18
Teresa Pągowska | "Drzewo", 1989
Estymacja:
250,000 zł - 350,000 zł
Sprzedane
400,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Współczesna. Klasycy Awangardy po 1945
Artysta
Teresa Pągowska (1926 - 2007)
Wymiary
130 x 140 cm (w świetle passe-partout)
Kategoria
Opis
olej/płótno, 130 x 140 cm (w świetle passe-partout), sygnowany i datowany l.d.: 'TP. | 89', sygnowany, datowany i opisany na odwrociu: 'TERESA PĄGOWSKA 1989 | [przekreślone] - DRZEWO | 130 x 140' oraz sygnowany datowany i opisany na krośnie: 'TERESA PĄGOWSKA 1989 130 x 140 cm DRZEWO'
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
Dzieła Teresy Pągowskiej od wielu dekad nieprzerwanie fascynują swoją niedosłownością tematu i niezwykłą otwartością formy. Jest to malarstwo mocno kontemplacyjne, którego najważniejszą cechą jest wyjątkowa podatność na interpretacje. Pągowska w swojej twórczości zazwyczaj stosuje program otwarty, unika zatem definiowania i sztywnego opisywania rzeczywistości, co w przypadku malarstwa nurtu nowego realizmu jest zjawiskiem stosunkowo rzadkim. Artystka nie narzuca też widzowi swojej wizji, prace tytułuje lapidarnie, jedynie sugerując pewien scenariusz. W jednym z wywiadów powiedziała: „Staram się jak najoszczędniejszymi środkami powiedzieć jak najwięcej”. Krótkie stwierdzenie doskonale oddaje charakter tego malarstwa, które ucieleśnia złotą zasadę modernistów: mniej znaczy więcej. Redukcja środków wyrazu u Teresy Pągowskiej nie miała jednak charakteru puryzmu, który stosowali abstrakcjoniści. Formuła sztuki artystki zdaje się raczej operować subtelnymi niedopowiedzeniami i afirmować materię malarstwa jako taką. To właśnie z tego wynika ekspozycja surowego płótna i czystego koloru, którego plamy układają się w syntetyczne, figuratywne sceny i tematy. Pomimo oszczędności środków, jej malarstwo jest niezwykle bogate w treść, co dotyczy zarówno wielorakości zastosowanych zabiegów formalnych, jak i różnorodności tematów podejmowanych przez artystkę. Jej pulsujące kolorem prace bardzo silnie działają na wyobraźnię widza, nierzadko zachęcając do budowania własnych interpretacji i umożliwiając mu swobodne popuszczenie wodzy fantazji. Nie inaczej jest w przypadku prezentowanych w katalogu prac pochodzących z dwóch różnych okresów twórczości Teresy Pągowskiej.
Teresa Pągowska po okresie studiów na poznańskiej Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych, gdzie studiowała malarstwo i techniki ścienne pod kierunkiem Wacława Taranczewskiego i Eustachego Wasilkowskiego i była asystentką Jacka Piaseckiego, w latach 1950-64 przeprowadziła się wraz z mężem na Wybrzeże, by objąć stanowisko docenta na Wydziale Malarstwa gdańskiej PWSSP. Po jego powrocie do Polski współpracowała z wykładającym tam Piotrem Potworowskim, z którym dzieliła zainteresowanie zagadnieniem koloru w kompozycji. Druga z prezentowanych w katalogu kompozycji powstała właśnie we wczesnym okresie twórczości Teresy Pągowskiej, w latach 50. i zdradza powinowactwo artystki z tzw. szkołą sopocką. Omawiana praca nosi wiele znamion typowych dla nowoczesnego, postkapistycznego malarstwa lansowanego przez placówkę, jak ostre, nasycone, kładzione płaszczyznowo barwy, uproszczona „prymitywizująca” budowa brył, nieco surrealna tematyka przedstawienia, przywodząca na myśl stylistykę dziecięcego rysunku.
