5
Jan Dobkowski | "Układ zamknięty", 1980
Estymacja:
120,000 zł - 200,000 zł
Sprzedane
120,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Współczesna. Klasycy Awangardy po 1945
Artysta
Jan Dobkowski (1942)
Wymiary
147 x 197 cm
Kategoria
Opis
olej/płótno, 147 x 197 cm, sygnowany, datowany i opisany na odwrociu: 'Jan Dobkowski | "UKŁAD ZAMKNIĘTY" 1980 | OLEJ 147 cm x 197 cm'
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
LINIA JEST NAJWAŻNIEJSZA, LINIA TO MYŚL
Prezentowana w katalogu praca zatytułowana „Układ zamknięty” z 1980 to wybitny i jakże rzadki przykład twórczości Jana Dobkowskiego. W ramach omawianej serii czarno-czerwonej artysta stworzył zaledwie kilkanaście płócien, co sprawia, że są one prawdziwą rzadkością kolekcjonerską. Obraz, mimo że kolorystycznie odbiega od charakterystycznych dla Dobkowskiego prac zielono-czerwonych, z których zasłynęła jego twórczość, jest wyrazem pionierskiej i dystynktywnej formuły malarstwa, która była nie tylko wyrazem, ale przede wszystkim swoistym fundamentem kultury wizualnej od końca lat 60. aż do lat 80.
„Układ zamknięty” to kompozycja, która została pokazana na bardzo ważnej wystawie zatytułowanej „Za żelazną kurtyną. Sztuka oficjalna i niezależna w Związku Radzieckim i Polsce, 1945–1989”, prezentowanej na salach wystawowych w Muzeum Historii Jugosławii w Belgradzie, Muzeum Narodowym w Gdańsku oraz Wszechrosyjskiego Muzeum Sztuki Dekoracyjno-Użytkowej i Ludowej w Moskwie. Na ekspozycji pokazano ponad sto dwadzieścia dzieł sztuki autorstwa wybitnych polskich i rosyjskich twórców związanych zarówno z nurtem sztuki oficjalnej, jak i sztuki niezależnej. Dzieła polskich artystów reprezentowały prace m.in.: Jerzego Nowosielskiego, Tadeusza Kantora, Jonasza Sterna, Erny Rosenstein, Katarzyny Kobro, Władysława Strzemińskiego, Jerzego Ryszarda Zielińskiego, Teresy Pągowskiej oraz właśnie Jana Dobkowskiego. Ekspozycja, obok wielu bardzo ważnych wątków, pokazuje, jak kształtowała się twórczość polskich artystów, którzy mniej więcej od lat. 60., nie mając już ograniczeń cenzury, zmagali się z problemami, jakie niosło za sobą malarstwo abstrakcyjne i figuralne. Ich nieskrępowana niczym twórczość, udowadnia także, jak różne było odniesienie się do postaciowości w sztuce współczesnej.
Od kiedy Dobkowski rozpoczął działalność artystyczną końcem lat 60., jego twórczość oscylowała pomiędzy abstrakcją a figuracją oraz bogactwem a ascezą form. Ten wybitny artysta co parę lat odkrywał nowe funkcje linii i tkał z nich swoją malarską materię. Wszystkie jego artystyczne koncepcje opiera na żywiole życia, swojej wielkiej pasji. Do najważniejszych wątków jego wczesnej twórczości, do której zalicza się prezentowany obraz, należą pop-art, secesja, natura i wizualna kultura hipisów.
