38
Henryk Berlewi | Portret damy w wieczorowej sukni, 1937
Estymacja:
100,000 zł - 150,000 zł
Sprzedane
90,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Dawna. XIX wiek, Modernizm, Międzywojnie • Sesja I
Artysta
Henryk Berlewi (1894 - 1967)
Wymiary
97 x 69 cm
Kategoria
Opis
olej/płótno, 97 x 69 cm, sygnowany, datowany i opisany p.d.: 'H. Berlewi | ANVERS A 1937', na ramie notatki ramiarskie
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
Henryk Berlewi jest jedną z najważniejszych postaci międzywojennej awangardy w Polsce. Jego międzynarodowe wykształcenie – studiował bowiem w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych, antwerpskiej Akademii Sztuk Pięknych, paryskich École des Beaux-Arts i École des Arts Décoratifs, a wreszcie, po 1913, w warszawskiej Szkole Rysunkowej pod kierunkiem Jana Kuzika – spowodowało, że był świetnie przygotowany do zaangażowania się w debaty nad kształtem sztuki nowoczesnej w latach 20. i 30. XX wieku. Na wczesnym etapie kariery Berlewi operował formami ekspresjonistycznymi, w tematyce pozostając blisko kultury żydowskiej. Artysta spędził lata 1922-23 w Berlinie. Poznał tam m.in. Miesa van der Rohe, Vikinga Eggelinga, Laszlo Moholy-Nagy, Hansa Richtera czy Theo van Doesburga. Dzięki zdobytym kontaktom prezentował również na wystawie Novembergruppe w 1924. Utrzymywał bliskie kontakty z wybitnymi poetami awangardowymi – Aleksandrem Watem i Anatolem Sternem, a w latach 1924-26 był członkiem Grupy Kubistów, Konstruktywistów i Suprematystów „Blok”, w której skład wchodziły takie postaci jak Władysław Strzemiński, Katarzyna Kobro, Mieczysław Szczuka, Henryk Stażewski czy Teresa Żarnowerówna. Berlewi najbardziej jest znany z ogłoszonej w 1924 teorii mechanofaktury, jednej z najważniejszych koncepcji sztuki abstrakcyjnej silnie związanej zarówno z konstruktywistyczną redukcją formy, jak i z filozofią mechanizacji sztuki.
Koniec lat 20. wyznacza dla Berlewiego kolejny zwrot w twórczości. W 1928 przeprowadza się do Paryża, gdzie kieruje się ku sztuce portretowej, tworzeniu aktów i martwej naturze. W tej manierze będzie tworzyć aż do połowy lat 50., kiedy to powróci do teorii mechanofaktury i zostanie okrzyknięty prekursorem nurtów takich jak op-art. Artysta w XX-leciu międzywojennym sięga po środki artystyczne znane z równolegle rozwijających się nurtów Neue Sachlichkeit, a więc niemieckiej Nowej Rzeczowości i Art Deco, by tworzyć dzieła na styku realizmu i przetworzeń kanonów sztuki dawnej. Inaczej niż artyści tacy jak Zbigniew Pronaszko, twórca nie skupia się na warstwie kolorystycznej, zamiast tego operując formą dzieła. Berlewiego wyróżnia w tym czasie wyraziste operowanie konturem, szczególnie w martwych naturach („Martwa natura z karczochem”, 1957), statyczność kompozycji podkreślająca aluzje do portretu renesansowego oraz delikatne, kształtowane lekkimi pociągnięciami pędzla opracowanie abstrakcyjnego tła. Tematem Berlewiego często stawały się kobiety z wyższych sfer, zamawiające u niego swoje portrety.
Portret damy z 1937 może służyć jako wzorcowe dzieło z omawianego okresu. Ciepła paleta barw, oscylująca między delikatnymi beżami, brązami a czernią sukni modelki, bielą i szarościami biżuterii i czerwienią ust, ma oddawać nastrój subtelnej ostentacji, luksusu. Wyraźnie podkreślenie biżuterii noszonej przez niezidentyfikowaną damę: broszy ze szmaragdem wpiętej w suknię, naszyjnika z pereł, bransolety, kolczyków i pierścieni oraz klamry paska ma wyraźnie podkreślać status społeczny, podobnie dłoń wsparta na delikatnie, miękko malowanym futrze. Berlewi uzyskuje efekt niemalże monochromatyzmu, subtelną grą półtonów, wydobywając formę postaci. Statuaryczność postaci, jej poza z prawą ręką wspartą na miękkim futrze i lewą trzymaną w talii wyraźnie nawiązuje do portretów dawnych, fryzura zaś podkreśla modne wzorce zaczerpnięte z art deco. W partii tła Berlewi uzyskuje efekt płynności, modulując między brązami a czerniami celem podkreślenia centralnej figury, umieszczając rozjaśnione partie beżów blisko twarzy modelki, która wydaje się delikatnie rozbielona światłem padającym z lewej strony obrazu. Charakterystyczny jest również delikatny modelunek światłocieniowy, szczególnie w partii szyi i dłoni postaci. Jego delikatność służy podkreśleniu statyczności postaci, idealizację o niemalże antykizującym charakterze.
