105
Henryk Stażewski | "Relief nr 77", 1973
Estymacja:
280,000 zł - 350,000 zł
Sprzedane
270,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Współczesna. Op-Art i Abstrakcja Geometryczna
Artysta
Henryk Stażewski (1894 - 1988)
Wymiary
50 x 50 cm
Kategoria
Opis
akryl, relief/drewno, płyta pilśniowa, 50 x 50 cm, sygnowany, opisany i datowany na odwrociu: 'nr. 77 | 1973 | H. Stażewski'
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
„Obraz Stażewskiego nie jest bezbarwną, bezprzedmiotową energią wyrażającą – jak w suprematyzmie Malewicza – dynamiczny ruch wszechświata. Obraz Stażewskiego jest określonym istnieniem jednorodnie zbudowanego przedmiotu sztuki. Nie manifestuje zresztą tego istnienia wulgarną agresywnością materialnej struktury, jest egzystencją czystą, spokojną, wysublimowaną” (Wiesław Borowski, Stażewski 1961, katalog wystawy „Henryk Stażewski. Spectra Art Space Masters”, Fundacja Rodziny Staraków, Warszawa 2016, s. 40).
„Relief nr 77” jest jednym z późniejszych reliefów Henryka Stażewskiego. Występuje tu już tylko najprostszy podział kwadratowej powierzchni na dziewięć uszeregowanych po trzy w pionie i poziomie kwadratów, u których w kolorystycznym opracowaniu Stażewski opierał się na tablicach naukowych. Formy są ułożone w identycznych odstępach. Artysta, badając działanie różnych walorów kolorystycznych i zestawień, stosował nieskończenie różne możliwości i warianty, m.in. stopnia jasności, nasycenia lub temperatury barw. Jednocześnie zestawienia kolorów były dobrane według ścisłej miary liczbowej. W reliefach z lat 1972-73 Stażewski łączył barwę z rzeczywistą przestrzenią reliefu i iluzyjną przestrzenią namalowaną. Uzyskany efekt przypominał odbicie intensywnego promienia światła, które załamywało się na płaszczyźnie tła reliefu i następnie przechodziło na kwadraty reliefu, by znów ulec dwukrotnemu załamaniu i pionowym strumieniem spłynąć ku dolnej krawędzi obrazu. Stażewski przywracał barwie znaczenie psychologiczne. Z naturalnych struktur kwadratów wyzwala się kolor, który tworzy transparencje zgodne z optyką. Płaszczyzna barwy jest płaska, jednorodna i czysta. Reliefy Stażewskiego, będące najbardziej charakterystycznym etapem jego twórczości od połowy lat 50. do początku 70., były postrzegane przez ówczesnych krytyków sztuki jako autonomiczne i obiektywne. Pojęcia te realizowano także w ramach konstruktywistycznej awangardy, z której wywodził się Stażewski. Istotną rolę w teoretycznych założeniach konstruktywizmu odgrywała koncepcja formy posiadającej zarówno wartość pojęciową, jak i materialną. Jednakże dzieła Stażewskiego mają jeszcze bardziej rozbudowaną formę treściową, co zauważa Wiesław Borowski.
W realizacji reliefów Stażewski używał zróżnicowanych materiałów: tektury, drewna, płyty drewnopochodnej, papieru, tworzyw sztucznych, metalu. Pierwsze reliefy Stażewskiego, wykonane na płycie pilśniowej, charakteryzowały się luźną strukturą i były otoczone autorską ramą. Występujące w nich elementy wycinane z tektury, sklejki i drewna, naklejane bezpośrednio na tło, nawiązywały do form organicznych. Kolejne serie dzieł miały podłoża wizualnie grubsze, a ramy zastąpiły listwy mocowane na odwrociu wzdłuż brzegów. Od 1967 Stażewski koncentrował się na problemie koloru, a najczęściej występującą formą był kwadrat i trójkąt. W pracach z późniejszego okresu artysta zgłębiał właściwości koloru na różne sposoby. Stosował kontrastowe połączenia barw i kształtów, rozbicie formy kwadratu, kompozycje diagonalne i zestawienia niewielkich powierzchni koloru z monochromatycznym tłem. Posiadały one podłoża modyfikowane zależnie od potrzeb kompozycyjnych, tworzone według stałego konstrukcyjnego schematu. Zarówno w reliefach białych, jak i kolorowych, moduły zostały odsunięte od podłoża i były mocowane na wspornikach.
