Powrót do DESA.PL
111 of Liczba obiektów: 102
111
Jacek Malczewski | Primavera, 1903
Estymacja:
300,000 zł - 500,000 zł
Sprzedane
340,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Dawna. XIX wiek, Modernizm, Międzywojnie • Sesja II
Wymiary
32,5 x 40,5 cm (w świetle oprawy)
Opis
olej/tektura, 32,5 x 40,5 cm (w świetle oprawy), sygnowany i datowany p.d.: 'J Malczew | ski | 7/7 1903',

Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.


Jacek Malczewski należy do najwybitniejszych przedstawicieli Młodej Polski i symbolizmu w malarstwie polskim. Jego prace zawierają w sobie liczne symboliczne odniesienia, które nawet współczesnym artysty wydawały się czasami trudne do rozszyfrowania. Artysta odwoływał się zarówno do mitologii starożytnej, słowiańskich podań, poezji romantycznej, przede wszystkim Juliusza Słowackiego oraz narodowego imaginarium martyrologicznego.

Motyw wiosny przewija się wielokrotnie w twórczości mistrza, zyskując najróżniejsze znaczenia i wykładanie. W pochodzącym 1898 roku obrazie zatytułowanym „Wiosna” przedstawił nagą, młodą kobietę oplecioną uschniętymi gałęziami, unoszącą się nad ziemią na tle wczesnowiosennego krajobrazu. Jej dziewczęca sylwetka i niewinna nagość stanowią symboliczny odpowiednik budzącej się do życia przyrody. Z nowym życiem kojarzy się też gniazdo widoczne wśród powoju, do którego nadleciał ptak, głaskany, jak się wydaje, przez boginkę, a także jej wznoszący ruch, będący przeciwieństwem zimowej martwoty. Motyw wiosny, zgodnie z tendencjami epoki, pozwalał również artyście łączyć dwa przeciwstawne wątki: życie i śmierć. W obrazie zatytułowanym "Wiosna" z 1914 roku, umieszczona na pierwszym planie postać kobiety to personifikacja wiosny. Niczym jasna, promienna nimfa kroczy ona po rodzącej się z zimowego letargu łące wypełnionej kwieciem. Jednak na horyzoncie kłębią się ciemne, burzowe chmury. Personifikacja wiosny opiera swą prawą rękę na srebrzystym ostrzu, które identyfikować można jako fragment kosy. Po cóż jednak takie narzędzie bogini życia i odradzającej się przyrody? Tylko patrzeć, aż Wiosna Malczewskiego zamaszystym ruchem skosi zieleniącą się łąkę, po której przetoczy się wojenny front. Wiosna to odradzająca się przyroda i jednocześnie nadzieja na nowe, lepsze jutro. Kompozycja Malczewskiego to hymn na cześć nadziei. Mająca się odrodzić ojczyzna ukazana tutaj została w przededniu swej wiekopomnej chwili, tuż przed zmartwychwstaniem i podźwignięciem się z kolan. Artysta wchodzi w rolę mitycznego wieszcza, a jego modelka przyodziana w antykizujący hiton pełni rolę kapłanki Apollina, starożytnej Pytii, która przepowiada przyszłość oszołomiona potęgą swych wizji.