Wyjątkowości przedstawieniu dodaje fakt, że praca była częścią kolekcji Krzysztofa Teodora Toeplitza, wybitnego krytyka filmowego, scenarzysty i publicysty.
Pierwszą prezentowaną w katalogu pracą jest niezwykle liryczna, utrzymana w stonowanej palecie kolorystycznej kompozycja zatytułowana „Drzewo”. To właśnie w latach 90. Teresa Pągowska zwróciła się ku odmiennym tematom, porzucając niejako główny obszar jej zainteresowań, jakim od zawsze była figura ludzka. O tym wyjątkowym w twórczości Pągowskiej okresie pisał Krzysztof Lipka: „To, że Teresa Pągowska zdecydowała się zrobić wreszcie ten krok, który musiał być konsekwencją wszystkiego, co stworzyła dotąd, świadczy o jej dogłębnym odczuciu dojrzałości, wiedziała, że nadszedł czas podsumowania. A to oznaczało, że ten ostatni etap musi wyniknąć z poprzednich, niczego nie może zanegować, przeciwnie, musi utrwalać i usankcjonować minione lata. Toteż pejzaż, który teraz otwarcie pojawił się na jej płótnach, rośliny, zwierzęta i przedmioty pochodzą z zasobu tych samych wątków i form, które zaobserwowaliśmy już na początku, są niepewne i niedopowiedziane w tym samym stopniu, w jakim niedopowiedziany był zawsze człowiek. Ale człowiek teraz się zmienia: ukazane zostają jego rysy i nabierają indywidualnego wyrazu, niedopowiedziane pozostaje nadal jego wnętrze. Nigdzie nie ma bowiem człowieka dopowiedzianego psychologicznie. Drzewa i zwierzęta zjawiają się teraz w swych niewątpliwych kształtach, ale wciąż musi im przynależeć pewna niejasność, ponieważ ich niedopowiedzenie jest funkcją ograniczenia psychiki człowieka; z tego też względu – jak główni bohaterowie – pojawiają się czasem w postaciach monochromatowych (‘Drzewo’, 1989). Pągowska bowiem nie maluje pejzaży, lecz ludzki punkt widzenia na pejzaż, maluje go uczuciem, jakim człowiek na pejzaż reaguje i którym go nasącza” (Krzysztof Lipka, O twórczości Teresy Pągowskiej [w:] katalog wystawy, Przesypywanie czasu, Galeria aTAK, Warszawa 2008, s. 93).
Skończyła poznańską Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych – malarstwo i techniki ścienne pod kierunkiem Wacława Taranczewskiego i Eustachego Wasilkowskiego. W okresie studiów była asystentką Jacka Piaseckiego. W latach 1950-64 była pedagogiem w gdańskiej PWSSP, po czym przeniosła się do Warszawy. Po kilkuletniej przerwie kontynuowała pracę pedagogiczną: w latach 1971-73 w łódzkiej PWSSP (aktualnie ASP), a następnie przez wiele lat w akademii warszawskiej. W roku 1988 uzyskała tytuł profesora zwyczajnego. Artystka zawsze zdradzała nieprzeciętną wrażliwość kolorystyczną, rozwiniętą pod wpływem sztuki Piotra Potworowskiego. Skupiła się jednak na postaci ludzkiej. W latach 60. jej malarstwo zdominował motyw silnie zdeformowanej, traktowanej skrótowo, ludzkiej (głównie kobiecej) figury, ukazywanej często w nieoczekiwanych, dynamicznych, często tanecznych, układach. Od tamtej pory postać ludzka jest w tym malarstwie obecna jako pozbawiona rysów indywidualnych zwarta, mocna sylweta. Artystka chętnie operowała gwałtownymi spięciami sumarycznych kształtów oraz kontrastami plam jednolitego koloru. Przez tę umowność odbiera bohaterom jednoznaczny charakter.
