1
Aleksandra Jachtoma (1932) | Kompozycja, 1989
Estymacja:
30,000 zł - 50,000 zł
Sprzedane
32,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Współczesna. Klasycy Awangardy po 1945
Artysta
Aleksandra Jachtoma (1932)
Wymiary
100 x 81 cm
Kategoria
Opis
olej/płótno, 100 x 81 cm, sygnowany, datowany i opisany na odwrociu: 'ALEKSANDRA JACHTOMA | KOMPOZYCJA | WYM. 100 x 81 | TECH. OLEJ | ROK 1989 | 10.05.1989 | 4',
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
CZAS ZAMIENIONY W KOLOR
Aleksandra Jachtoma to jedna z najbardziej uznanych polskich artystek realizujących się w nurcie abstrakcji. Warto jednakże zaznaczyć, że twórczyni podczas studiów działała także w kierunku sztuki realistycznej i przeżywała fascynację malarstwem informel oraz postimpresjonizmem. W przytoczonym obok cytacie artystka utrzymuje, że malarstwo abstrakcyjne wymaga od artysty zupełnie odmiennego podejścia niż figuracja, podejścia, w którym każdy, choćby najdelikatniejszy ruch pędzla musi być poparty przemyślaną decyzją. Abstrakcja zatem stała się dla niej formą idealną, stwarzającą wiele możliwości, a równocześnie stawiającą przed nią coraz nowsze wyzwania.
Artystkę interesuje przede wszystkim barwa oraz jej emocjonalny ładunek. Jak opowiadała o sile koloru w wywiadzie z Elżbietą Dzikowską: „Początkowo bawił mnie w najbrutalniejszych zestawieniach, w ostrych kontrastach. Potem zaczęłam wyciszać, przechodzić w gamy monochromatyczne. Kiedy byłam młodsza, pasjonowała mnie agresywność czerwieni, teraz moją ulubioną gamą są fiolety i błękity. Kandinsky pisze, że błękit daje największy komfort psychiczny – ‘jest kolorem niebiańskim, uspokaja, działa kojąco i skupiająco’” (Aleksandra Jachtoma w rozmowie z Elżbietą Dzikowską, Artyści mówią. Wywiady z mistrzami malarstwa, Dębów 2011, s. 118). Jej prace ograniczają się zatem do zaledwie kilku barwnych plam, które często okalała kolorową bordiurą, nadając im tym samym wręcz matematyczną rytmikę, którą łagodziła emanującymi świetlnymi smugami. Jachtoma postrzega kolor jako czynnik wzbudzający całe spektrum emocji i, jak opowiadała, długi kontakt z barwą może nawet zmienić naszą świadomość poprzez obcowanie z czymś wyższym, co jest w stanie oderwać widza od rzeczy przyziemnych oraz codzienności.
Oprócz barwy ważnym aspektem twórczości Jachtomy jest światło. Jak opowiada sama artystka: „Płótna moje są niesłychanie zależne od światła, żyją światłem. Ten sam obraz na każdej z czterech ścian będzie wyglądał inaczej w każdej porze dnia i przy świetle elektrycznym. Ostatnie moje płótna są przesycone światłem na całej powierzchni, ich materia staje się jakby rozrzedzonym powietrzem. Doznałam kiedyś podobnego uczucia w naturze: kiedy byłam na Saharze, zobaczyłam nagle rozproszone, dziwne światło, jak gdyby niezwykle tajemniczy pył w kolorze ochry” (Ibid., s. 124).
W początkowych latach praktyki artystka skupiała się na badaniu zależności pomiędzy skrajnymi kolorami, budując kontrastowe kompozycje. W późniejszym okresie zaczęła eksplorować temat monochromów, czego najlepszym przykładem jest prezentowana praca. Po wystawie Aleksandry Jachtomy w 1988 Krystyna Namysłowska podkreślała, że malarstwo autorki nie poddaje się oczywistym interpretacjom i opisom: „Trudno bowiem stosować taki zabieg wobec obrazów, których jedyną materią jest jednolity kolor, miejscami tylko rozjaśniony lub zmieniony w ten sposób, że ta zmiana sugeruje podział płaszczyzny według elementarnych prawideł geometrii. Nazywała jej malarstwo rozważaniami nad mistyczną tajemnicą światła” („Odgłosy”, nr 44, 1988).
