9
Henryk Stażewski | Relief nr 11, 1973
Estymacja:
150,000 zł - 300,000 zł
Sprzedane
280,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Współczesna. Klasycy Awangardy po 1945
Artysta
Henryk Stażewski (1894 - 1988)
Wymiary
61 x 61 cm
Kategoria
Opis
akryl, relief/płyta, drewno, 61 x 61 cm, sygnowany, datowany i opisany na odwrociu: 'nr. 11 | 1973 | H. Stażewski'
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
Prezentowany w katalogu relief nr 11 to charakterystyczny przykład twórczości Henryka Stażewskiego z I połowy lat 70. Powstałe w tym czasie prace były próbą uchwycenia nieporządku w uporządkowanym układzie, a może precyzyjniej: próbą przezwyciężenia reguły kompozycyjnej samej kompozycji. Współgrała w tych pracach konceptualizacja procesu twórczego z sensualizacją jego efektów artystycznych. Barwne gradacje, a następnie kontrasty, gry następujących po sobie szarości, a także opozycje czerni i bieli, rytmy ascetycznych linii obok nawarstwiających się płaszczyzn, były w twórczości Stażewskiego ustawicznym wyłamywaniem się z zasady, która próbowała je sobie podporządkować.
Pierwsze kontakty Stażewskiego ze sztuką współczesną nastąpiły po I wojnie światowej, gdy do Polski zaczęły docierać wzmianki o kubizmie i neoplastycyzmie. Przyznawał, że właśnie ostatni z tych kierunków wywarł na nim szczególnie silne wrażenie. Zasady, na których opierały się realizacje takich artystów jak Piet Mondrian, Bart van der Leck, Theo van Doesburg, przeciwstawiały się emocjonalności oraz subiektywnym uczuciom artysty, skupiając się na kolektywnych doświadczeniach wyrastających z doświadczeń nowej epoki. Zaobserwowane rozwiązania i kryteria bliskie matematyce i logice skłoniły Stażewskiego do prób zdyscyplinowania działalności artystycznej oraz wypracowania i konsekwentnego aplikowania metody, która kierowałaby jego pracą twórczą. Henryk Stażewski w swojej działalności przechodził przez rozliczne etapy, które następowały po sobie w logicznym ciągu. Jednak konsekwentnie skupiał się na analizie stosunków elementów plastycznych, jednocześnie odrzucając romantyczne kryterium indywidualności i subiektywności.
Po serii białych reliefów, budowanych z identycznych białych form umieszczanych na białym tle, i reliefach metalicznych Stażewski tworzy serię kolorowych reliefów. Niezmiennie jednak ustanawia kwadrat podstawowym kształtem, na którym opiera się cała konstrukcja reliefu. Kształt ten w odczuciu artysty pozostaje najbardziej uniwersalną formą. Aby zaś odwzorować pojęcie skali, stosował wielokrotność dwóch, trzech lub większej ilości prostokątów. Kolor w owym okresie stał się nie tylko celem, ale i głównym komponentem jego twórczości, jednak postrzeganym przez pryzmat zagadnień kolorymetrii, teorii barw, fotometrii. Przyznawał, że wciąż o kolorze wiemy niewiele, pomimo prowadzonych przez Ittena i Albersa rozlicznych naukowych badań, które Stażewski śledził na bieżąco. Podkreślał też, że kluczem do sukcesu tych badań jest wyrugowanie z nich chaosu emocjonalnego i zastąpienie go matematyką. Kategorycznie odrzucił psychologiczny aspekt barw, ich rolę jako środka wyrazu opartego na ekspresji, ich możliwości przedstawieniowe i ewokujące różne stany uczuciowe. Artysta nie ograniczał się do jednego koloru, żadnego nie preferował i nie powielał, operował całą dostępną gamą kolorów, ich niuansami, w sposób równomierny i, chciałoby się rzec, arbitralny. Celem usuwania kontrastów było dążenie do ładu i osiągnięcia wrażenia spokoju i porządku. Tym sposobem wyraził swój sprzeciw wobec chaosu i silnych emocji, mających swe źródło w kolorystycznych kontrastach.
W wywiadzie publikowanym w katalogu wystawy w Galerii Foksal w 1969 przyznał: „Zajmuję się zagadnieniem koloru. W ostatnich reliefach stosuję najostrzejsze rygory, które upodabniają je do tablic używanych w optyce i kolorymetrii. Kolory rozłożone są według zasad widma rozszczepionego promienia. Wyeliminowane są wszystkie kontrasty, a stosowane jedynie stopniowe przejścia i gradacje kolorów.(…) Obliczanie stosunków kolorów otrzymuje się na krążku kolorów spektralnych, rozmieszczonych według określonych długości fal. Można z niego wybrać albo kolory zasadnicze o największej różnicy długości fal, albo kolory zbliżone – o małej różnicy. Matematyczną precyzję w wyborze kolorów osiągam przez intuicję. W naszym oku jest miara, która daje niezawodne oparcie dla intuicji. Dzięki intuicji twórczość artystyczna nie jest ilustracją praw już odkrytych” (Henryk Stażewski, [cyt. za:] wywiad Wiesława Borowskiego, [w:] Henryk Stażewski, katalog wystawy, Galeria Foksal, Warszawa 1969, s. nlb.).
