111
Zbigniew Pronaszko (1885 - 1958) | "Cztery akty w pracowni", 1935
Estymacja:
20,000 zł - 30,000 zł
Sprzedane
30,000 zł
Aukcja na żywo
Dekady. Wielcy Mistrzowie XX wieku
Artysta
Zbigniew Pronaszko (1885 - 1958)
Wymiary
23,5 x 33 cm
Kategoria
Opis
olej/sklejka, 23,5 x 33 cm, sygnowany p.d.: 'z. pronaszko.', opisany na odwrociu: 'Cztery akty w pracowni | 1935'
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
W pracowni Zbigniewa Pronaszki
Zbigniew Pronaszko był współtwórcą pierwszego polskiego awangardowego ugrupowania – formistów. W programowym tekście grupy, napisanym przez Pronaszkę do katalogu pierwszej wystawy ekspresjonistów (która dwa lata później przyjęła nazwę „Formiści”) artysta wyraził przekonanie, że najważniejszymi wartościami w malarstwie są forma i barwa. Skupieni wokół w ugrupowania artyści, dążyli do uproszczenia, geometryzacji oraz deformacji przedstawienia. Chociaż formistyczny etap twórczości, w jego malarstwie trwał zaledwie kilka lat, to każdą fazę twórczości Zbigniewa Pronaszki charakteryzowała świeżość i odkrywczość. W malarstwie Pronaszki bardzo szybko pojawił się zwrot ku bardziej tradycyjnym ujęciom ludzkiej sylwetki oraz pejzażu. Na początku lat trzydziestych malarz związał się z grupą artystyczną „Zwornik”, której założeniem było „dobre malarstwo” i zainteresowanie barwą jako środkiem budowy kompozycji malarskich.
Od tego momentu, głównym punktem zainteresowania Pronaszki w malarstwie stał się kolor, a dominującym tematem portret. W obrazach z lat 1925-32 budował swoje obrazy wyłącznie nasyconą kolorystyką, kładzioną szerokimi impastami. W kolejnych latach zaczął nakładać farbę krótszymi pociągnięciami pędzla. Reprezentatywną dla dzieł z drugiej połowy lat trzydziestych jest seria obrazów przedstawiających modelki w pracowni. Artysta wprowadził wówczas gwałtowne zestawienia barw intensywnych, mocnych, niekiedy agresywnych, wykorzystywał kontrasty tonów ciepłych i zimnych. Zdzisław Kępiński, autor wstępu do katalogu monograficznej wystawy artysty w warszawskiej Zachęcie w 1957 roku, w długim fragmencie poświęconym twórczości artysty z omawianego okresu zmitologizował jego rolę w dziejach polskiego koloryzmu, uznając malarza za „pre-kolorystę” i duchowego ojca wyżej wymienionego ruchu. Jego zdaniem Pronaszko był w tym czasie „jakby zapowiedzią rewelacji kapizmu i poniekąd nieświadomym jeszcze wówczas przyszłości Janem Chrzcicielem tamtego ruchu w Polsce, pierwszym, głoszącym na kompletnej głuszy nową ewangelię koloryzmu”(Zdzisław Kępiński, Wystawa malarstwa Zbigniewa Pronaszki, katalog wystawy, Centralne Biuro Wystaw Artystycznych, Warszawa 1957, s. 24) . Kolorystyczny etap w malarstwie Pronaszki zaczął się na kilka lat przed pierwszym pokazem prac kapistów w kraju w 1931 roku.
Również ten okres malarstwa Pronaszki był wewnętrznie zróżnicowany i miał kilka faz. Co należy podkreślić, koloryzm Pronaszki nie miał charakteru programowego, był raczej intuicyjny. Tworzył zwykle bujne, malarskie kompozycje. Posługiwał się intensywnym kolorem, czasami wzbogacał koloryt lokalny przez wprowadzanie rozwibrowania koloru i gradacji. Był to koloryzm żywiołowy, niekiedy dążący do pewnej ekspresyjności. Obrazy były „ciężkie” i „soczyste”. Nie była to jasna i radosna wersja koloryzmy zaczerpnięta od kapistów. Barbary Majewska, w swojej recenzji wystawy 1957 roku, zniuansowała kwestię prekursorstwa malarstwa artysty w stosunku do kapizmu, stwierdzając, że rozbicie plamy miało w jego pracach charakter intuicyjny, co odróżniało stosowaną przez niego metodę od analitycznych procedur malarskich propagowanych przez kolorystów. Styl obrazów Pronaszki z lat 1925–1932 określiła mianem koloryzmu syntetycznego, cechującego się operowaniem kolorem lokalnym przedmiotu na dużych powierzchniach płótna.