To właśnie wspominana wyżej „niezrozumiała i nieskończona linia” stała się w twórczości Dobkowskiego nie tylko środkiem wyrazu, ale przede wszystkim nadrzędną zasadą komunikacji. Jak pisał: „W linearyzmie żyję. Wokół siebie widzę wielką sieć, w niej tkwię. To, co rzeczywiste – poprzez fakt, że złożone jest z linii – staje się abstrakcyjne. Linia jest najważniejsza. Linia to myśl”. Przy pomocy charakterystycznych zawijasów i wyrazistych, nierzadko szablonowych konturów, Dobkowski snuje narrację o wrażliwości, otwarciu na drugiego człowieka, jego seksualności oraz związku z przyrodą. Prace artysty, w których ludzka morfologia łączy się z nieludzką, pozwala kojarzyć twórczość Dobkowskiego ze sztuką psychodeliczną. Stworzony przez niego język plastyczny współgrał bowiem z rewolucją obyczajową końca lat 60. Ruch społeczny hipisów, o których mowa, swoje apogeum osiągnął w latach 60. XX wieku. Polscy hipisi głosili idee uwolnienia się od skomercjalizowanej cywilizacji i propagowali zbliżenie się do natury. Celem sztuki kontrkultury tego czasu była pomoc w przezwyciężaniu skażenia cywilizacji i wyzwolenia człowieka z opresji pruderyjnej kultury. Owo zwycięstwo kontrkultury nad kulturą miało zachodzić poprzez wyzwolenie biologicznej energii, która czyni człowieka szczęśliwym jako część Uniwersum.
Malarz i grafik. W latach 1962-68 odbył studia w ASP w Warszawie na Wydziale Malarstwa w pracowniach prof. Juliusza Studnickiego i prof. Jana Cybisa. Był współzałożycielem (wraz z Jerzym Jurrym Zielińskim) grupy "Neo-Neo" (1967-1970). Ilustrator wierszy Guillaume'a Apollinaire'a "Zwierzyniec albo świta Orfeusza" (1963). W roku 1968 Dobkowski wziął udział w wystawie "Secesja-Secesja?" w Galerii Współczesnej w Warszawie, która wywołała wielkie zainteresowanie w mediach i wśród krytyków. Po sukcesie na tej wystawie jego obrazy znalazły się na prestiżowej prezentacji "Polskie malarstwo współczesne. Źródła i poszukiwania" w Paryżu. Wkrótce też Guggenheim Museum w Nowym Jorku zakupiło do swoich zbiorów jego płótno "Podwójna dziewczyna" (1968), pierwszy czerwono-zielony obraz Dobkowskiego. Cały cykl obrazów w takiej kolorystyce powstał rok później, namalowany w ujednoliconym formacie 200 x 150 cm. Na zielonych tłach pojawiały się w różnych sytuacjach czerwone sylwety męskich i kobiecych postaci, te ostatnie najczęściej o bujnych kształtach, karykaturalnie rozrośniętych. Kobiety o wielu piersiach o formach jabłek czy gruszek miały w sobie potężny ładunek erotyzmu i zmysłowości. Niektóre formy na obrazach Dobkowskiego przemieniały się płynnie w inne, pierś kobieca stawała się dorodnym jabłkiem, serce plemnikiem, a kręgosłup i żebra organiczną, wiotką strukturą. Zieleń sugerowała naturę, żywiołową witalność, życie. Obrazy te stały się punktem wyjścia do wielu działań przestrzennych i następnych serii obrazów. W okresie stanu wojennego uczestniczył w akcjach kultury niezależnej. W 1972 roku był stypendystą Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku. Laureat nagród, m.in.: Nagrody Krytyki im. Cypriana Kamila Norwida (1978); Nagrody im. Jana Cybisa (1994) za całokształt twórczości.
Description:
"Closed system", 1980
oil/canvas, 147 x 197 cm; signed, dated and described on the reverse: 'Jan Dobkowski | "UKLAD ZAMKNIETY" 1980 R. | OLEJ 147 cm x 197 cm'
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
LINIA JEST NAJWAŻNIEJSZA, LINIA TO MYŚL
Prezentowana w katalogu praca zatytułowana „Układ zamknięty” z 1980 to wybitny i jakże rzadki przykład twórczości Jana Dobkowskiego. W ramach omawianej serii czarno-czerwonej artysta stworzył zaledwie kilkanaście płócien, co sprawia, że są one prawdziwą rzadkością kolekcjonerską. Obraz, mimo że kolorystycznie odbiega od charakterystycznych dla Dobkowskiego prac zielono-czerwonych, z których zasłynęła jego twórczość, jest wyrazem pionierskiej i dystynktywnej formuły malarstwa, która była nie tylko wyrazem, ale przede wszystkim swoistym fundamentem kultury wizualnej od końca lat 60. aż do lat 80.