Dzieła Henryka Berlewiego znajdują się w najważniejszych kolekcjach sztuki nowoczesnej, m.in. Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Sztuki w Łodzi czy Żydowskiego Instytutu Historycznego.
Studiował w warszawskiej SSP, a następnie kontynuował naukę w Antwerpii i paryskiej Ecole des Beaux-Arts. Uznany za prekursora op-artu. Przedstawiciel najbardziej awangardowego nurtu polskiej polskiej sztuki nowoczesnej. Był członkiem ugrupowania "Blok", a także związany był z artystyczną awangardą europejską - m.in. T. van Doesburgiem, V. Eggelingiem, M. van der Rohe, L. Moholy-Nagyem. Jego zainteresowanie konstruktywizmem ukierunkował poznany przez artystę El Lissitzky. W latach dwudziestych wystawiał i przebywał w Berlinie. Miał tam wystawę indywidualną w 1926 w galerii Der Sturm. W 1924 ogłosił manifest "Mechano-Faktura", w którym odrzucił malarstwo iluzji przestrzennej na rzecz dwuwymiarowości płócien. Ograniczał skalę barw do białej, czarnej i czerwonej oraz posługiwał się szablonami. W 1928 zamieszkał na stałe w Paryżu, powrócił do malarstwa figuratywnego - malowałgłównie portrety. Przez krytykę światową uznany za jednego z kilkuset najwybitniejszych twórców XX wieku ("ARTof the 20th Century" TASCHEN 2000)
Description:
Portrait of a lady in evening dress, 1937
oil/canvas, 97 x 69 cm; signed, dated and described lower right: 'H. Berlewi | ANVERS A 1937', on the frame framing notes,
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
Henryk Berlewi jest jedną z najważniejszych postaci międzywojennej awangardy w Polsce. Jego międzynarodowe wykształcenie – studiował bowiem w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych, antwerpskiej Akademii Sztuk Pięknych, paryskich École des Beaux-Arts i École des Arts Décoratifs, a wreszcie, po 1913, w warszawskiej Szkole Rysunkowej pod kierunkiem Jana Kuzika – spowodowało, że był świetnie przygotowany do zaangażowania się w debaty nad kształtem sztuki nowoczesnej w latach 20. i 30. XX wieku. Na wczesnym etapie kariery Berlewi operował formami ekspresjonistycznymi, w tematyce pozostając blisko kultury żydowskiej. Artysta spędził lata 1922-23 w Berlinie. Poznał tam m.in. Miesa van der Rohe, Vikinga Eggelinga, Laszlo Moholy-Nagy, Hansa Richtera czy Theo van Doesburga. Dzięki zdobytym kontaktom prezentował również na wystawie Novembergruppe w 1924. Utrzymywał bliskie kontakty z wybitnymi poetami awangardowymi – Aleksandrem Watem i Anatolem Sternem, a w latach 1924-26 był członkiem Grupy Kubistów, Konstruktywistów i Suprematystów „Blok”, w której skład wchodziły takie postaci jak Władysław Strzemiński, Katarzyna Kobro, Mieczysław Szczuka, Henryk Stażewski czy Teresa Żarnowerówna. Berlewi najbardziej jest znany z ogłoszonej w 1924 teorii mechanofaktury, jednej z najważniejszych koncepcji sztuki abstrakcyjnej silnie związanej zarówno z konstruktywistyczną redukcją formy, jak i z filozofią mechanizacji sztuki.