Prezentowany w ofercie obraz jest reprezentatywnym przykładem malarstwa artysty z lat 30. W tym czasie zaczął posługiwać się grubo nakładaną, gęstą plamą barwną. Prace te, obok kompozycji z okresu formistycznego, można uznać za najlepsze w dorobku twórczym Pronaszki. Kompozycja opiera się na intensywnych ciepłych barwach (czerwieniach, oranżach i żółcieniach) i akcentach tonów zimnych. Forma zbudowana jest kolorem i podkreślona konturem. Farbę nałożona została spontanicznym, szerokim ruchem pędzla. W omawianym okresie kolorystycznym malarstwa Pronaszki, jednym z najchętniej podejmowanych przez artystę tematów, był model w pracowni. Pod koniec XIX stulecia nastąpiła zmiana w podejściu do aktu. To nie mitologia i sceny alegoryczne zaczęły zapewniać usprawiedliwienie dla nagości, lecz pracownia artysty. Nagi model, podobnie jak w klasie akademickiej, stanowił jeden z obowiązkowych i niezbędnych elementów w malarskim atelier, był czymś oczywistym. Nagie modelki i modele byli „pracownianymi utensyliami”, porównywalnym z gipsowymi odlewami i podiami. Feministyczna historia sztuki widziała w tych przedstawieniach wyraz przedmiotowej i biernej roli kobiety w sztuce zdominowanej przez paternalistyczną kulturę. W malarstwie polskim począwszy od XX wieku, przedstawienie modela w pracowni artysty, stało się najczęściej praktykowanym sposobem przedstawiania aktu. Jednak gdy model stał się głównym tematem i przedmiotem obrazu, stawał się czymś więcej niż tylko żywym manekinem.
Kompozycje Pronaszki przedstawiające modelki i modeli w pracowni, ustawione na podiach, usadzone w fotelach, ułożone na kanapach wśród draperii lub stojące, trzymające wielobarwne tkaniny. Wielokrotne sięganie po ten temat, czyniąc z tych obrazów rodzajem zapisu artystycznej ewolucji. Zatrzymują jednocześnie wyjątkową atmosferę malarskiego studia. Prezentowana w ofercie praca, jest jedną z kilku wersji tego tematu, którą stworzył Pronaszko w latach trzydziestych. Obraz wchodzi w bezpośredni dialog między innymi ze znajdującymi się obecnie w kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie „Trzema aktami w pracowni” z 1934 roku, „W pracowni (Modele)” 1936 czy „W pracowni” z lat 1946-1947.
Brat Andrzeja, także malarza. Studiował w SSP w Kijowie oraz w latach 1906-11 w ASP w Krakowie u Teodora Axentowicza i Jacka Malczewskiego. W 1910 roku odbył podróż do Włoch i Francji. Był członkiem ugrupowań artystycznych: Formiści i Zwornik. Mieszkał w Zakopanem, w Wilnie, gdzie był profesorem Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego i w Krakowie, gdzie był profesorem ASP. Jego twórczość zarówna malarska jak i rzeźbiarska (m.in. pomnik Mickiewicza dla Wilna) ukształtowała się pod wpływem awangardowej sztuki europejskiej, zwłaszcza kubizmu, oraz sztuki podhalańskiej. W latach 30. dominujące w jego malarstwie stało się zainteresowanie kolorem - w dążeniu do jego syntezy wydobywał wielkie bogactwo odcieni z kilku zaledwie barw podstawowych. Malował przede wszystkim pejzaże, martwe natury i portrety.
