119
Julian Stańczak | "Conferring Blue", 1979
Estymacja:
500,000 zł - 700,000 zł
Sprzedane
440,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Współczesna. Op-Art i Abstrakcja Geometryczna
Artysta
Julian Stańczak (1928 - 2017)
Wymiary
182 x 182 cm
Kategoria
Opis
akryl/płótno, 182 x 182 cm, sygnowany, datowany i opisany na krośnie malarskim na odwrociu: 'JULIAN STAŃCZAK "CONFERRING BLUE" 1979' oraz poniżej ołówkiem: 'J Stańczak 79'
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
Julian Stańczak jest określany czołowym przedstawicielem kierunku op-art – sztuki opartej na geometrycznym złudzeniu optycznym. Co interesujące, przy tworzeniu geometrycznej abstrakcji artysta inspirował się naturą i jej pejzażami, a także własnymi przeżyciami. Z tego powodu był przeciwny postrzeganiu swojej twórczości przez pryzmat czysto formalnych rozwiązań opierających się na tworzeniu iluzji. Abstrakcja geometryczna była dla Stańczaka ulgą i oderwaniem od przeszłości. Sam artysta o genezie swojej sztuki mówił: „Moje młodzieńcze doświadczenia związane z okrucieństwami wojny są ze mną – ale chciałem je zapomnieć, wieść ‘normalne’ życie i pełniej zaadaptować się w społeczeństwie. Nie chciałem być codziennie bombardowany przeszłością – w sztuce antyreferencjalnej, abstrakcyjnej szukałem anonimowości ludzkich czynów”.
Formy, używane przez malarza, to z reguły kwadraty, koła i trójkąty oraz bardziej skomplikowane równoległoboki. Stańczak wykorzystywał te formy, aby nadać obrazowi życie. Kompozycje charakteryzują się frontalizmem i kolorystycznym promieniowaniem wibrujących barw. Artysta konstruował swoje prace z barwnych linii, które umieszczał na płótnie specjalnie przez siebie opracowaną metodą. Korzystał chętnie ze struktury siatki, którą również zastosował w pracy „Conferring Blue” z 1979. Prezentowana praca jest abstrakcyjnym przedstawieniem, gdzie za pomocą pionowych oraz poziomych linii skierowanych względem siebie równolegle i prostopadle artysta wydzielił rzędy małych kwadratów. Barwy namalowanych kwadratów przechodzą stopniowo od fioletu, przez odcienie niebieskiego ku odcieniom zieleni w centrum pola obrazowego. Linie wydzielające kwadratowe pola są utrzymane w ciepłych barwach purpury i rozjaśniają się w centralnej części obrazu, osiągając barwę intensywnego oranżu. Układ siatki daje możliwość odczytania obrazu zarówno odśrodkowo, jak i dośrodkowo, przez co kompozycja wchodzi w napiętą relację z granicami dzieła. Widz może mentalnie kontynuować wzór wychodzący poza krawędzie płótna lub spajać je w całość. Artysta jest wyraźnie świadomy niemal schizofrenicznej dośrodkowo-odśrodkowej natury swoich dzieł.
Znana krytyczka i historyczka sztuki modernistycznej, Rosalind Krauss, uznała strukturę siatki za jeden z ważniejszych motywów sztuki XX wieku. Scharakteryzowała ją w następujący sposób: jako asemantyczną, abstrakcyjną i w której zaciera się ślad jednostkowości autora. Według krytyczki nie mogło być również jednej osoby, której należałoby przypisać autorstwo stworzenia pierwszej takiej kompozycji. Z tego powodu siatka staje się idealnym środkiem do poszukiwań artystycznych skierowanych ku czystej abstrakcji, bez śladów wizualnej rzeczywistości. Badaczka twórczości Juliana Stańczaka, Marta Smolińska, trafnie zauważa, że taka charakterystyka siatki sformułowana przez Krauss nie odpowiada praktyce stosowanej przez samego artystę. Stańczak czerpał inspiracje zarówno z natury, jak i z własnych doświadczeń, które transportował na abstrakcyjne formy, przez co jego obrazy nie są pozbawione referencji do świata rzeczywistego.