Henryk Stażewski to legenda sztuki awangardowej w Polsce. Studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie w latach 1913-20. W początkach kariery malował martwe natury. Przejściowo wystawiał z ugrupowaniem "Formiści" (1922). Wziął też udział w Wystawie Nowej Sztuki w Wilnie w 1923 roku. O tego czasu tworzył pod wpływem konstruktywizmu. Obok kompozycji malarskich zajmował się grafiką książkową, projektował wnętrza, sprzęty, a także scenografie - były to w większości prace teoretyczne i studyjne. Polskie i międzynarodowe ugrupowania awangardy, z którymi wystawiał i współpracował jako publicysta, to kolejno: "Blok" (1924-26), "Praesens" (1926-30), "Cercle et Carré" (1929-31), "Abstraction-Création" (1931-39), "a.r." (1932-39). Należał też do Koła Artystów Grafików Reklamowych (1933-39). W 1930 roku był współorganizatorem zbiórki dzieł artystów międzynarodowej awangardy przeznaczonych dla muzeum łódzkiego (obecnie w Muzeum Sztuki w Łodzi). Po II wojnie mieszkał i działał w Warszawie. W latach 40. i 50. podejmował próby dostosowania się do postulatów sztuki figuratywnej. Z tego okresu pochodzą rysunkowe i malarskie kompozycje o tematyce pracy, budowy, a także projekty monumentalne. Po 1956 roku, uznawany powszechnie za patrona polskiej awangardy, uprawiał już wyłącznie abstrakcję o konstruktywistycznym rodowodzie. Tworzył cykle prac będących studiami płaszczyzn, linii, kolorów w różnych układach względem siebie. Przy pozorach chłodnej perfekcji umiał nasycić je emocją bezpośredniego dotknięcia, śladu ręki. Obok malarstwa i form pochodnych, jak kolaże, reliefy, multiple, tworzył formy przestrzenne i grafikę (autoryzował serigraficzne repliki swoich prac).
Description:
"Relief no. 77", 1973
acrylic, relief/wood, fiberboard, 50 x 50 cm; signed, described and dated on the reverse: 'nr. 77 | 1973 | H. Stazewski', ,
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
„Obraz Stażewskiego nie jest bezbarwną, bezprzedmiotową energią wyrażającą – jak w suprematyzmie Malewicza – dynamiczny ruch wszechświata. Obraz Stażewskiego jest określonym istnieniem jednorodnie zbudowanego przedmiotu sztuki. Nie manifestuje zresztą tego istnienia wulgarną agresywnością materialnej struktury, jest egzystencją czystą, spokojną, wysublimowaną” (Wiesław Borowski, Stażewski 1961, katalog wystawy „Henryk Stażewski. Spectra Art Space Masters”, Fundacja Rodziny Staraków, Warszawa 2016, s. 40).
„Relief nr 77” jest jednym z późniejszych reliefów Henryka Stażewskiego. Występuje tu już tylko najprostszy podział kwadratowej powierzchni na dziewięć uszeregowanych po trzy w pionie i poziomie kwadratów, u których w kolorystycznym opracowaniu Stażewski opierał się na tablicach naukowych. Formy są ułożone w identycznych odstępach. Artysta, badając działanie różnych walorów kolorystycznych i zestawień, stosował nieskończenie różne możliwości i warianty, m.in. stopnia jasności, nasycenia lub temperatury barw. Jednocześnie zestawienia kolorów były dobrane według ścisłej miary liczbowej. W reliefach z lat 1972-73 Stażewski łączył barwę z rzeczywistą przestrzenią reliefu i iluzyjną przestrzenią namalowaną. Uzyskany efekt przypominał odbicie intensywnego promienia światła, które załamywało się na płaszczyźnie tła reliefu i następnie przechodziło na kwadraty reliefu, by znów ulec dwukrotnemu załamaniu i pionowym strumieniem spłynąć ku dolnej krawędzi obrazu. Stażewski przywracał barwie znaczenie psychologiczne. Z naturalnych struktur kwadratów wyzwala się kolor, który tworzy transparencje zgodne z optyką. Płaszczyzna barwy jest płaska, jednorodna i czysta. Reliefy Stażewskiego, będące najbardziej charakterystycznym etapem jego twórczości od połowy lat 50. do początku 70., były postrzegane przez ówczesnych krytyków sztuki jako autonomiczne i obiektywne. Pojęcia te realizowano także w ramach konstruktywistycznej awangardy, z której wywodził się Stażewski. Istotną rolę w teoretycznych założeniach konstruktywizmu odgrywała koncepcja formy posiadającej zarówno wartość pojęciową, jak i materialną. Jednakże dzieła Stażewskiego mają jeszcze bardziej rozbudowaną formę treściową, co zauważa Wiesław Borowski.
