142 x 142 cm

akryl/płótno, 142 x 142 cm, sygnowany, datowany i opisany na krośnie: 'JULIAN STAŃCZAK "OPPOSING WITHIN SYSTEMS" | GREEN-RED 1985' oraz sygnowany i datowany na odwrociu: 'J. Stańczak 85', na odwrociu nalepka z wystawy w Dennos Museum Center oraz z Martha Jackson Gallery w Nowym Jorku

Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
- Obiekt importowany spoza terytorium UE na podstawie odprawy czasowej. Importowy podatek VAT w wysokości 8% kwoty wylicytowanej, będzie doliczony do ceny sprzedaży obiektu.

Julian Stańczak to jeden z najsłynniejszych artystów polskiego pochodzenia tworzących w nurcie abstrakcji geometrycznej. Najczęściej określa się go mianem malarza op-artowego, jednak sam twórca niekoniecznie chętnie utożsamiał się z tym ruchem.

Paradoksalnie sam termin został ukuty niejako dzięki twórczości Stańczaka: to właśnie od pokazu jego prac w Galerii Marty Jackson w Nowym Jorku w 1964 zapoczątkowano używanie nazwy optical art. Niebagatelną rolę w jego popularyzacji odegrał artykuł Jona Borgzinnera, który ukazał się na łamach magazynu „Time”. Tekst opisuje nowe zjawisko, opierające się na badaniach dotyczących aparatu wzroku. Zapowiada w nim również otwarcie wystawy „The Responsive Eye” w Museum of Modern Art w Nowym Jorku jako jednego z najgorętszych wydarzeń nadchodzącego sezonu. William C. Seitz, cytowany przez Borgzinnera, mówił: „Te prace istnieją niekoniecznie jako obiekty, a jako generatory reakcji wzrokowych”. Pokaz okazał się kluczowy w rozwoju op-artu w Stanach Zjednoczonych, i w zasadzie na całym świecie. Cytowany powyżej Seitz zaproponował reprezentację twórców z całego świata, uwzględniając artystów ze Stanów Zjednoczonych, Europy i Ameryki Południowej. „The Responsive Eye” przyciągnęła liczną publiczność i uzyskała duży rozgłos w prasie.

Niechęć Stańczaka co do użycia terminu op-art w przypadku jego twórczości była spowodowana powszechnym powiązaniem tego nazewnictwa z formalnymi rozwiązaniami dającymi wrażenie iluzji. Sam przyznał w jednym z wywiadów: „Nie uważam się za ‘ojca op-artu’ i nienawidziłem tytułu mojej pierwszej indywidualnej wystawy w Nowym Jorku. Zszokowała mnie terminologia ‘malarstwa optycznego’, która umniejsza powadze artystycznego poszukiwania, ciężkiej pracy i twórczych przekonań – niezależnie od wizualnej formy, którą może przywodzić. Martha Jackson użyła tego terminu w charakterze medialnej prowokacji – jakże skutecznej! (…) Sztuka optyczna istnieje od tysiącleci i stanowi wyraz wizualnych poszukiwań ludzkiej percepcji. Z upływem lat nauczyłem się akceptować tę terminologię i zaadaptowałem do niej moją własną filozofię. Teraz op-art to tylko nazwa”.

Na wystawie w MoMA Stańczak zaprezentował dzieło za pośrednictwem galerii Marty Jackson z 1962 zatytułowane „Ulterior Images”. Zarówno w tym, jak i reprodukowanym obok dziele artysty widać nadrzędną metodę myślenia polegającą na prezentowaniu zależności zachodzących między kolorami naniesionymi na płaszczyznę obrazu przy zachowaniu niezwykłej precyzji technicznej. W przeciwieństwie do powszechnego przekonania na temat sztuki optycznej Stańczak dążył jednak zawsze do uwzględnienia w swoim malarstwie pierwiastka natury. Mówił: „Nie próbuję imitować, ani interpretować natury, lecz – poprzez [artystyczną] reakcję na zachowanie kolorów, kształtów i linii, staram się stworzyć zależności podobne do związków człowieka z rzeczywistością” (Elizabeth McClelland, „The Art of Julian Stańczak”, [w]: Louis Zona; Elizabeth McClelland, Julian Stańczak. A Retrospective: 1948-1998, tłum. własne, Cleveland 1998, s. 33). Pisząc o obrazach Stańczaka, warto również zwrócić uwagę na technikę ich wykonania. Skomplikowane technologicznie obrazy Juliana Stańczaka powstawały dzięki użyciu niezliczonych warstw kolorystycznych precyzyjnie nakładanych przez artystę na powierzchnię płótna. O sposobie ich powstawania pisała Elizabeth McClelland: „W latach 70. Stańczak wypracował metodę wariacji na podstawie siatki pokrywającej całą powierzchnię podłoża. Głównym tematem jego pracy było często samo światło. Powtarzane kwadraty siatki wzmacniają tonacje kolorystyczne, w podobny sposób jak przęsła w witrażach wzmacniają strumienie światła” (Tamże, s. 46).
Polski malarz zamieszkały na stałe w Stanach Zjednoczonych, jeden z pionierów op-artu. W 1940 został wraz z całą rodziną aresztowany przez Sowietów i wywieziony na Syberię. Wskutek ciężkiej pracy i choroby utracił władzę w prawej ręce. Uciekł z rodziną ze Związku Radzieckiego do Afryki, gdzie zamieszkał w obozie dla uchodźców z Polski. Młodość spędził w Ugandzie gdzie pobierał pierwsze lekcje rysunku lewą ręką. Pierwszą wystawę swojej twórczości miał w Nairobi (Kenia). W 1949 wyemigrował z rodziną do Wielkiej Brytanii, gdzie rozpoczął studia na politechnice w Londynie a w 1950 przeniósł się do USA. Rozpoczął tam studia w Cleveland Art Institute, które ukończył w 1954. Następnie studiował w Yale, gdzie uzyskał tytuł Master of Art Sciences. W 1964 został profesorem malarstwa w Cleveland Art Institute w Cleveland w Ohio.

Description:
"Opposing within systems, green-red", 1985
acrylic/canvas, 142 x 142 cm; signed, dated and described on the stretcher: 'JULIAN STANCZAK "OPPOSING WITHIN SYSTEMS" | GREEN-RED 1985' and signed and dated on the reverse: 'J. Stanczak 85', labels from the exhibition in Dennos Museum Center and from the Martha Jackson Gallery in New York on the reverse,

Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
- This lot has been imported from outside the EU and placed under Temporary Admission regime. Import VAT is payable at 8% on the hammer price.

akryl/płótno

sygnowany, datowany i opisany na krośnie: 'JULIAN STAŃCZAK "OPPOSING WITHIN SYSTEMS" | GREEN-RED 1985' oraz sygnowany i datowany na odwrociu: 'J. Stańczak 85'