Prezentowana w ofercie aukcyjnej praca, to kompozycja alegoryczna, nasycona treścią, którą trudno jednoznacznie odczytać i zweryfikować. Niemal całą kompozycję obrazu zajmuje głowa personifikacji wiosny z rozwianymi włosami i wplatanymi w nie kwiaty. Niczym barokowe putto staje się ona alegorią odrodzenia i powiewem świeżości. Wydaje się, że Malczewski w wirtuozerski sposób połączył tutaj różne rozterki epoki i problemy. Motyw wiosny był jednym z popularniejszych tematów w malarstwie około 1900 roku. Pobudzał on wyobraźnię większości modernistycznych artystów, zarówno polskich, jak zagranicznych. Nieznajdujący wyraźnego i jednoznacznego początku temat, związany z irracjonalnymi rytuałami pogańskimi, obecny był w wielu dziełach przełomu wieku, powstałych na przełomie XIX i XX stulecia. Jak pisał Wiesław Juszczak, zaznaczał się wszędzie tam, gdzie zarysowywały się ekspresjonistyczne tendencje. Z tym motywem można wiązać dzieła takie jak „Taniec” Henri Matisse’a, „Święto wiosny” Igora Strawińskiego czy „W cieniu zakwitających dziewcząt”, będącego jednym z tomów cyklu powieści „W poszukiwaniu straconego czasu” Marcela Prousta.
Wśród artystów polskich, motyw wiosny obok Malczewskiego najchętniej eksplorował Wojciech Weiss. U Weissa objawia się to w takich obrazach jak „Wiosna”, „Młodość”, „Taniec”. Dzieła zespala pewna „mityczna rekonstrukcja ‘początku’, próba ukazania człowieka w jego naturalnym stanie [...] poza cywilizacja, poza historią nawet”. Wzorce są z jednej strony antyczne, ale też pierwotne, plemienne, pochodzą z rytuałów związanych z kultem ziemi i płodności. Jest to wyobrażenie budzącego się do życia, wyzwalania pierwotnych popędów, w sposób tajemniczy i misteryjny. Pogodny temat wiosny nabierał często dramatycznego wyrazu, w którym radosne upojenie łączone było z mrocznymi rytuałami, jak w libretcie do baletu Strawińskiego, w którym wybranka składana jest w ofierze na cześć rozkwitającego życia. Motyw ten odwoływał się do elementarnych kwestii egzystencjalnych.
W malarstwie europejskim wątki, które w podobnym klimacie przepracowują antyczne i ludowe podania i obyczaje, odnajdujemy w malarstwie Puvis de Chavannes’a, Arnolda Böcklina, Paula Gauguina, Maurice’a Denisa, Franza von Stucka. Rzecz jasna, wiosna pojawia się także, już pod bardziej realistyczną postacią, w samodzielnych pejzażach u Józefa Chełmońskiego czy chociażby Ferdynanda Ruszczyca, będących odzwierciedleniem nastroju i odczuć ich twórców, jednakże nieniosących ze sobą skomplikowanych treści alegorycznych.

W latach 1872-75 i 1877-79 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, m.in. u Władysława Łuszczkiewicza i Jana Matejki oraz w latach 1876-77 u Henri Ernesta Lehmana w Szkole Sztuk Pięknych w Paryżu. Na formację artysty wpłynęły liczne podróże do Paryża, Monachium, Wiednia, Włoch, Grecji czy Turcji. Istotnym źródłem inspiracji Malczewskiego był rodzimy folklor, polska literatura i historia, także tradycja biblijna i mitologiczna. Stale podejmował wątki patriotyczne i mesjanistyczne, egzystencjalne, autobiograficzne oraz dotyczące dylematów artystycznego tworzenia. Uznawany za najwybitniejszego przedstawiciela malarstwa polskiego symbolizmu wsławił się też jako wybitny pedagog. Wykładał malarstwo w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (1896-1900 i 1910-1921), a w okresie 1912-1914 pełnił funkcję jej rektora. W 1897 roku został członkiem-założycielem Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka". Twórczość Malczewskiego był wielokrotnie prezentowana poza granicami kraju, doceniana i nagradzana, m.in medalami na międzynarodowych wystawach w Monachium (1892), Berlinie (1891) i Paryżu (1900).

Description:
Spring, 1903
oil/paperboard, 32.5 x 40.5 cm (dimensions in frame); signed and dated lower right: 'J Malczew | ski | 7/7 1903',

Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.

Technika
olej/tektura
Sygnatura
sygnowany i datowany p.d.: 'J Malczew | ski | 7/7 1903'
Proweniencja
przedwojenna kolekcja Franciszka Wesely’ego, przyjaciela Wlastimila Hofmana, inżyniera, który w latach 1913-1942 prowadził w Krakowie Zakład Kowalstwa Artystycznego ; kolekcja spadkobierców Franciszka Wesely’ego, Kraków
Literatura
0
Wystawiany
0