Rok 1964 można uznać za początek wielkiej międzynarodowej kariery artysty, kiedy to wystawę jego prac w Ohio zobaczyła nowojorska marszandka Martha Jackson. Będąc pod wielkim wrażeniem prac artysty, silnie wyróżniających się swoją gładkością na tle wówczas dominującego abstrakcyjnego ekspresjonizmu, postanowiła zorganizować indywidualną wystawę Stańczaka w swojej nowojorskiej galerii. Wystawa została nazwana „The Optical Paintings” i odbyła się jeszcze w tym samym roku, dając tym samym niezamierzenie nazwę nowemu kierunkowi w sztucę. Na wystawie zostały zaprezentowane najnowsze prace malarza oparte przede wszystkim na rytmie poziomych i pionowych pasów, w które zostały zaaranżowane wibrujące kontrasty kolorystyczne. Wystawa nie tylko nadała nazwę kierunkowi, ale także uczyniła Juliana Stańczaka prekursorem nurtu op-art.
Polski malarz zamieszkały na stałe w Stanach Zjednoczonych, jeden z pionierów op-artu. W 1940 został wraz z całą rodziną aresztowany przez Sowietów i wywieziony na Syberię. Wskutek ciężkiej pracy i choroby utracił władzę w prawej ręce. Uciekł z rodziną ze Związku Radzieckiego do Afryki, gdzie zamieszkał w obozie dla uchodźców z Polski. Młodość spędził w Ugandzie gdzie pobierał pierwsze lekcje rysunku lewą ręką. Pierwszą wystawę swojej twórczości miał w Nairobi (Kenia). W 1949 wyemigrował z rodziną do Wielkiej Brytanii, gdzie rozpoczął studia na politechnice w Londynie a w 1950 przeniósł się do USA. Rozpoczął tam studia w Cleveland Art Institute, które ukończył w 1954. Następnie studiował w Yale, gdzie uzyskał tytuł Master of Art Sciences. W 1964 został profesorem malarstwa w Cleveland Art Institute w Cleveland w Ohio.
Description:
"Conferring Blue", 1979
acrylic/canvas, 182 x 182 cm; signed, dated and described on the streatcher: 'JULIAN STANCZAK "CONFERRING BLUE" 1979' and lower on the reverse: 'J Stanczak 79', ,
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
Julian Stańczak jest określany czołowym przedstawicielem kierunku op-art – sztuki opartej na geometrycznym złudzeniu optycznym. Co interesujące, przy tworzeniu geometrycznej abstrakcji artysta inspirował się naturą i jej pejzażami, a także własnymi przeżyciami. Z tego powodu był przeciwny postrzeganiu swojej twórczości przez pryzmat czysto formalnych rozwiązań opierających się na tworzeniu iluzji. Abstrakcja geometryczna była dla Stańczaka ulgą i oderwaniem od przeszłości. Sam artysta o genezie swojej sztuki mówił: „Moje młodzieńcze doświadczenia związane z okrucieństwami wojny są ze mną – ale chciałem je zapomnieć, wieść ‘normalne’ życie i pełniej zaadaptować się w społeczeństwie. Nie chciałem być codziennie bombardowany przeszłością – w sztuce antyreferencjalnej, abstrakcyjnej szukałem anonimowości ludzkich czynów”.
Formy, używane przez malarza, to z reguły kwadraty, koła i trójkąty oraz bardziej skomplikowane równoległoboki. Stańczak wykorzystywał te formy, aby nadać obrazowi życie. Kompozycje charakteryzują się frontalizmem i kolorystycznym promieniowaniem wibrujących barw. Artysta konstruował swoje prace z barwnych linii, które umieszczał na płótnie specjalnie przez siebie opracowaną metodą. Korzystał chętnie ze struktury siatki, którą również zastosował w pracy „Conferring Blue” z 1979. Prezentowana praca jest abstrakcyjnym przedstawieniem, gdzie za pomocą pionowych oraz poziomych linii skierowanych względem siebie równolegle i prostopadle artysta wydzielił rzędy małych kwadratów. Barwy namalowanych kwadratów przechodzą stopniowo od fioletu, przez odcienie niebieskiego ku odcieniom zieleni w centrum pola obrazowego. Linie wydzielające kwadratowe pola są utrzymane w ciepłych barwach purpury i rozjaśniają się w centralnej części obrazu, osiągając barwę intensywnego oranżu. Układ siatki daje możliwość odczytania obrazu zarówno odśrodkowo, jak i dośrodkowo, przez co kompozycja wchodzi w napiętą relację z granicami dzieła. Widz może mentalnie kontynuować wzór wychodzący poza krawędzie płótna lub spajać je w całość. Artysta jest wyraźnie świadomy niemal schizofrenicznej dośrodkowo-odśrodkowej natury swoich dzieł.