Ta interpretacja jest zbieżna z odczuciami samej artystki, która niejednokrotnie mówiła: „Płótna moje są niesłychanie zależne od światła, żyją światłem”. Julian Przyboś z kolei prace Jachtomy określał „czasem zamienionym w kolor”. Porównanie to zdaje się bardzo istotne przede wszystkim ze względu na konsekwencję, z jaką artystka realizuje swoją wizję. Od wielu lat oddaje się medytacji przy płótnie oraz walce z materią farby, z której ostatecznie wydobywa niesamowite, wciągające kompozycje kolorystyczne.
Twórczość artystki wzbudziła duże zainteresowanie i uznanie. O fenomenie malarstwa Jachtomy pisali najważniejsi krytycy sztuki i przedstawiciele świata kultury. Jako jedyna z niewielkiego grona artystek została również w 2003 uhonorowana jednym z najważniejszych wyróżnień na polskiej scenie artystycznej – nagrodą im. Jana Cybisa.
Skończyła studia w krakowskiej, a następnie w warszawskiej ASP. Dyplom z wyróżnieniem otrzymała w pracowni K. Tomorowicza w 1958 Była członkiem warszawskiej grupy “Rekonesans” założonej w 1963 Zajmowała się problemem koloru i światła. Tworzy zdyscyplinowane kompozycje ze skondensowanych jednolitych plam. Matematyczny rygor jest w nich zmiękczony delikatnością rozwiązań barwnych. Brała udział w wielu wystawach krajowych i zagranicznych.
Description:
Composition, 1989
oil/canvas, 100 x 81 cm; signed, dated and described on the reverse: 'ALEKSANDRA JACHTOMA | KOMPOZYCJA | WYM. 100 x 81 | TECH. OLEJ | ROK 1989 | 10.05.1989 | 4', ,
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
CZAS ZAMIENIONY W KOLOR
Aleksandra Jachtoma to jedna z najbardziej uznanych polskich artystek realizujących się w nurcie abstrakcji. Warto jednakże zaznaczyć, że twórczyni podczas studiów działała także w kierunku sztuki realistycznej i przeżywała fascynację malarstwem informel oraz postimpresjonizmem. W przytoczonym obok cytacie artystka utrzymuje, że malarstwo abstrakcyjne wymaga od artysty zupełnie odmiennego podejścia niż figuracja, podejścia, w którym każdy, choćby najdelikatniejszy ruch pędzla musi być poparty przemyślaną decyzją. Abstrakcja zatem stała się dla niej formą idealną, stwarzającą wiele możliwości, a równocześnie stawiającą przed nią coraz nowsze wyzwania.
Artystkę interesuje przede wszystkim barwa oraz jej emocjonalny ładunek. Jak opowiadała o sile koloru w wywiadzie z Elżbietą Dzikowską: „Początkowo bawił mnie w najbrutalniejszych zestawieniach, w ostrych kontrastach. Potem zaczęłam wyciszać, przechodzić w gamy monochromatyczne. Kiedy byłam młodsza, pasjonowała mnie agresywność czerwieni, teraz moją ulubioną gamą są fiolety i błękity. Kandinsky pisze, że błękit daje największy komfort psychiczny – ‘jest kolorem niebiańskim, uspokaja, działa kojąco i skupiająco’” (Aleksandra Jachtoma w rozmowie z Elżbietą Dzikowską, Artyści mówią. Wywiady z mistrzami malarstwa, Dębów 2011, s. 118). Jej prace ograniczają się zatem do zaledwie kilku barwnych plam, które często okalała kolorową bordiurą, nadając im tym samym wręcz matematyczną rytmikę, którą łagodziła emanującymi świetlnymi smugami. Jachtoma postrzega kolor jako czynnik wzbudzający całe spektrum emocji i, jak opowiadała, długi kontakt z barwą może nawet zmienić naszą świadomość poprzez obcowanie z czymś wyższym, co jest w stanie oderwać widza od rzeczy przyziemnych oraz codzienności.