Description:
"Tree", 1989
oil/canvas, 130 x 140 cm (dimensions in passe-partout window); signed and dated lower left: 'TP. | 89', signed, dated and described on the reverse: 'TERESA PAGOWSKA 1989 | [crossed out] - DRZEWO | 130 x 140'and signed, dated and described on the stretcher: 'TERESA PAGOWSKA 1989 130 x 140 cm DRZEWO'
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
Dzieła Teresy Pągowskiej od wielu dekad nieprzerwanie fascynują swoją niedosłownością tematu i niezwykłą otwartością formy. Jest to malarstwo mocno kontemplacyjne, którego najważniejszą cechą jest wyjątkowa podatność na interpretacje. Pągowska w swojej twórczości zazwyczaj stosuje program otwarty, unika zatem definiowania i sztywnego opisywania rzeczywistości, co w przypadku malarstwa nurtu nowego realizmu jest zjawiskiem stosunkowo rzadkim. Artystka nie narzuca też widzowi swojej wizji, prace tytułuje lapidarnie, jedynie sugerując pewien scenariusz. W jednym z wywiadów powiedziała: „Staram się jak najoszczędniejszymi środkami powiedzieć jak najwięcej”. Krótkie stwierdzenie doskonale oddaje charakter tego malarstwa, które ucieleśnia złotą zasadę modernistów: mniej znaczy więcej. Redukcja środków wyrazu u Teresy Pągowskiej nie miała jednak charakteru puryzmu, który stosowali abstrakcjoniści. Formuła sztuki artystki zdaje się raczej operować subtelnymi niedopowiedzeniami i afirmować materię malarstwa jako taką. To właśnie z tego wynika ekspozycja surowego płótna i czystego koloru, którego plamy układają się w syntetyczne, figuratywne sceny i tematy. Pomimo oszczędności środków, jej malarstwo jest niezwykle bogate w treść, co dotyczy zarówno wielorakości zastosowanych zabiegów formalnych, jak i różnorodności tematów podejmowanych przez artystkę. Jej pulsujące kolorem prace bardzo silnie działają na wyobraźnię widza, nierzadko zachęcając do budowania własnych interpretacji i umożliwiając mu swobodne popuszczenie wodzy fantazji. Nie inaczej jest w przypadku prezentowanych w katalogu prac pochodzących z dwóch różnych okresów twórczości Teresy Pągowskiej.
Teresa Pągowska po okresie studiów na poznańskiej Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych, gdzie studiowała malarstwo i techniki ścienne pod kierunkiem Wacława Taranczewskiego i Eustachego Wasilkowskiego i była asystentką Jacka Piaseckiego, w latach 1950-64 przeprowadziła się wraz z mężem na Wybrzeże, by objąć stanowisko docenta na Wydziale Malarstwa gdańskiej PWSSP. Po jego powrocie do Polski współpracowała z wykładającym tam Piotrem Potworowskim, z którym dzieliła zainteresowanie zagadnieniem koloru w kompozycji. Druga z prezentowanych w katalogu kompozycji powstała właśnie we wczesnym okresie twórczości Teresy Pągowskiej, w latach 50. i zdradza powinowactwo artystki z tzw. szkołą sopocką. Omawiana praca nosi wiele znamion typowych dla nowoczesnego, postkapistycznego malarstwa lansowanego przez placówkę, jak ostre, nasycone, kładzione płaszczyznowo barwy, uproszczona „prymitywizująca” budowa brył, nieco surrealna tematyka przedstawienia, przywodząca na myśl stylistykę dziecięcego rysunku.
Wyjątkowości przedstawieniu dodaje fakt, że praca była częścią kolekcji Krzysztofa Teodora Toeplitza, wybitnego krytyka filmowego, scenarzysty i publicysty.