W realizacji reliefów Stażewski używał zróżnicowanych materiałów: tektury, drewna, płyty drewnopochodnej, papieru, tworzyw sztucznych, metalu. Pierwsze reliefy Stażewskiego, wykonane na płycie pilśniowej, charakteryzowały się luźną strukturą i były otoczone autorską ramą. Występujące w nich elementy wycinane z tektury, sklejki i drewna, naklejane bezpośrednio na tło, nawiązywały do form organicznych. Kolejne serie dzieł miały podłoża wizualnie grubsze, a ramy zastąpiły listwy mocowane na odwrociu wzdłuż brzegów. Od 1967 Stażewski koncentrował się na problemie koloru, a najczęściej występującą formą był kwadrat i trójkąt. W pracach z późniejszego okresu artysta zgłębiał właściwości koloru na różne sposoby. Stosował kontrastowe połączenia barw i kształtów, rozbicie formy kwadratu, kompozycje diagonalne i zestawienia niewielkich powierzchni koloru z monochromatycznym tłem. Posiadały one podłoża modyfikowane zależnie od potrzeb kompozycyjnych, tworzone według stałego konstrukcyjnego schematu. Zarówno w reliefach białych, jak i kolorowych, moduły zostały odsunięte od podłoża i były mocowane na wspornikach.
Henryk Stażewski to legenda sztuki awangardowej w Polsce. Studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie w latach 1913-20. W początkach kariery malował martwe natury. Przejściowo wystawiał z ugrupowaniem "Formiści" (1922). Wziął też udział w Wystawie Nowej Sztuki w Wilnie w 1923 roku. O tego czasu tworzył pod wpływem konstruktywizmu. Obok kompozycji malarskich zajmował się grafiką książkową, projektował wnętrza, sprzęty, a także scenografie - były to w większości prace teoretyczne i studyjne. Polskie i międzynarodowe ugrupowania awangardy, z którymi wystawiał i współpracował jako publicysta, to kolejno: "Blok" (1924-26), "Praesens" (1926-30), "Cercle et Carré" (1929-31), "Abstraction-Création" (1931-39), "a.r." (1932-39). Należał też do Koła Artystów Grafików Reklamowych (1933-39). W 1930 roku był współorganizatorem zbiórki dzieł artystów międzynarodowej awangardy przeznaczonych dla muzeum łódzkiego (obecnie w Muzeum Sztuki w Łodzi). Po II wojnie mieszkał i działał w Warszawie. W latach 40. i 50. podejmował próby dostosowania się do postulatów sztuki figuratywnej. Z tego okresu pochodzą rysunkowe i malarskie kompozycje o tematyce pracy, budowy, a także projekty monumentalne. Po 1956 roku, uznawany powszechnie za patrona polskiej awangardy, uprawiał już wyłącznie abstrakcję o konstruktywistycznym rodowodzie. Tworzył cykle prac będących studiami płaszczyzn, linii, kolorów w różnych układach względem siebie. Przy pozorach chłodnej perfekcji umiał nasycić je emocją bezpośredniego dotknięcia, śladu ręki. Obok malarstwa i form pochodnych, jak kolaże, reliefy, multiple, tworzył formy przestrzenne i grafikę (autoryzował serigraficzne repliki swoich prac).
Description:
"Relief no. 77", 1973
acrylic, relief/wood, fiberboard, 50 x 50 cm; signed, described and dated on the reverse: 'nr. 77 | 1973 | H. Stazewski', ,
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Technika
akryl, relief/drewno, płyta pilśniowa
Sygnatura
sygnowany, opisany i datowany na odwrociu: 'nr. 77 | 1973 | H. Stażewski'
Proweniencja
kolekcja prywatna, Polska; kolekcja instytucjonalna, Polska