Oprócz barwy ważnym aspektem twórczości Jachtomy jest światło. Jak opowiada sama artystka: „Płótna moje są niesłychanie zależne od światła, żyją światłem. Ten sam obraz na każdej z czterech ścian będzie wyglądał inaczej w każdej porze dnia i przy świetle elektrycznym. Ostatnie moje płótna są przesycone światłem na całej powierzchni, ich materia staje się jakby rozrzedzonym powietrzem. Doznałam kiedyś podobnego uczucia w naturze: kiedy byłam na Saharze, zobaczyłam nagle rozproszone, dziwne światło, jak gdyby niezwykle tajemniczy pył w kolorze ochry” (Ibid., s. 124).
W początkowych latach praktyki artystka skupiała się na badaniu zależności pomiędzy skrajnymi kolorami, budując kontrastowe kompozycje. W późniejszym okresie zaczęła eksplorować temat monochromów, czego najlepszym przykładem jest prezentowana praca. Po wystawie Aleksandry Jachtomy w 1988 Krystyna Namysłowska podkreślała, że malarstwo autorki nie poddaje się oczywistym interpretacjom i opisom: „Trudno bowiem stosować taki zabieg wobec obrazów, których jedyną materią jest jednolity kolor, miejscami tylko rozjaśniony lub zmieniony w ten sposób, że ta zmiana sugeruje podział płaszczyzny według elementarnych prawideł geometrii. Nazywała jej malarstwo rozważaniami nad mistyczną tajemnicą światła” („Odgłosy”, nr 44, 1988).
Ta interpretacja jest zbieżna z odczuciami samej artystki, która niejednokrotnie mówiła: „Płótna moje są niesłychanie zależne od światła, żyją światłem”. Julian Przyboś z kolei prace Jachtomy określał „czasem zamienionym w kolor”. Porównanie to zdaje się bardzo istotne przede wszystkim ze względu na konsekwencję, z jaką artystka realizuje swoją wizję. Od wielu lat oddaje się medytacji przy płótnie oraz walce z materią farby, z której ostatecznie wydobywa niesamowite, wciągające kompozycje kolorystyczne.
Twórczość artystki wzbudziła duże zainteresowanie i uznanie. O fenomenie malarstwa Jachtomy pisali najważniejsi krytycy sztuki i przedstawiciele świata kultury. Jako jedyna z niewielkiego grona artystek została również w 2003 uhonorowana jednym z najważniejszych wyróżnień na polskiej scenie artystycznej – nagrodą im. Jana Cybisa.
Skończyła studia w krakowskiej, a następnie w warszawskiej ASP. Dyplom z wyróżnieniem otrzymała w pracowni K. Tomorowicza w 1958 Była członkiem warszawskiej grupy “Rekonesans” założonej w 1963 Zajmowała się problemem koloru i światła. Tworzy zdyscyplinowane kompozycje ze skondensowanych jednolitych plam. Matematyczny rygor jest w nich zmiękczony delikatnością rozwiązań barwnych. Brała udział w wielu wystawach krajowych i zagranicznych.
Description:
Composition, 1989
oil/canvas, 100 x 81 cm; signed, dated and described on the reverse: 'ALEKSANDRA JACHTOMA | KOMPOZYCJA | WYM. 100 x 81 | TECH. OLEJ | ROK 1989 | 10.05.1989 | 4', ,
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Technika
olej/płótno
Sygnatura
sygnowany, datowany i opisany na odwrociu: 'ALEKSANDRA JACHTOMA | KOMPOZYCJA | WYM. 100 x 81 | TECH. OLEJ | ROK 1989 | 10.05.1989 | 4'
Proweniencja
kolekcja prywatna, Polska
Literatura
0
Wystawiany
0