Description:
"Four nudes in the atelier", 1935
oil/plywood, 23.5 x 33 cm; signed lower right: 'z. pronaszko.', described on the reverse: 'Cztery akty w pracowni | 1935',
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
W pracowni Zbigniewa Pronaszki
Zbigniew Pronaszko był współtwórcą pierwszego polskiego awangardowego ugrupowania – formistów. W programowym tekście grupy, napisanym przez Pronaszkę do katalogu pierwszej wystawy ekspresjonistów (która dwa lata później przyjęła nazwę „Formiści”) artysta wyraził przekonanie, że najważniejszymi wartościami w malarstwie są forma i barwa. Skupieni wokół w ugrupowania artyści, dążyli do uproszczenia, geometryzacji oraz deformacji przedstawienia. Chociaż formistyczny etap twórczości, w jego malarstwie trwał zaledwie kilka lat, to każdą fazę twórczości Zbigniewa Pronaszki charakteryzowała świeżość i odkrywczość. W malarstwie Pronaszki bardzo szybko pojawił się zwrot ku bardziej tradycyjnym ujęciom ludzkiej sylwetki oraz pejzażu. Na początku lat trzydziestych malarz związał się z grupą artystyczną „Zwornik”, której założeniem było „dobre malarstwo” i zainteresowanie barwą jako środkiem budowy kompozycji malarskich.
Od tego momentu, głównym punktem zainteresowania Pronaszki w malarstwie stał się kolor, a dominującym tematem portret. W obrazach z lat 1925-32 budował swoje obrazy wyłącznie nasyconą kolorystyką, kładzioną szerokimi impastami. W kolejnych latach zaczął nakładać farbę krótszymi pociągnięciami pędzla. Reprezentatywną dla dzieł z drugiej połowy lat trzydziestych jest seria obrazów przedstawiających modelki w pracowni. Artysta wprowadził wówczas gwałtowne zestawienia barw intensywnych, mocnych, niekiedy agresywnych, wykorzystywał kontrasty tonów ciepłych i zimnych. Zdzisław Kępiński, autor wstępu do katalogu monograficznej wystawy artysty w warszawskiej Zachęcie w 1957 roku, w długim fragmencie poświęconym twórczości artysty z omawianego okresu zmitologizował jego rolę w dziejach polskiego koloryzmu, uznając malarza za „pre-kolorystę” i duchowego ojca wyżej wymienionego ruchu. Jego zdaniem Pronaszko był w tym czasie „jakby zapowiedzią rewelacji kapizmu i poniekąd nieświadomym jeszcze wówczas przyszłości Janem Chrzcicielem tamtego ruchu w Polsce, pierwszym, głoszącym na kompletnej głuszy nową ewangelię koloryzmu”(Zdzisław Kępiński, Wystawa malarstwa Zbigniewa Pronaszki, katalog wystawy, Centralne Biuro Wystaw Artystycznych, Warszawa 1957, s. 24) . Kolorystyczny etap w malarstwie Pronaszki zaczął się na kilka lat przed pierwszym pokazem prac kapistów w kraju w 1931 roku.
Również ten okres malarstwa Pronaszki był wewnętrznie zróżnicowany i miał kilka faz. Co należy podkreślić, koloryzm Pronaszki nie miał charakteru programowego, był raczej intuicyjny. Tworzył zwykle bujne, malarskie kompozycje. Posługiwał się intensywnym kolorem, czasami wzbogacał koloryt lokalny przez wprowadzanie rozwibrowania koloru i gradacji. Był to koloryzm żywiołowy, niekiedy dążący do pewnej ekspresyjności. Obrazy były „ciężkie” i „soczyste”. Nie była to jasna i radosna wersja koloryzmy zaczerpnięta od kapistów. Barbary Majewska, w swojej recenzji wystawy 1957 roku, zniuansowała kwestię prekursorstwa malarstwa artysty w stosunku do kapizmu, stwierdzając, że rozbicie plamy miało w jego pracach charakter intuicyjny, co odróżniało stosowaną przez niego metodę od analitycznych procedur malarskich propagowanych przez kolorystów. Styl obrazów Pronaszki z lat 1925–1932 określiła mianem koloryzmu syntetycznego, cechującego się operowaniem kolorem lokalnym przedmiotu na dużych powierzchniach płótna.