Pierwszą prezentowaną w katalogu pracą jest niezwykle liryczna, utrzymana w stonowanej palecie kolorystycznej kompozycja zatytułowana „Drzewo”. To właśnie w latach 90. Teresa Pągowska zwróciła się ku odmiennym tematom, porzucając niejako główny obszar jej zainteresowań, jakim od zawsze była figura ludzka. O tym wyjątkowym w twórczości Pągowskiej okresie pisał Krzysztof Lipka: „To, że Teresa Pągowska zdecydowała się zrobić wreszcie ten krok, który musiał być konsekwencją wszystkiego, co stworzyła dotąd, świadczy o jej dogłębnym odczuciu dojrzałości, wiedziała, że nadszedł czas podsumowania. A to oznaczało, że ten ostatni etap musi wyniknąć z poprzednich, niczego nie może zanegować, przeciwnie, musi utrwalać i usankcjonować minione lata. Toteż pejzaż, który teraz otwarcie pojawił się na jej płótnach, rośliny, zwierzęta i przedmioty pochodzą z zasobu tych samych wątków i form, które zaobserwowaliśmy już na początku, są niepewne i niedopowiedziane w tym samym stopniu, w jakim niedopowiedziany był zawsze człowiek. Ale człowiek teraz się zmienia: ukazane zostają jego rysy i nabierają indywidualnego wyrazu, niedopowiedziane pozostaje nadal jego wnętrze. Nigdzie nie ma bowiem człowieka dopowiedzianego psychologicznie. Drzewa i zwierzęta zjawiają się teraz w swych niewątpliwych kształtach, ale wciąż musi im przynależeć pewna niejasność, ponieważ ich niedopowiedzenie jest funkcją ograniczenia psychiki człowieka; z tego też względu – jak główni bohaterowie – pojawiają się czasem w postaciach monochromatowych (‘Drzewo’, 1989). Pągowska bowiem nie maluje pejzaży, lecz ludzki punkt widzenia na pejzaż, maluje go uczuciem, jakim człowiek na pejzaż reaguje i którym go nasącza” (Krzysztof Lipka, O twórczości Teresy Pągowskiej [w:] katalog wystawy, Przesypywanie czasu, Galeria aTAK, Warszawa 2008, s. 93).
Skończyła poznańską Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych – malarstwo i techniki ścienne pod kierunkiem Wacława Taranczewskiego i Eustachego Wasilkowskiego. W okresie studiów była asystentką Jacka Piaseckiego. W latach 1950-64 była pedagogiem w gdańskiej PWSSP, po czym przeniosła się do Warszawy. Po kilkuletniej przerwie kontynuowała pracę pedagogiczną: w latach 1971-73 w łódzkiej PWSSP (aktualnie ASP), a następnie przez wiele lat w akademii warszawskiej. W roku 1988 uzyskała tytuł profesora zwyczajnego. Artystka zawsze zdradzała nieprzeciętną wrażliwość kolorystyczną, rozwiniętą pod wpływem sztuki Piotra Potworowskiego. Skupiła się jednak na postaci ludzkiej. W latach 60. jej malarstwo zdominował motyw silnie zdeformowanej, traktowanej skrótowo, ludzkiej (głównie kobiecej) figury, ukazywanej często w nieoczekiwanych, dynamicznych, często tanecznych, układach. Od tamtej pory postać ludzka jest w tym malarstwie obecna jako pozbawiona rysów indywidualnych zwarta, mocna sylweta. Artystka chętnie operowała gwałtownymi spięciami sumarycznych kształtów oraz kontrastami plam jednolitego koloru. Przez tę umowność odbiera bohaterom jednoznaczny charakter.
Description:
"Tree", 1989
oil/canvas, 130 x 140 cm (dimensions in passe-partout window); signed and dated lower left: 'TP. | 89', signed, dated and described on the reverse: 'TERESA PAGOWSKA 1989 | [crossed out] - DRZEWO | 130 x 140'and signed, dated and described on the stretcher: 'TERESA PAGOWSKA 1989 130 x 140 cm DRZEWO'
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Technika
olej/płótno
Sygnatura
sygnowany i datowany l.d.: 'TP. | 89'
Proweniencja
kolekcja prywatna, Polska
