10
Julian Stańczak (1928 - 2017) | "Hot Boreal", 1984
Estymacja:
400,000 zł - 600,000 zł
Sprzedane
420,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Współczesna. Klasycy Awangardy po 1945
Artysta
Julian Stańczak (1928 - 2017)
Wymiary
130 x 207 cm
Kategoria
Opis
akryl/płótno, 130 x 207 cm, sygnowany, datowany i opisany na blejtramie na odwrociu: 'JULIAN STAŃCZAK "HOT BOREAL" 1984', sygnowany i datowany na odwrociu: 'J. Stańczak 84'
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
PRZEDE WSZYSTKIM INTERESUJĘ SIĘ KOLOREM
Julian Stańczak zyskał międzynarodową sławę w 1964, kiedy Martha Jackson, wiedziona niezawodnym instynktem dobrego marszanda, zaprosiła go do współpracy, organizując wystawę jego prac w swojej nowojorskiej galerii. W sytuacji dominacji abstrakcji taszystowskiej i action paintingu Pollocka praca Stańczaka wywoływała niemałą sensację, która była dodatkowo potęgowana niezwykłą dyscypliną techniczną, którą artysta opracował wbrew przeciwnościom losu. W wywiadach Stańczak wielokrotnie podkreślał, iż jego największym wyzwaniem w karierze było wyćwiczenie prawej – niesprawnej w wyniku urazu wojennego – ręki. Uraz ten stał się dla młodego artysty przeszkodą na drodze do przelewania na płótna i papier wymarzonych kompozycji. Być może to właśnie ta potrzeba twórcza przełożyła się również na ogromne pokłady cierpliwości, które z kolei pozwoliły Stańczakowi osiągnąć perfekcję w tworzeniu bardzo złożonych kompozycji. Jest tym samym uważany za jednego z pionierów malarstwa op-art, którego nazwa wzięła się od wystawy samego Stańczaka z 1964, zatytułowanej „Optical Paintings”. Termin ten po raz pierwszy został zamieszczony na łamach tygodnik „Time”, do określenia pracy malarza definiowanych przez autorów tekstu jako sztuka nieobiektywna, podtyp abstrakcjonizmu wykorzystujący złudzenia optyczne. Julian Stańczak utożsamiany jest z ustawicznymi artystycznymi poszukiwaniami i odkrywaniem możliwości geometrii, tekstury oraz – co było jego największą pasją – operowaniem kolorem.
Zaprezentowana praca zatytułowana „Hot Boreal” z 1984 dowodzi jego niezwykłej wrażliwości oraz niesamowitych umiejętności łączenia barw. Początkowo Stańczak inspirował się spuścizną Paula Klee, ale także barwami natury, która zachwycała go już od wczesnych lat. Po deportacji na Syberię w 1942 i uzyskaniu amnestii Stańczak uciekł wraz z rodziną na południe, gdzie podróżował po Bliskim Wschodzie i odwiedził takie odległe miejsca jak Pakistan czy Indie. Te doświadczenia zapiszą się niezwykle wyraźnie w pamięci artysty, a w szczególności krajobraz zobaczonych przez niego miejsc. Ostatecznie w 1942 Stańczak został ulokowany w obozie dla polskich uchodźców w Afryce Wschodniej, a wydarzenie to odcisnęło na nim szczególne piętno. W 1948 odbyła się też pierwsza wystawa indywidualna artysty – w hotelu Stanley w Nairobi pokazał serię swoich akwarel. Malarz w wywiadach i wspomnieniach nieraz potem wracał do wrażeń, jakie odcisnęła na nim dzika natura oraz jej barwy. Jak wspominał: „Dla mnie był to całkowicie fantastyczny fenomen, który, ku mojej radości rozgrywał się przed moimi oczami każdego dnia. Mogłem przyglądać się, jak dżungla zmienia kolory od purpury po nieledwie czerwień, potem znowu z powrotem do niebieskozielonego lub czarnego. To były przepyszne barwne czary. Fascynowałem się tym dramatem i chciałem go przedstawić” (Marta Smolińska, Julian Stańczak. Op art i dynamika percepcji, Warszawa 2014, s. 14).