Prezentowany w ofercie obraz jest reprezentatywnym przykładem malarstwa artysty z lat 30. W tym czasie zaczął posługiwać się grubo nakładaną, gęstą plamą barwną. Prace te, obok kompozycji z okresu formistycznego, można uznać za najlepsze w dorobku twórczym Pronaszki. Kompozycja opiera się na intensywnych ciepłych barwach (czerwieniach, oranżach i żółcieniach) i akcentach tonów zimnych. Forma zbudowana jest kolorem i podkreślona konturem. Farbę nałożona została spontanicznym, szerokim ruchem pędzla. W omawianym okresie kolorystycznym malarstwa Pronaszki, jednym z najchętniej podejmowanych przez artystę tematów, był model w pracowni. Pod koniec XIX stulecia nastąpiła zmiana w podejściu do aktu. To nie mitologia i sceny alegoryczne zaczęły zapewniać usprawiedliwienie dla nagości, lecz pracownia artysty. Nagi model, podobnie jak w klasie akademickiej, stanowił jeden z obowiązkowych i niezbędnych elementów w malarskim atelier, był czymś oczywistym. Nagie modelki i modele byli „pracownianymi utensyliami”, porównywalnym z gipsowymi odlewami i podiami. Feministyczna historia sztuki widziała w tych przedstawieniach wyraz przedmiotowej i biernej roli kobiety w sztuce zdominowanej przez paternalistyczną kulturę. W malarstwie polskim począwszy od XX wieku, przedstawienie modela w pracowni artysty, stało się najczęściej praktykowanym sposobem przedstawiania aktu. Jednak gdy model stał się głównym tematem i przedmiotem obrazu, stawał się czymś więcej niż tylko żywym manekinem.
Kompozycje Pronaszki przedstawiające modelki i modeli w pracowni, ustawione na podiach, usadzone w fotelach, ułożone na kanapach wśród draperii lub stojące, trzymające wielobarwne tkaniny. Wielokrotne sięganie po ten temat, czyniąc z tych obrazów rodzajem zapisu artystycznej ewolucji. Zatrzymują jednocześnie wyjątkową atmosferę malarskiego studia. Prezentowana w ofercie praca, jest jedną z kilku wersji tego tematu, którą stworzył Pronaszko w latach trzydziestych. Obraz wchodzi w bezpośredni dialog między innymi ze znajdującymi się obecnie w kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie „Trzema aktami w pracowni” z 1934 roku, „W pracowni (Modele)” 1936 czy „W pracowni” z lat 1946-1947.
Brat Andrzeja, także malarza. Studiował w SSP w Kijowie oraz w latach 1906-11 w ASP w Krakowie u Teodora Axentowicza i Jacka Malczewskiego. W 1910 roku odbył podróż do Włoch i Francji. Był członkiem ugrupowań artystycznych: Formiści i Zwornik. Mieszkał w Zakopanem, w Wilnie, gdzie był profesorem Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego i w Krakowie, gdzie był profesorem ASP. Jego twórczość zarówna malarska jak i rzeźbiarska (m.in. pomnik Mickiewicza dla Wilna) ukształtowała się pod wpływem awangardowej sztuki europejskiej, zwłaszcza kubizmu, oraz sztuki podhalańskiej. W latach 30. dominujące w jego malarstwie stało się zainteresowanie kolorem - w dążeniu do jego syntezy wydobywał wielkie bogactwo odcieni z kilku zaledwie barw podstawowych. Malował przede wszystkim pejzaże, martwe natury i portrety.
Description:
"Four nudes in the atelier", 1935
oil/plywood, 23.5 x 33 cm; signed lower right: 'z. pronaszko.', described on the reverse: 'Cztery akty w pracowni | 1935',
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Stan zachowania
0
Technika
olej/sklejka
Sygnatura
sygnowany p.d.: 'z. pronaszko.'
Proweniencja
kolekcja prywatna, Francja; kolekcja prywatna, Polska
Literatura
porównaj: Helena Blum, Zbigniew Pronaszko, Warszawa 1983, s.46
Wystawiany
0
