syntezowania, była naczelnym motorem jego sztuki. Można przecież jeden motyw drążyć przez całe życie, malować i nawet nie zdawać sobie sprawy z tego. Można do motywu wracać przez całe życie realizować go na nowo, z nową inwencją i siłą. Małe epifanie Hałasa – stodółki, górki, wnętrza, figury, do których wracał latami, by po latach prób znajdować rozwiązania, które wcześniej nie były możliwe, a teraz stawały się wprost naturalne” – zauważa Bogusław Deptuła (Bogusław Deptuła, Błogosławiona niepewność. O malarstwie Józefa Hałasa [w:] Poszukiwania / In Persuit. Józef Hałas, katalog wystawy, Muzeum Architektury we Wrocławiu, Wrocław 2017, s. 8).
Absolwent wrocławskiej PWSSP (obecnie ASP), gdzie kształcił się pod okiem Eugeniusza Gepperta. Dyplom obronił w roku 1954, a w latach 1957-60 pracował tam jako pedagog. Członek i współtwórca powstałej w 1956 roku Grupy X, w skład której wchodzili także: Małgorzata Grabowska, Krzesława Maliszewska i Alfons Mazurkiewicz. Od 1961 związany ze Szkołą Wrocławską. Pozostawał krótko pod wpływem twórczości Paula Klee i Tadeusza Makowskiego. Stopniowo dążył do coraz większego syntetyzowania kształtów ku sztuce abstrakcyjnej. Następnie zwrócił się w stronę geometrycznych pejzaży, inspirowanych często znajomymi krajobrazami Nowego Sącza i okolic.
Description:
"NS-DP", 1992
oil/canvas, 114.5 x 129.5 cm; signed, dated and described on the stretcher on the reverse: 'NS.DP | Jozef Halas 92', ,
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
Józef Hałas malował awangardowo, a jego innowacyjne prace odnajdywały się w różnych kontekstach na ponad 300 przeglądach sztuki. W latach 50. XX wieku brał udział w Ogólnopolskiej Wystawie Młodej Plastyki „Przeciw wojnie – przeciw faszyzmowi” (Arsenał), która stała się synonimem niezależnych tendencji występujących na polskiej scenie artystycznej 2 połowy XX wieku. U progu pierwszej dekady XXI wieku obrazy Hałasa były już zestawiane nie tylko z modernistyczną twórczością Stanisława Fijałkowskiego czy Jerzego Nowosielskiego, ale także pokazywane w kontekście dawnych mistrzów, takich jak Michał Willmann w klasztornych przestrzeniach (wystawa „Lubiąż. Od Willmanna do Hałasa”, Lubiąż 2011). Hałas nie ograniczał się do jednej maniery malarskiej: „Chciałem przejść na samym sobie historię malarstwa. W ten sposób przeszedłem od pejzażu, poprzez malowanie obiektów, aż do abstrakcji” – mówi o swojej twórczości (Rozmowa z prof. Józefem Hałasem, „Gazeta Wyborcza”, 6.01.2002, źródło: https://wroclaw. wyborcza.pl/wroclaw/7,35750,629918.html, dostęp: 7.09.2023).
Pracę dyplomową artysta obronił w zakresie malarstwa w 1954 u Eugeniusza Gepperta. Obok Waldemara Cwenarskiego i Alfonsa Mazurkiewicza należał do pierwszego pokolenia absolwentów wrocławskiej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych. Pierwszy indywidualny przegląd jego twórczości odbył się rok po ukończeniu edukacji wyższej, „debiutował obrazami lirycznymi, zbliżonymi w swojej zamierzonej naiwności do sztuki dziecka (‘Okręty’, ‘Dziewczyna w Szkiełku’, ‘Drzewko’). Stopniowo odchodził od ścisłej konkretyzacji tematu; w powstałych po 1960 monochromatycznych pejzażach operował już tylko samym rytmem barwnych plam i płaszczyzn” (Aleksander Wojciechowski, Młode malarstwo polskie 1944- 1974, Wrocław 1975, s. 88-89). W latach 70. XX związał się ponownie z wrocławską uczelnią i wykładał obok swojego mistrza Eugeniusza Gepperta oraz Władysława Hasiora. Jako artysta i pedagog Hałas wypowiadał się otwarcie o wartościach, które uważał za kluczowe w sztuce: „Na dobre malarstwo muszą złożyć się dwa elementy: wrażliwość i świadomość plastyczna. Są obrazy, w których najważniejsza jest wrażliwość, zbudowane głównie na niej. Są też takie, gdzie zachowana jest równowaga między wrażliwością, a świadomością plastyczną. No i są takie, gdzie przeważa właśnie świadomość plastyczna, ale nie ma jej bez wrażliwości” (źródło: https://zpap.wroclaw.pl/jozef-halas-gwasze, dostęp: 7.09.2023).
