123 x 100 cm

gwasz/tektura naklejona na płytę pilśniową, 123 x 100 cm, sygnowany i datowany l.d.: 'Józef Szajna 67', na odwrociu nalepka z opisem pracy oraz nalepka z Andre Chenue & Fils

Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.


Józef Szajna jest jednym z najważniejszych polskich artystów kształtujących oblicze powojennej sceny artystycznej. Wraz z Tadeuszem Kantorem i Jerzym Grotowskim przez lata aktywnej działalności kształtował rodzimą scenę teatralną, nadając kierunek wielu tendencjom, między innymi integracji różnych dziedzin plastycznych oraz „wyjściu malarstwa w przestrzeń”, jak opisywała Bożena Kowalska. „Do teatru wszedł od strony sztuki, wiedziony obydwiema tymi potrzebami i z bagażem eksperymentalnych działań w malarstwie. W II połowie lat 50. tworzył, jak niemal wszyscy artyści w owym czasie, malarstwo materii, by wkrótce poszerzyć repertuar środków o przedmioty zdegradowane, śmietnikowe, z których budował asamblaże i kompozycje reliefowe osadzone w estetyce antyestetyzmu”.
Podobnie jak inne wyrazy plastycznej aktywności twórcy, obrazy uzupełniały jego działalność teatralną. W stworzonym przez niego teatrze, nazywanym przez Zbigniewa Taranienkę „plastycznym”, główny akcent stanowiła ekspresja wizualna. W swym programie sztuki widowisk Józef Szajna przyznawał najbardziej znaczącą rolę znakowi plastycznemu: rozbudowanej scenografii i – często groteskowo powiększonemu – rekwizytowi. Sam mówił: „Życie zmieniam w obraz” i ta myśl odzwierciedla jego intencje. Owa oryginalna idea teatru swoiście plastycznego, zrealizowana w pełni w Teatrze Studio, zasymilowała większość pozateatralnych doświadczeń artysty.
O działalności malarskiej artysty Jerzy Madeyski pisał: „Skłonni do szufladkowania badacze chętnie zamykają Szajnę w przegródce mieszczącej się między surrealizmem a neodada. W pewnym sensie słusznie, jako iż nastrój jego dzieł ociera się niekiedy mocno o nadrealizm, stosowne zaś tworzywo, owe stare, zniszczone skóry i płótna, owe rekwizyty z zakurzonej graciarni rodem, zbliża go do perwersyjnych metod dadaistycznego traktowania przedmiotu. W sztuce jednak zdarza się, iż mniej ważnym od tego, co się robi, jest – czemu się to czyni. Szajna nie wywołuje przez mechaniczną zbitkę skojarzeń klimatów dla samego ich idealnego istnienia, ani nie gromadzi w barokowych assemblage’ach przedmiotów dla ukazania ich dziwności i bezsensu jego trwania. Jak twierdzi: ‘tworzywem moim może być plastyk, blacha, juta, które przetrawiam i przetwarzam, wypalając, rwąc nożycami. Posługuję się również przedmiotami niewyszukanymi, jak taczki, rury, manekiny. Środki ekspresji nie wymagają upiększeń pędzla, którym rzadko się posługuję. Powiedziałbym, że bardziej robię obrazy, niż maluję’” (Elżbieta Morawiec, Jerzy Madeyski, Józef Szajna (plastyka, teatr), Kraków 1974, s. 91).
Niemal cała twórczość Józefa Szajny była naznaczona tragicznymi wydarzeniami, których doświadczył artysta. Mowa tu przede wszystkim o okresie więzienia w obozach koncentracyjnych w Oświęcimiu i Buchenwaldzie w czasie okupacji. W latach 1939-45 Szajna był członkiem Związku Walki Zbrojnej i późniejszej Armii Krajowej. Artysta zdobywał dyplomy na krakowskiej akademii już w okresie powojennym – wyspecjalizował się wówczas w zakresie grafiki i scenografii. Przez kolejne lata prowadził działalność dydaktyczną i artystyczną. Warto tu wspomnieć o misji, którą starał się realizować: estetycznej edukacji społecznej poprzez wszelkie formy plastyki, ze szczególnym naciskiem na jej egalitarność. Choć powojenne dzieła Józefa Szajny cechuje niebywała różnorodność, odnajdujemy w nich pewne lejtmotywy odzwierciedlające jego niebywałą biografię. Jeden z owych tematów przewodnich to anonimowość człowieka. Obrazy, rysunki i kompozycje przestrzenne, w których Józef Szajna porusza wątek rozpaczy i samotności, to wyraz drogi człowieka, jego życia i śmierci.
Prezentowana w katalogu kompozycja jest dobrym przykładem takiego dzieła. W „Postaci siedzącej” widzimy kadrowe ujęcie bezimiennego bohatera (bohaterki?) ograniczone do części głowy, korpusu oraz górnej partii nóg. Pofragmentowane ciało ukazuje przed widzem wnętrzności, przez które możemy przejrzeć na wskroś pozującego. Dramatyzm sceny podkreślają ciemne, kontrastowe barwy oraz zastosowane przez artystę różne faktury. Obiekty tej klasy rzadko pojawiają się na rynku aukcyjnym i są z pewnością przykładami malarstwa Szajny w najlepszym wydaniu.
Scenograf, reżyser teatralny, malarz, grafik. Studiował w krakowskiej ASP. Początki twórczości malarskiej i graficznej artysty przypadają na lata 50. Początkowo zafascynowany był sztuką informel, stosował technikę kolażu, w latach 60. coraz wyraźniej zmierzał w kierunku asamblażu - akcentował fakturę kompozycji, aplikując fragmenty gotowych przedmiotów. Do tragicznych doświadczeń wojennych nawiązał też w malarstwie z lat 80. i 90., w którym odwołał się zarówno do doświadczeń sztuki figuratywnej, jak ekspresjonizmu abstrakcyjnego. Reprezentował Polskę m.in. na Biennale w Wenecji (1970 i 1990) oraz na Biennale w Sao Paulo (1979 i 1989).

Description:
Sitting figure, 1967
gouache/paperboard mounted on board, 123 x 100 cm; signed and dated lower left: 'Jozef Szajna 67', on the reverse a sticker with a description of the artwork and a sticker from Andre Chenue & Fils,

Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.

gwasz/tektura naklejona na płytę pilśniową

sygnowany i datowany l.d.: 'Józef Szajna 67'