Henryk Stażewski to legenda sztuki awangardowej w Polsce. Studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie w latach 1913-20. W początkach kariery malował martwe natury. Przejściowo wystawiał z ugrupowaniem "Formiści" (1922). Wziął też udział w Wystawie Nowej Sztuki w Wilnie w 1923 roku. O tego czasu tworzył pod wpływem konstruktywizmu. Obok kompozycji malarskich zajmował się grafiką książkową, projektował wnętrza, sprzęty, a także scenografie - były to w większości prace teoretyczne i studyjne. Polskie i międzynarodowe ugrupowania awangardy, z którymi wystawiał i współpracował jako publicysta, to kolejno: "Blok" (1924-26), "Praesens" (1926-30), "Cercle et Carré" (1929-31), "Abstraction-Création" (1931-39), "a.r." (1932-39). Należał też do Koła Artystów Grafików Reklamowych (1933-39). W 1930 roku był współorganizatorem zbiórki dzieł artystów międzynarodowej awangardy przeznaczonych dla muzeum łódzkiego (obecnie w Muzeum Sztuki w Łodzi). Po II wojnie mieszkał i działał w Warszawie. W latach 40. i 50. podejmował próby dostosowania się do postulatów sztuki figuratywnej. Z tego okresu pochodzą rysunkowe i malarskie kompozycje o tematyce pracy, budowy, a także projekty monumentalne. Po 1956 roku, uznawany powszechnie za patrona polskiej awangardy, uprawiał już wyłącznie abstrakcję o konstruktywistycznym rodowodzie. Tworzył cykle prac będących studiami płaszczyzn, linii, kolorów w różnych układach względem siebie. Przy pozorach chłodnej perfekcji umiał nasycić je emocją bezpośredniego dotknięcia, śladu ręki. Obok malarstwa i form pochodnych, jak kolaże, reliefy, multiple, tworzył formy przestrzenne i grafikę (autoryzował serigraficzne repliki swoich prac).
Description:
Relief nr 11, 1973
acrylic, relief/board, wood, 61 x 61 cm; signed, dated and described on the reverse: 'nr. 11 | 1973 | H. Stazewski'
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
Prezentowany w katalogu relief nr 11 to charakterystyczny przykład twórczości Henryka Stażewskiego z I połowy lat 70. Powstałe w tym czasie prace były próbą uchwycenia nieporządku w uporządkowanym układzie, a może precyzyjniej: próbą przezwyciężenia reguły kompozycyjnej samej kompozycji. Współgrała w tych pracach konceptualizacja procesu twórczego z sensualizacją jego efektów artystycznych. Barwne gradacje, a następnie kontrasty, gry następujących po sobie szarości, a także opozycje czerni i bieli, rytmy ascetycznych linii obok nawarstwiających się płaszczyzn, były w twórczości Stażewskiego ustawicznym wyłamywaniem się z zasady, która próbowała je sobie podporządkować.
Pierwsze kontakty Stażewskiego ze sztuką współczesną nastąpiły po I wojnie światowej, gdy do Polski zaczęły docierać wzmianki o kubizmie i neoplastycyzmie. Przyznawał, że właśnie ostatni z tych kierunków wywarł na nim szczególnie silne wrażenie. Zasady, na których opierały się realizacje takich artystów jak Piet Mondrian, Bart van der Leck, Theo van Doesburg, przeciwstawiały się emocjonalności oraz subiektywnym uczuciom artysty, skupiając się na kolektywnych doświadczeniach wyrastających z doświadczeń nowej epoki. Zaobserwowane rozwiązania i kryteria bliskie matematyce i logice skłoniły Stażewskiego do prób zdyscyplinowania działalności artystycznej oraz wypracowania i konsekwentnego aplikowania metody, która kierowałaby jego pracą twórczą. Henryk Stażewski w swojej działalności przechodził przez rozliczne etapy, które następowały po sobie w logicznym ciągu. Jednak konsekwentnie skupiał się na analizie stosunków elementów plastycznych, jednocześnie odrzucając romantyczne kryterium indywidualności i subiektywności.