„Układ zamknięty” to kompozycja, która została pokazana na bardzo ważnej wystawie zatytułowanej „Za żelazną kurtyną. Sztuka oficjalna i niezależna w Związku Radzieckim i Polsce, 1945–1989”, prezentowanej na salach wystawowych w Muzeum Historii Jugosławii w Belgradzie, Muzeum Narodowym w Gdańsku oraz Wszechrosyjskiego Muzeum Sztuki Dekoracyjno-Użytkowej i Ludowej w Moskwie. Na ekspozycji pokazano ponad sto dwadzieścia dzieł sztuki autorstwa wybitnych polskich i rosyjskich twórców związanych zarówno z nurtem sztuki oficjalnej, jak i sztuki niezależnej. Dzieła polskich artystów reprezentowały prace m.in.: Jerzego Nowosielskiego, Tadeusza Kantora, Jonasza Sterna, Erny Rosenstein, Katarzyny Kobro, Władysława Strzemińskiego, Jerzego Ryszarda Zielińskiego, Teresy Pągowskiej oraz właśnie Jana Dobkowskiego. Ekspozycja, obok wielu bardzo ważnych wątków, pokazuje, jak kształtowała się twórczość polskich artystów, którzy mniej więcej od lat. 60., nie mając już ograniczeń cenzury, zmagali się z problemami, jakie niosło za sobą malarstwo abstrakcyjne i figuralne. Ich nieskrępowana niczym twórczość, udowadnia także, jak różne było odniesienie się do postaciowości w sztuce współczesnej.
Od kiedy Dobkowski rozpoczął działalność artystyczną końcem lat 60., jego twórczość oscylowała pomiędzy abstrakcją a figuracją oraz bogactwem a ascezą form. Ten wybitny artysta co parę lat odkrywał nowe funkcje linii i tkał z nich swoją malarską materię. Wszystkie jego artystyczne koncepcje opiera na żywiole życia, swojej wielkiej pasji. Do najważniejszych wątków jego wczesnej twórczości, do której zalicza się prezentowany obraz, należą pop-art, secesja, natura i wizualna kultura hipisów.
To właśnie wspominana wyżej „niezrozumiała i nieskończona linia” stała się w twórczości Dobkowskiego nie tylko środkiem wyrazu, ale przede wszystkim nadrzędną zasadą komunikacji. Jak pisał: „W linearyzmie żyję. Wokół siebie widzę wielką sieć, w niej tkwię. To, co rzeczywiste – poprzez fakt, że złożone jest z linii – staje się abstrakcyjne. Linia jest najważniejsza. Linia to myśl”. Przy pomocy charakterystycznych zawijasów i wyrazistych, nierzadko szablonowych konturów, Dobkowski snuje narrację o wrażliwości, otwarciu na drugiego człowieka, jego seksualności oraz związku z przyrodą. Prace artysty, w których ludzka morfologia łączy się z nieludzką, pozwala kojarzyć twórczość Dobkowskiego ze sztuką psychodeliczną. Stworzony przez niego język plastyczny współgrał bowiem z rewolucją obyczajową końca lat 60. Ruch społeczny hipisów, o których mowa, swoje apogeum osiągnął w latach 60. XX wieku. Polscy hipisi głosili idee uwolnienia się od skomercjalizowanej cywilizacji i propagowali zbliżenie się do natury. Celem sztuki kontrkultury tego czasu była pomoc w przezwyciężaniu skażenia cywilizacji i wyzwolenia człowieka z opresji pruderyjnej kultury. Owo zwycięstwo kontrkultury nad kulturą miało zachodzić poprzez wyzwolenie biologicznej energii, która czyni człowieka szczęśliwym jako część Uniwersum.