Stańczak początkowo starał się na swoich obrazach sprowadzić żywioły natury do graficznych zapisów – w ten sposób powstały jego biało-czarne realizacje z lat wcześniejszych. Źródeł wrażliwości kolorystycznej można doszukiwać się w naukach, jakie artysta pobierał w Stanach Zjednoczonych: oprócz wspomnianego Albersa, autora „Interaction of Color”, twórca inspirował się także tekstami Rudolfa Arnheima – czołowego badacza psychologii percepcji: jego „Art and Visual Perception” miała formatywny wpływ na definicję sztuki Stańczaka, którego płótna z czasem stawały się rodzajem płaszczyzn, na których artysta za pomocą środków plastycznych rozprawiał o długości fal, czystych barwach oraz ich psychofizycznym oddziaływaniu na człowieka.
Prace Stańczaka znajdują się w kolekcjach takich instytucji jak Cleveland Institute of Art, The Metropolitan Museum of Art, Miami University Art Museum, Museum of Fine, Arts Boston czy Museum of Modern Art w Nowym Jorku. Ostatnio można zaobserwować renesans zainteresowania twórczością artysty. W 2012 malarz znalazł się na 6 pozycji listy „15 najgorętszych nazwisk rynku sztuki” ogłoszonej przez Bloomberg-Artnet.
Polski malarz zamieszkały na stałe w Stanach Zjednoczonych, jeden z pionierów op-artu. W 1940 został wraz z całą rodziną aresztowany przez Sowietów i wywieziony na Syberię. Wskutek ciężkiej pracy i choroby utracił władzę w prawej ręce. Uciekł z rodziną ze Związku Radzieckiego do Afryki, gdzie zamieszkał w obozie dla uchodźców z Polski. Młodość spędził w Ugandzie gdzie pobierał pierwsze lekcje rysunku lewą ręką. Pierwszą wystawę swojej twórczości miał w Nairobi (Kenia). W 1949 wyemigrował z rodziną do Wielkiej Brytanii, gdzie rozpoczął studia na politechnice w Londynie a w 1950 przeniósł się do USA. Rozpoczął tam studia w Cleveland Art Institute, które ukończył w 1954. Następnie studiował w Yale, gdzie uzyskał tytuł Master of Art Sciences. W 1964 został profesorem malarstwa w Cleveland Art Institute w Cleveland w Ohio.
Description:
"Hot Boreal", 1984
acrylic/canvas, 130 x 207 cm; signed, dated and described on the stretcher: 'JULIAN STANCZAK "HOT BOREAL" 1984', signed and dated on the reverse: 'J. Stanczak 84',
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
PRZEDE WSZYSTKIM INTERESUJĘ SIĘ KOLOREM
Julian Stańczak zyskał międzynarodową sławę w 1964, kiedy Martha Jackson, wiedziona niezawodnym instynktem dobrego marszanda, zaprosiła go do współpracy, organizując wystawę jego prac w swojej nowojorskiej galerii. W sytuacji dominacji abstrakcji taszystowskiej i action paintingu Pollocka praca Stańczaka wywoływała niemałą sensację, która była dodatkowo potęgowana niezwykłą dyscypliną techniczną, którą artysta opracował wbrew przeciwnościom losu. W wywiadach Stańczak wielokrotnie podkreślał, iż jego największym wyzwaniem w karierze było wyćwiczenie prawej – niesprawnej w wyniku urazu wojennego – ręki. Uraz ten stał się dla młodego artysty przeszkodą na drodze do przelewania na płótna i papier wymarzonych kompozycji. Być może to właśnie ta potrzeba twórcza przełożyła się również na ogromne pokłady cierpliwości, które z kolei pozwoliły Stańczakowi osiągnąć perfekcję w tworzeniu bardzo złożonych kompozycji. Jest tym samym uważany za jednego z pionierów malarstwa op-art, którego nazwa wzięła się od wystawy samego Stańczaka z 1964, zatytułowanej „Optical Paintings”. Termin ten po raz pierwszy został zamieszczony na łamach tygodnik „Time”, do określenia pracy malarza definiowanych przez autorów tekstu jako sztuka nieobiektywna, podtyp abstrakcjonizmu wykorzystujący złudzenia optyczne. Julian Stańczak utożsamiany jest z ustawicznymi artystycznymi poszukiwaniami i odkrywaniem możliwości geometrii, tekstury oraz – co było jego największą pasją – operowaniem kolorem.
