6
Janusz Orbitowski (1940 - 2017) | "Kompozycja 3/95", 1995
Estymacja:
55,000 zł - 80,000 zł
Sprzedane
50,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Współczesna. Klasycy Awangardy po 1945
Artysta
Janusz Orbitowski (1940 - 2017)
Wymiary
80 x 61,5 cm
Kategoria
Opis
relief, akryl/płyta, 80 x 61,5 cm, sygnowany, datowany i opisany na odwrociu: 'Janusz ORBITOWSKI 1995 | 3/95 | 80 x 61,5 cm',
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
GRAMATYKA BIELI
Podobnie jak dla wielu twórców polskiej awangardy punktem wyjścia dla Janusza Orbitowskiego stały się teoria unizmu, wypracowana przez Władysława Strzemińskiego, oraz zdobycze konstruktywizmu. W sztuce artysty wybrzmiewa konieczność przeniesienia punktu ciężkości na obraz, jego budowę, a także pochwała geometrii, dzięki której można przekroczyć treść i zasady dyktowane przez codzienne życie i utylitarne reguły. Opowiadanie się za autonomią sztuki i odrzuceniem wszelkiej aluzyjności, przynależne w odczuciu autora nawet malarstwu abstrakcyjnemu, zaowocowało redukcją wszelkich elementów mogących skierować myśli widza na cokolwiek prócz skrzętnie przemyślanej kompozycji czy roli światła. Ascetyczne prace Orbitowskiego zdają się funkcjonować poza czasem i kontekstem, a w bliskim oglądzie widać ich odręczny charakter, niuanse będące tworem ludzkiej ręki. Czasami owe pozorne niedoskonałości przypominają o obecności osoby artysty, a także o obcowaniu z dziełem sztuki, nie zaś przemysłowym wytworem. Zwrócenie uwagi na sensualne oblicze tych płócien pozwala widzom docenić nie tylko zawarty w nich walor intelektualny, lecz także estetyczny.
Do najbardziej rozpoznawalnych i poszukiwanych prac w dorobku Orbitowskiego należą białe reliefy. Przewijały się one przez całe jego twórcze życie. Do tej grupy należy prezentowana w niniejszym katalogu praca – niezwykle subtelna, monochromatyczna kompozycja geometryczna, której clue stanowi – słowami Rafała Solewskiego – „światło bieli, podkreślone jedynie cieniem rzucanym przez reliefowe wezbrania” (Umiar i namiętność. Życie i sztuka Janusza Orbitowskiego, [red.] Rafał Solewski, Kraków 2019, s. 176). Choć eksperymentował z wielobarwnymi kompozycjami, Janusz Orbitowski najlepiej czuł się w bieli – symbolizującej czystość i ascezę. Pierwsze monochromatyczne reliefy pojawiły się w połowie lat 70. Były to prace zbudowane ze skośnych wiązek listewek, co nadawało im przestrzenności i dynamiki. Później powstawały też prace budowane z małych, kilkucentymetrowych prostokątów, które Orbitowski układał w poziome rzędy, na wzór pisma.
Kluczowym elementem w odbiorze prac Orbitowskiego jest światło. To ono wydobywa z białych, bardzo delikatnych elementów układanki, krawędzi form reliefu. Ono za pomocą kontrastu z rzucanym cieniem wydobywa nowe oblicza i znaczenia prac. Michał Zawada we wstępie do katalogu wystawy „Janusz Orbitowski. Białe plamy” w Galerii Malarstwa ASP w Krakowie w 2011 pisał: „Światło zyskuje tu swoją własną materialność – wnikliwy ogląd prac sprawia, iż pozbawione wszelkiego odniesienia abstrakcyjne obiekty emanują je ze szczególną mocą. Gdy zbliżamy się do ich powierzchni, zaczynamy je odczuwać wręcz fizjologicznie. Obrazy zaczynają razić. Białe plamy – chciałoby się powiedzieć – natrętnie migoczą. Układy równoległych i prostopadłych elementów, nachodzących na siebie, spotykających się, czasem zatrzymujących nagle swój bieg, zdają się wibrować, gęstnieć i rozrzedzać. Orbitowski wciąga widza w niekończący się proces łudzenia ich wizualną strukturą: nie wiadomo, gdzie kończy się przestrzeń wyobrażona, gdzie zaczyna się realny obiekt, gdzie kończą się konkretne linie kompozycji, a gdzie zaczyna przypadkowy, uzależniony od oświetlenia system cieni. Nie ma tu już tej pozornej niewinności plastycznej gry. Struktura obrazu zmusza do nawiązania dialogu. Do rozerwania początkowej aporii”.
