112 x 49 x 51,5 cm

jesion, 112 x 49 x 51,5 cm, projekt datowany na 1902 - 1935, inny egzemplarz znajduje się w zbiorach Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem.

Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.


Wojciech Brzega zasłynął jako wybitny przedstawiciel kulturalnego i społecznego życia Zakopanego. Należał do grona najbliższych współpracowników Stanisława Witkiewicza, autora stylu zakopiańskiego. Propozycje Witkiewicza, oparte na sztuce podhalańskiej i huculskiej, stanowiły pierwszą próbę stworzenia stylu narodowego, na którego bazie miała powstać nowoczesna polska architektura oraz rzemiosło artystyczne. Działalność Wojciecha Brzegi w dużej mierze przyczyniła się do ugruntowania pozycji stylu zakopiańskiego w polskiej sztuce, a sam rzeźbiarz pozostał jednym z jego najwybitniejszych reprezentantów.

Wojciech Brzega był absolwentem klasy rzeźby ornamentalnej zakopiańskiej Szkoły Przemysłu Drzewnego. Jako wolny słuchacz w 1895 rozpoczął studia na wydziale rzeźby Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie. Trzy lata później rozpoczął studia w Monachium, które następnie kontynuował w Paryżu. W stolicy Francji szczególnie doceniono talent zakopiańskiego rzeźbiarza. Sukcesy Brzegi były na bieżąco śledzone w jego rodzinnym mieście, a wszystkie większe dokonania oraz informacje o zdobytych przez niego nagrodach odnotowywane w „Przeglądzie Zakopiańskim”: „P. Brzega jest młodym artystą kształcącym się obecnie na obczyźnie, ale całą duszą zrośniętym z Tatrami, u stóp których się urodził i których czar rozpalił mu w duszy gorącą miłość sztuki rodzimej. Bywalcy zakopiańscy znają zapewne wszyscy tę cichą, sympatyczną postać górala-artysty” („Przegląd Zakopiański”, nr 30, 1900, s. 7). Na początku XX stulecia Brzega powrócił do Zakopanego, gdzie tworzył elementy wyposażenia wnętrz, bazując na podhalańskiej stylistyce. Angażował się także w działania na rzecz rozbudowy miasta oraz dbał o rozwój edukacji artystycznej Zakopanego. Organizował wystawy poświęcone sztuce ludowej, na których były prezentowane meble oraz rzeźby jego autorstwa, a także obrazy pędzla Gałka, Niesiołowskiego, Brzozowskiego czy Rembowskiego. Brał czynny udział w zakopiańskich organizacjach, był członkiem Towarzystwa Sztuka Podhalańska oraz Stowarzyszenia „Kilim”, działał także w zarządzie Towarzystwa Tatrzańskiego w Sekcji Ludoznawczej oraz pełnił funkcję dyrektora w Szkole Przemysłu Drzewnego. Rzeźbiarz, z dumą podkreślający swoje góralskie pochodzenie, zasłynął również jako autor amatorskich opowiadań, gawęd, wspomnień, sztuk teatralnych i artykułów poświęconych Zakopanemu.

Brzega wraz z Witkiewiczem pracowali nad rozpowszechnieniem sztuki inspirowanej góralskim folklorem na cały kraj. Jak sam wspominał, to stał się główny kierunek jego artystycznych działań: „Główną jednak moją ideą była praca nad rozwojem stylu zakopiańskiego. Wierzyłem w Witkiewicza i zdawało mi się, że spełnię obowiązek Polaka i górala-obywatela, pracując w tym kierunku. (…) Kawał życia poświęciłem pracy nad stylem zakopiańskim w meblarstwie. Założyłem warsztat, by swoje pomysły móc wykonywać. Warunki były bardzo ciężkie, nie mogłem spokojnie opracowywać projektów. Nie miałem najmniejszego przygotowania kompozycyjnego, tej umiejętności dopiero później uczono” („Polskie Style Narodowe 1890-1918”, [red.] Andrzej Szczerski, katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków 2021, s. 254). Rzeźbiarz, jeszcze jako absolwent zakopiańskiej Szkoły Snycerskiej, pomagał Witkiewiczowi podczas budowy willi „Koliba”, pierwszej budowli zaprojektowanej w stylu zakopiańskim. Był także autorem mebli przeznaczonych do willi „Pod Jedlami”, „Pod Wykrotem”, „Santo” oraz podhalańskich kościołów. Ostatecznie to właśnie stylowe meblarstwo stało się główną specjalizacją rzeźbiarza.

Do jednego z najciekawszych projektów wnętrzarskich Brzegi można zaliczyć wystrój sali jadalnej sanatorium Dłuskich w Kościelisku. Sanatorium to było nowoczesnym ośrodkiem, przeznaczonym do leczenia pacjentów we wczesnym stadium choroby. Jego twórcy zadbali również o stylowe zaprojektowanie pomieszczeń, które w pozytywny sposób miały oddziaływać na nastrój pacjentów. Brzega zaprojektował jadalnię sanatorium na kształt góralskiej izby. Jej wnętrze, jak wspominano w czasopiśmie „Świat”, świadczyło o tym, „jak wspaniałe rzeczy można osiągnąć w zakresie urządzeń mieszkalnych, posługując się elementami naszej własnej sztuki ludowej. (…) Stoły i zydle, przy całej swej masywności ujmujące wdziękiem linii, wykonane zostały ściśle podług starych mebli góralskich z chaty Sabały-Krzeptowskiego, znajdujących się w zbiorze pani Dembowskiej. (…) Styl zakopiański znalazł w sanatoryum D-ra Dłuskiego nowe świetne potwierdzenie swej żywotności” („Ze zdobyczy stylu zakopiańskiego”, [w:] „Świat”, 1907, nr 42, s. 10).

Prezentowane w katalogu krzesło, inspirowane sprzętami z góralskiej chaty, stanowi doskonałe odzwierciedlenie stylu zakopiańskiego. Pozbawione poręczy siedzisko zostało oparte na prostych nogach, elementem najbardziej wyróżniającym się jest ażurowe oparcie udekorowane precyzyjnie wykonanymi ornamentami, rozetami i lelujami. Krzesło ma lekkie zwieńczenie z motywem dziewięćsiłu. Siedzisko z tego samego zestawu co krzesło prezentowane w katalogu znajduje się w kolekcji Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem. Podobny egzemplarz był prezentowany również na wystawie „Polskie style narodowe. 1890–1918”, organizowanej w Muzeum Narodowym w Krakowie w 2021. Krzesła Brzegi doskonale powtarzają formę mebli ludowych, a poprzez rezygnację z rzeźbionych dekoracji i ażurowych prześwitów, zostały przez artystę unowocześnione. Meble artysty stanowią kwintesencję stylu zakopiańskiego, w pełni spełniając założenia Stanisława Witkiewicza. Oparte o ornamentykę podhalańską wyroby rzeźbiarza zyskały już duże uznanie wśród współczesnych. Nagradzano je w konkursach w Warszawie, Krakowie oraz Lwowie.

Description:
Chair
ash, 112 x 49 x 51.5 cm; , design dated 1902 - 1935, another copy is in the collection of the Tatra Museum in Zakopane.,

Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.

ślady użytkowania: wytarcia lakieru, zarysowania, pęknięcie deski oparcia

jesion

0