Zaprezentowana praca zatytułowana „Hot Boreal” z 1984 dowodzi jego niezwykłej wrażliwości oraz niesamowitych umiejętności łączenia barw. Początkowo Stańczak inspirował się spuścizną Paula Klee, ale także barwami natury, która zachwycała go już od wczesnych lat. Po deportacji na Syberię w 1942 i uzyskaniu amnestii Stańczak uciekł wraz z rodziną na południe, gdzie podróżował po Bliskim Wschodzie i odwiedził takie odległe miejsca jak Pakistan czy Indie. Te doświadczenia zapiszą się niezwykle wyraźnie w pamięci artysty, a w szczególności krajobraz zobaczonych przez niego miejsc. Ostatecznie w 1942 Stańczak został ulokowany w obozie dla polskich uchodźców w Afryce Wschodniej, a wydarzenie to odcisnęło na nim szczególne piętno. W 1948 odbyła się też pierwsza wystawa indywidualna artysty – w hotelu Stanley w Nairobi pokazał serię swoich akwarel. Malarz w wywiadach i wspomnieniach nieraz potem wracał do wrażeń, jakie odcisnęła na nim dzika natura oraz jej barwy. Jak wspominał: „Dla mnie był to całkowicie fantastyczny fenomen, który, ku mojej radości rozgrywał się przed moimi oczami każdego dnia. Mogłem przyglądać się, jak dżungla zmienia kolory od purpury po nieledwie czerwień, potem znowu z powrotem do niebieskozielonego lub czarnego. To były przepyszne barwne czary. Fascynowałem się tym dramatem i chciałem go przedstawić” (Marta Smolińska, Julian Stańczak. Op art i dynamika percepcji, Warszawa 2014, s. 14).
Stańczak początkowo starał się na swoich obrazach sprowadzić żywioły natury do graficznych zapisów – w ten sposób powstały jego biało-czarne realizacje z lat wcześniejszych. Źródeł wrażliwości kolorystycznej można doszukiwać się w naukach, jakie artysta pobierał w Stanach Zjednoczonych: oprócz wspomnianego Albersa, autora „Interaction of Color”, twórca inspirował się także tekstami Rudolfa Arnheima – czołowego badacza psychologii percepcji: jego „Art and Visual Perception” miała formatywny wpływ na definicję sztuki Stańczaka, którego płótna z czasem stawały się rodzajem płaszczyzn, na których artysta za pomocą środków plastycznych rozprawiał o długości fal, czystych barwach oraz ich psychofizycznym oddziaływaniu na człowieka.
Prace Stańczaka znajdują się w kolekcjach takich instytucji jak Cleveland Institute of Art, The Metropolitan Museum of Art, Miami University Art Museum, Museum of Fine, Arts Boston czy Museum of Modern Art w Nowym Jorku. Ostatnio można zaobserwować renesans zainteresowania twórczością artysty. W 2012 malarz znalazł się na 6 pozycji listy „15 najgorętszych nazwisk rynku sztuki” ogłoszonej przez Bloomberg-Artnet.
Polski malarz zamieszkały na stałe w Stanach Zjednoczonych, jeden z pionierów op-artu. W 1940 został wraz z całą rodziną aresztowany przez Sowietów i wywieziony na Syberię. Wskutek ciężkiej pracy i choroby utracił władzę w prawej ręce. Uciekł z rodziną ze Związku Radzieckiego do Afryki, gdzie zamieszkał w obozie dla uchodźców z Polski. Młodość spędził w Ugandzie gdzie pobierał pierwsze lekcje rysunku lewą ręką. Pierwszą wystawę swojej twórczości miał w Nairobi (Kenia). W 1949 wyemigrował z rodziną do Wielkiej Brytanii, gdzie rozpoczął studia na politechnice w Londynie a w 1950 przeniósł się do USA. Rozpoczął tam studia w Cleveland Art Institute, które ukończył w 1954. Następnie studiował w Yale, gdzie uzyskał tytuł Master of Art Sciences. W 1964 został profesorem malarstwa w Cleveland Art Institute w Cleveland w Ohio.
Description:
"Hot Boreal", 1984
acrylic/canvas, 130 x 207 cm; signed, dated and described on the stretcher: 'JULIAN STANCZAK "HOT BOREAL" 1984', signed and dated on the reverse: 'J. Stanczak 84',
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Technika
akryl/płótno
Sygnatura
sygnowany, datowany i opisany na blejtramie na odwrociu: 'JULIAN STAŃCZAK "HOT BOREAL" 1984'
Proweniencja
Charles Foley Gallery, Columbus, Ohio; kolekcja prywatna, Stany Zjednoczone (nabyty w powyższej transakcji około 1984); Sotheby's, Nowy Jork, 2014; kolekcja prywatna, Polska; Desa Unicum, 2019; kolekcja instytucjonalna, Polska
Literatura
Julian Stańczak. Op art i dynamika percepcji, [red.] Maria Smolińska, Anna Gogut, Warszawa 2014, s. 252-253 (ill.)