Znana krytyczka i historyczka sztuki modernistycznej, Rosalind Krauss, uznała strukturę siatki za jeden z ważniejszych motywów sztuki XX wieku. Scharakteryzowała ją w następujący sposób: jako asemantyczną, abstrakcyjną i w której zaciera się ślad jednostkowości autora. Według krytyczki nie mogło być również jednej osoby, której należałoby przypisać autorstwo stworzenia pierwszej takiej kompozycji. Z tego powodu siatka staje się idealnym środkiem do poszukiwań artystycznych skierowanych ku czystej abstrakcji, bez śladów wizualnej rzeczywistości. Badaczka twórczości Juliana Stańczaka, Marta Smolińska, trafnie zauważa, że taka charakterystyka siatki sformułowana przez Krauss nie odpowiada praktyce stosowanej przez samego artystę. Stańczak czerpał inspiracje zarówno z natury, jak i z własnych doświadczeń, które transportował na abstrakcyjne formy, przez co jego obrazy nie są pozbawione referencji do świata rzeczywistego.
Rok 1964 można uznać za początek wielkiej międzynarodowej kariery artysty, kiedy to wystawę jego prac w Ohio zobaczyła nowojorska marszandka Martha Jackson. Będąc pod wielkim wrażeniem prac artysty, silnie wyróżniających się swoją gładkością na tle wówczas dominującego abstrakcyjnego ekspresjonizmu, postanowiła zorganizować indywidualną wystawę Stańczaka w swojej nowojorskiej galerii. Wystawa została nazwana „The Optical Paintings” i odbyła się jeszcze w tym samym roku, dając tym samym niezamierzenie nazwę nowemu kierunkowi w sztucę. Na wystawie zostały zaprezentowane najnowsze prace malarza oparte przede wszystkim na rytmie poziomych i pionowych pasów, w które zostały zaaranżowane wibrujące kontrasty kolorystyczne. Wystawa nie tylko nadała nazwę kierunkowi, ale także uczyniła Juliana Stańczaka prekursorem nurtu op-art.
Polski malarz zamieszkały na stałe w Stanach Zjednoczonych, jeden z pionierów op-artu. W 1940 został wraz z całą rodziną aresztowany przez Sowietów i wywieziony na Syberię. Wskutek ciężkiej pracy i choroby utracił władzę w prawej ręce. Uciekł z rodziną ze Związku Radzieckiego do Afryki, gdzie zamieszkał w obozie dla uchodźców z Polski. Młodość spędził w Ugandzie gdzie pobierał pierwsze lekcje rysunku lewą ręką. Pierwszą wystawę swojej twórczości miał w Nairobi (Kenia). W 1949 wyemigrował z rodziną do Wielkiej Brytanii, gdzie rozpoczął studia na politechnice w Londynie a w 1950 przeniósł się do USA. Rozpoczął tam studia w Cleveland Art Institute, które ukończył w 1954. Następnie studiował w Yale, gdzie uzyskał tytuł Master of Art Sciences. W 1964 został profesorem malarstwa w Cleveland Art Institute w Cleveland w Ohio.
Description:
"Conferring Blue", 1979
acrylic/canvas, 182 x 182 cm; signed, dated and described on the streatcher: 'JULIAN STANCZAK "CONFERRING BLUE" 1979' and lower on the reverse: 'J Stanczak 79', ,
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Technika
akryl/płótno
Sygnatura
sygnowany, datowany i opisany na krośnie malarskim na odwrociu: 'JULIAN STAŃCZAK "CONFERRING BLUE" 1979' oraz poniżej ołówkiem: 'J Stańczak 79'
Proweniencja
kolekcja prywatna, Warszawa
Literatura
Julian Stańczak. Op art i dynamika percepcji. Op Art and the Dynamics of Perception, [red.] Marta Smolińska, Warszawa 2014, s. 228 (il.)