Koniec lat 20. wyznacza dla Berlewiego kolejny zwrot w twórczości. W 1928 przeprowadza się do Paryża, gdzie kieruje się ku sztuce portretowej, tworzeniu aktów i martwej naturze. W tej manierze będzie tworzyć aż do połowy lat 50., kiedy to powróci do teorii mechanofaktury i zostanie okrzyknięty prekursorem nurtów takich jak op-art. Artysta w XX-leciu międzywojennym sięga po środki artystyczne znane z równolegle rozwijających się nurtów Neue Sachlichkeit, a więc niemieckiej Nowej Rzeczowości i Art Deco, by tworzyć dzieła na styku realizmu i przetworzeń kanonów sztuki dawnej. Inaczej niż artyści tacy jak Zbigniew Pronaszko, twórca nie skupia się na warstwie kolorystycznej, zamiast tego operując formą dzieła. Berlewiego wyróżnia w tym czasie wyraziste operowanie konturem, szczególnie w martwych naturach („Martwa natura z karczochem”, 1957), statyczność kompozycji podkreślająca aluzje do portretu renesansowego oraz delikatne, kształtowane lekkimi pociągnięciami pędzla opracowanie abstrakcyjnego tła. Tematem Berlewiego często stawały się kobiety z wyższych sfer, zamawiające u niego swoje portrety.
Portret damy z 1937 może służyć jako wzorcowe dzieło z omawianego okresu. Ciepła paleta barw, oscylująca między delikatnymi beżami, brązami a czernią sukni modelki, bielą i szarościami biżuterii i czerwienią ust, ma oddawać nastrój subtelnej ostentacji, luksusu. Wyraźnie podkreślenie biżuterii noszonej przez niezidentyfikowaną damę: broszy ze szmaragdem wpiętej w suknię, naszyjnika z pereł, bransolety, kolczyków i pierścieni oraz klamry paska ma wyraźnie podkreślać status społeczny, podobnie dłoń wsparta na delikatnie, miękko malowanym futrze. Berlewi uzyskuje efekt niemalże monochromatyzmu, subtelną grą półtonów, wydobywając formę postaci. Statuaryczność postaci, jej poza z prawą ręką wspartą na miękkim futrze i lewą trzymaną w talii wyraźnie nawiązuje do portretów dawnych, fryzura zaś podkreśla modne wzorce zaczerpnięte z art deco. W partii tła Berlewi uzyskuje efekt płynności, modulując między brązami a czerniami celem podkreślenia centralnej figury, umieszczając rozjaśnione partie beżów blisko twarzy modelki, która wydaje się delikatnie rozbielona światłem padającym z lewej strony obrazu. Charakterystyczny jest również delikatny modelunek światłocieniowy, szczególnie w partii szyi i dłoni postaci. Jego delikatność służy podkreśleniu statyczności postaci, idealizację o niemalże antykizującym charakterze.
Dzieła Henryka Berlewiego znajdują się w najważniejszych kolekcjach sztuki nowoczesnej, m.in. Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Sztuki w Łodzi czy Żydowskiego Instytutu Historycznego.
Studiował w warszawskiej SSP, a następnie kontynuował naukę w Antwerpii i paryskiej Ecole des Beaux-Arts. Uznany za prekursora op-artu. Przedstawiciel najbardziej awangardowego nurtu polskiej polskiej sztuki nowoczesnej. Był członkiem ugrupowania "Blok", a także związany był z artystyczną awangardą europejską - m.in. T. van Doesburgiem, V. Eggelingiem, M. van der Rohe, L. Moholy-Nagyem. Jego zainteresowanie konstruktywizmem ukierunkował poznany przez artystę El Lissitzky. W latach dwudziestych wystawiał i przebywał w Berlinie. Miał tam wystawę indywidualną w 1926 w galerii Der Sturm. W 1924 ogłosił manifest "Mechano-Faktura", w którym odrzucił malarstwo iluzji przestrzennej na rzecz dwuwymiarowości płócien. Ograniczał skalę barw do białej, czarnej i czerwonej oraz posługiwał się szablonami. W 1928 zamieszkał na stałe w Paryżu, powrócił do malarstwa figuratywnego - malowałgłównie portrety. Przez krytykę światową uznany za jednego z kilkuset najwybitniejszych twórców XX wieku ("ARTof the 20th Century" TASCHEN 2000)
Description:
Portrait of a lady in evening dress, 1937
oil/canvas, 97 x 69 cm; signed, dated and described lower right: 'H. Berlewi | ANVERS A 1937', on the frame framing notes,
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Technika
olej/płótno
Sygnatura
sygnowany, datowany i opisany p.d.: 'H. Berlewi | ANVERS A 1937'
Proweniencja
kolekcja Aliny Roisen, Nowy Jork (do 2019); zbiory spadkobierców Aliny Roisen; dom aukcyjny Nadeau's, Windsor, luty 2021; kolekcja prywatna, Polska