Ukończył Wydział Malarstwa i Grafiki na ASP w Krakowie. Od 1968 roku wystawia swoje prace, miedzy innymi w Nowym Jorku. Większość jego obrazów zbudowana jest z rombów i prostokątów. Pod koniec lat 60., artysta nadał swym geometrycznym konstrukcjom - trójwymiarowość; naklejane na powierzchnie tworzą reliefy. Studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych na Wydziale Malarstwa i Grafiki w pracowni Aadama Marczyńskiego. Dyplom z wyróżnieniem otrzymał w 1967 roku. Jest profesorem zwyczajnym macierzystej uczelni. Miał dwadzieścia wystaw indywidualnych w kraju i za granicą; uczestniczył w ponad stu wystawach zbiorowych reprezentujących nurt abstrakcji geometrycznej. Głównym obiektem zainteresowań Janusza Orbitowskiego są: przestrzeń, światło, ruch i ich wzajemne relacje. Od 1970 roku istotnym środkiem wyrazu jest dla malarza relief. Obrazy Janusza Orbitowskiego znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie, Warszawie, Gdańsku, Wrocławiu, Muzeum Sztuki w Łodzi oraz wielu kolekcjach prywatnych w Polsce, Francji, Szwecji. Niemczech i Stanach Zjednoczonych.
Description:
"Composition 3/95", 1995
relief, acrylic/board, 80 x 61.5 cm; signed, dated and described on the reverse: 'Janusz ORBITOWSKI 1995 | 3/95 | 80 x 61,5 cm', ,
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
GRAMATYKA BIELI
Podobnie jak dla wielu twórców polskiej awangardy punktem wyjścia dla Janusza Orbitowskiego stały się teoria unizmu, wypracowana przez Władysława Strzemińskiego, oraz zdobycze konstruktywizmu. W sztuce artysty wybrzmiewa konieczność przeniesienia punktu ciężkości na obraz, jego budowę, a także pochwała geometrii, dzięki której można przekroczyć treść i zasady dyktowane przez codzienne życie i utylitarne reguły. Opowiadanie się za autonomią sztuki i odrzuceniem wszelkiej aluzyjności, przynależne w odczuciu autora nawet malarstwu abstrakcyjnemu, zaowocowało redukcją wszelkich elementów mogących skierować myśli widza na cokolwiek prócz skrzętnie przemyślanej kompozycji czy roli światła. Ascetyczne prace Orbitowskiego zdają się funkcjonować poza czasem i kontekstem, a w bliskim oglądzie widać ich odręczny charakter, niuanse będące tworem ludzkiej ręki. Czasami owe pozorne niedoskonałości przypominają o obecności osoby artysty, a także o obcowaniu z dziełem sztuki, nie zaś przemysłowym wytworem. Zwrócenie uwagi na sensualne oblicze tych płócien pozwala widzom docenić nie tylko zawarty w nich walor intelektualny, lecz także estetyczny.