Malarz i grafik. W latach 1962-68 odbył studia w ASP w Warszawie na Wydziale Malarstwa w pracowniach prof. Juliusza Studnickiego i prof. Jana Cybisa. Był współzałożycielem (wraz z Jerzym Jurrym Zielińskim) grupy "Neo-Neo" (1967-1970). Ilustrator wierszy Guillaume'a Apollinaire'a "Zwierzyniec albo świta Orfeusza" (1963). W roku 1968 Dobkowski wziął udział w wystawie "Secesja-Secesja?" w Galerii Współczesnej w Warszawie, która wywołała wielkie zainteresowanie w mediach i wśród krytyków. Po sukcesie na tej wystawie jego obrazy znalazły się na prestiżowej prezentacji "Polskie malarstwo współczesne. Źródła i poszukiwania" w Paryżu. Wkrótce też Guggenheim Museum w Nowym Jorku zakupiło do swoich zbiorów jego płótno "Podwójna dziewczyna" (1968), pierwszy czerwono-zielony obraz Dobkowskiego. Cały cykl obrazów w takiej kolorystyce powstał rok później, namalowany w ujednoliconym formacie 200 x 150 cm. Na zielonych tłach pojawiały się w różnych sytuacjach czerwone sylwety męskich i kobiecych postaci, te ostatnie najczęściej o bujnych kształtach, karykaturalnie rozrośniętych. Kobiety o wielu piersiach o formach jabłek czy gruszek miały w sobie potężny ładunek erotyzmu i zmysłowości. Niektóre formy na obrazach Dobkowskiego przemieniały się płynnie w inne, pierś kobieca stawała się dorodnym jabłkiem, serce plemnikiem, a kręgosłup i żebra organiczną, wiotką strukturą. Zieleń sugerowała naturę, żywiołową witalność, życie. Obrazy te stały się punktem wyjścia do wielu działań przestrzennych i następnych serii obrazów. W okresie stanu wojennego uczestniczył w akcjach kultury niezależnej. W 1972 roku był stypendystą Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku. Laureat nagród, m.in.: Nagrody Krytyki im. Cypriana Kamila Norwida (1978); Nagrody im. Jana Cybisa (1994) za całokształt twórczości.
Description:
"Closed system", 1980
oil/canvas, 147 x 197 cm; signed, dated and described on the reverse: 'Jan Dobkowski | "UKLAD ZAMKNIETY" 1980 R. | OLEJ 147 cm x 197 cm'
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Technika
olej/płótno
Sygnatura
sygnowany, datowany i opisany na odwrociu: 'Jan Dobkowski | "UKŁAD ZAMKNIĘTY" 1980 | OLEJ 147 cm x 197 cm'
Proweniencja
zakup bezpośrednio od artysty, 1980; Galeria Piotra Nowickiego, Warszawa; kolekcja prywatna, Polska
Literatura
Za żelazną kurtyną. Sztuka oficjalna i niezależna w Związku Radzieckim i Polsce 1945-1989, katalog wystawy, Warszawa 2012, poz. 116 (spis), s. 320, s. 195 (il.); Jan Dobkowski, [red.] Marika Kuźmicz, Warszawa 2021, s. 32, s. 211 (il.)
Wystawiany
Erotikon. Malarstwo i rysunek. Jan Dobkowski, Galeria PN, Warszawa, czerwiec 1980; „Za żelazną kurtyną. Sztuka oficjalna i niezależna w Związku Radzieckim i Polsce 1945-1989”, Muzeum Historii Jugosławii, Belgrad, 4.12-15.02.2010, Muzeum Narodowe, Gdańsk , 13.04-17.06.2012, Wszechrosyjskie Muzeum Sztuki Użytkowej i Ludowej, Moskwa, 21.08-8.10.2012