Po serii białych reliefów, budowanych z identycznych białych form umieszczanych na białym tle, i reliefach metalicznych Stażewski tworzy serię kolorowych reliefów. Niezmiennie jednak ustanawia kwadrat podstawowym kształtem, na którym opiera się cała konstrukcja reliefu. Kształt ten w odczuciu artysty pozostaje najbardziej uniwersalną formą. Aby zaś odwzorować pojęcie skali, stosował wielokrotność dwóch, trzech lub większej ilości prostokątów. Kolor w owym okresie stał się nie tylko celem, ale i głównym komponentem jego twórczości, jednak postrzeganym przez pryzmat zagadnień kolorymetrii, teorii barw, fotometrii. Przyznawał, że wciąż o kolorze wiemy niewiele, pomimo prowadzonych przez Ittena i Albersa rozlicznych naukowych badań, które Stażewski śledził na bieżąco. Podkreślał też, że kluczem do sukcesu tych badań jest wyrugowanie z nich chaosu emocjonalnego i zastąpienie go matematyką. Kategorycznie odrzucił psychologiczny aspekt barw, ich rolę jako środka wyrazu opartego na ekspresji, ich możliwości przedstawieniowe i ewokujące różne stany uczuciowe. Artysta nie ograniczał się do jednego koloru, żadnego nie preferował i nie powielał, operował całą dostępną gamą kolorów, ich niuansami, w sposób równomierny i, chciałoby się rzec, arbitralny. Celem usuwania kontrastów było dążenie do ładu i osiągnięcia wrażenia spokoju i porządku. Tym sposobem wyraził swój sprzeciw wobec chaosu i silnych emocji, mających swe źródło w kolorystycznych kontrastach.
W wywiadzie publikowanym w katalogu wystawy w Galerii Foksal w 1969 przyznał: „Zajmuję się zagadnieniem koloru. W ostatnich reliefach stosuję najostrzejsze rygory, które upodabniają je do tablic używanych w optyce i kolorymetrii. Kolory rozłożone są według zasad widma rozszczepionego promienia. Wyeliminowane są wszystkie kontrasty, a stosowane jedynie stopniowe przejścia i gradacje kolorów.(…) Obliczanie stosunków kolorów otrzymuje się na krążku kolorów spektralnych, rozmieszczonych według określonych długości fal. Można z niego wybrać albo kolory zasadnicze o największej różnicy długości fal, albo kolory zbliżone – o małej różnicy. Matematyczną precyzję w wyborze kolorów osiągam przez intuicję. W naszym oku jest miara, która daje niezawodne oparcie dla intuicji. Dzięki intuicji twórczość artystyczna nie jest ilustracją praw już odkrytych” (Henryk Stażewski, [cyt. za:] wywiad Wiesława Borowskiego, [w:] Henryk Stażewski, katalog wystawy, Galeria Foksal, Warszawa 1969, s. nlb.).
Henryk Stażewski to legenda sztuki awangardowej w Polsce. Studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie w latach 1913-20. W początkach kariery malował martwe natury. Przejściowo wystawiał z ugrupowaniem "Formiści" (1922). Wziął też udział w Wystawie Nowej Sztuki w Wilnie w 1923 roku. O tego czasu tworzył pod wpływem konstruktywizmu. Obok kompozycji malarskich zajmował się grafiką książkową, projektował wnętrza, sprzęty, a także scenografie - były to w większości prace teoretyczne i studyjne. Polskie i międzynarodowe ugrupowania awangardy, z którymi wystawiał i współpracował jako publicysta, to kolejno: "Blok" (1924-26), "Praesens" (1926-30), "Cercle et Carré" (1929-31), "Abstraction-Création" (1931-39), "a.r." (1932-39). Należał też do Koła Artystów Grafików Reklamowych (1933-39). W 1930 roku był współorganizatorem zbiórki dzieł artystów międzynarodowej awangardy przeznaczonych dla muzeum łódzkiego (obecnie w Muzeum Sztuki w Łodzi). Po II wojnie mieszkał i działał w Warszawie. W latach 40. i 50. podejmował próby dostosowania się do postulatów sztuki figuratywnej. Z tego okresu pochodzą rysunkowe i malarskie kompozycje o tematyce pracy, budowy, a także projekty monumentalne. Po 1956 roku, uznawany powszechnie za patrona polskiej awangardy, uprawiał już wyłącznie abstrakcję o konstruktywistycznym rodowodzie. Tworzył cykle prac będących studiami płaszczyzn, linii, kolorów w różnych układach względem siebie. Przy pozorach chłodnej perfekcji umiał nasycić je emocją bezpośredniego dotknięcia, śladu ręki. Obok malarstwa i form pochodnych, jak kolaże, reliefy, multiple, tworzył formy przestrzenne i grafikę (autoryzował serigraficzne repliki swoich prac).
Description:
Relief nr 11, 1973
acrylic, relief/board, wood, 61 x 61 cm; signed, dated and described on the reverse: 'nr. 11 | 1973 | H. Stazewski'
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Technika
akryl, relief/płyta, drewno
Sygnatura
sygnowany, datowany i opisany na odwrociu: 'nr. 11 | 1973 | H. Stażewski'
Proweniencja
kolekcja prywatna, Kraków; kolekcja instytucjonalna, Polska