Do najbardziej rozpoznawalnych i poszukiwanych prac w dorobku Orbitowskiego należą białe reliefy. Przewijały się one przez całe jego twórcze życie. Do tej grupy należy prezentowana w niniejszym katalogu praca – niezwykle subtelna, monochromatyczna kompozycja geometryczna, której clue stanowi – słowami Rafała Solewskiego – „światło bieli, podkreślone jedynie cieniem rzucanym przez reliefowe wezbrania” (Umiar i namiętność. Życie i sztuka Janusza Orbitowskiego, [red.] Rafał Solewski, Kraków 2019, s. 176). Choć eksperymentował z wielobarwnymi kompozycjami, Janusz Orbitowski najlepiej czuł się w bieli – symbolizującej czystość i ascezę. Pierwsze monochromatyczne reliefy pojawiły się w połowie lat 70. Były to prace zbudowane ze skośnych wiązek listewek, co nadawało im przestrzenności i dynamiki. Później powstawały też prace budowane z małych, kilkucentymetrowych prostokątów, które Orbitowski układał w poziome rzędy, na wzór pisma.
Kluczowym elementem w odbiorze prac Orbitowskiego jest światło. To ono wydobywa z białych, bardzo delikatnych elementów układanki, krawędzi form reliefu. Ono za pomocą kontrastu z rzucanym cieniem wydobywa nowe oblicza i znaczenia prac. Michał Zawada we wstępie do katalogu wystawy „Janusz Orbitowski. Białe plamy” w Galerii Malarstwa ASP w Krakowie w 2011 pisał: „Światło zyskuje tu swoją własną materialność – wnikliwy ogląd prac sprawia, iż pozbawione wszelkiego odniesienia abstrakcyjne obiekty emanują je ze szczególną mocą. Gdy zbliżamy się do ich powierzchni, zaczynamy je odczuwać wręcz fizjologicznie. Obrazy zaczynają razić. Białe plamy – chciałoby się powiedzieć – natrętnie migoczą. Układy równoległych i prostopadłych elementów, nachodzących na siebie, spotykających się, czasem zatrzymujących nagle swój bieg, zdają się wibrować, gęstnieć i rozrzedzać. Orbitowski wciąga widza w niekończący się proces łudzenia ich wizualną strukturą: nie wiadomo, gdzie kończy się przestrzeń wyobrażona, gdzie zaczyna się realny obiekt, gdzie kończą się konkretne linie kompozycji, a gdzie zaczyna przypadkowy, uzależniony od oświetlenia system cieni. Nie ma tu już tej pozornej niewinności plastycznej gry. Struktura obrazu zmusza do nawiązania dialogu. Do rozerwania początkowej aporii”.
Ukończył Wydział Malarstwa i Grafiki na ASP w Krakowie. Od 1968 roku wystawia swoje prace, miedzy innymi w Nowym Jorku. Większość jego obrazów zbudowana jest z rombów i prostokątów. Pod koniec lat 60., artysta nadał swym geometrycznym konstrukcjom - trójwymiarowość; naklejane na powierzchnie tworzą reliefy. Studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych na Wydziale Malarstwa i Grafiki w pracowni Aadama Marczyńskiego. Dyplom z wyróżnieniem otrzymał w 1967 roku. Jest profesorem zwyczajnym macierzystej uczelni. Miał dwadzieścia wystaw indywidualnych w kraju i za granicą; uczestniczył w ponad stu wystawach zbiorowych reprezentujących nurt abstrakcji geometrycznej. Głównym obiektem zainteresowań Janusza Orbitowskiego są: przestrzeń, światło, ruch i ich wzajemne relacje. Od 1970 roku istotnym środkiem wyrazu jest dla malarza relief. Obrazy Janusza Orbitowskiego znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie, Warszawie, Gdańsku, Wrocławiu, Muzeum Sztuki w Łodzi oraz wielu kolekcjach prywatnych w Polsce, Francji, Szwecji. Niemczech i Stanach Zjednoczonych.
Description:
"Composition 3/95", 1995
relief, acrylic/board, 80 x 61.5 cm; signed, dated and described on the reverse: 'Janusz ORBITOWSKI 1995 | 3/95 | 80 x 61,5 cm', ,
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
Technika
relief, akryl/płyta
Sygnatura
sygnowany, datowany i opisany na odwrociu: 'Janusz ORBITOWSKI 1995 | 3/95 | 80 x 61,5 cm'