Prezentowana praca „NS-DP” stanowi przykład dojrzałej twórczości Józefa Hałasa. Namalowana została w latach 90. XX wieku i podobnie jak w innych kompozycjach z tego okresu (m.in. „M-p”, „NS-ZZ” czy „M-NS”) kolor i linia stanowią główny środek ekspresji artysty. „NS-DP” powstało kilka lat po objęciu przez Hałasa wrocławskiej Katedry Malarstwa na Wydziale Malarstwa i Rzeźby. Kuratorka sztuki, Ewa Kaszewska, wskazuje, że abstrakcyjne kompozycje Hałasa należy interpretować jako pejzaże: „Józef Hałas przez całe dorosłe życie malował pejzaż. Robił to na płótnach i papierach. Pejzaż Sądecczyzny, jego stron rodzinnych, stał się miejscem poszukiwań i dociekań – na ile indywidualne przeżycie, jego przetworzenie, staje się uniwersalnym dziełem sztuki. Hałasa nie interesowało realistyczne odwzorowanie natury, także jej zmienność związana z następującymi po sobie porami roku. Raczej aluzyjność , uogólnienia, prowadzone ku formom abstrakcyjnym są dla Niego ważne” (tekst kuratorski wystawy „Róbmy Hałas”, 27.09.2021, źródło: https://www.asp.wroc.pl/pl/aktualnosci/robmy-halas, dostęp: 8.09.2023). Do najchętniej realizowanych tematów należały natomiast góry i morze, które potraktowane w syntetyczny sposób wyrażały ambicje stworzenia polskiego pejzażu we współczesnym wydaniu. „Chęć porządkowania, syntezowania, była naczelnym motorem jego sztuki. Można przecież jeden motyw drążyć przez całe życie, malować i nawet nie zdawać sobie sprawy z tego. Można do motywu wracać przez całe życie realizować go na nowo, z nową inwencją i siłą. Małe epifanie Hałasa – stodółki, górki, wnętrza, figury, do których wracał latami, by po latach prób znajdować rozwiązania, które wcześniej nie były możliwe, a teraz stawały się wprost naturalne” – zauważa Bogusław Deptuła (Bogusław Deptuła, Błogosławiona niepewność. O malarstwie Józefa Hałasa [w:] Poszukiwania / In Persuit. Józef Hałas, katalog wystawy, Muzeum Architektury we Wrocławiu, Wrocław 2017, s. 8).
Absolwent wrocławskiej PWSSP (obecnie ASP), gdzie kształcił się pod okiem Eugeniusza Gepperta. Dyplom obronił w roku 1954, a w latach 1957-60 pracował tam jako pedagog. Członek i współtwórca powstałej w 1956 roku Grupy X, w skład której wchodzili także: Małgorzata Grabowska, Krzesława Maliszewska i Alfons Mazurkiewicz. Od 1961 związany ze Szkołą Wrocławską. Pozostawał krótko pod wpływem twórczości Paula Klee i Tadeusza Makowskiego. Stopniowo dążył do coraz większego syntetyzowania kształtów ku sztuce abstrakcyjnej. Następnie zwrócił się w stronę geometrycznych pejzaży, inspirowanych często znajomymi krajobrazami Nowego Sącza i okolic.
Description:
"NS-DP", 1992
oil/canvas, 114.5 x 129.5 cm; signed, dated and described on the stretcher on the reverse: 'NS.DP | Jozef Halas 92', ,
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
Technika
olej/płótno
Sygnatura
sygnowany, datowany i opisany na blejtramie na odwrociu: 'NS.DP | Józef Hałas 92'
