2
Aleksandra Jachtoma | Kompozycja niebieska, 1994
Estymacja:
30,000 zł - 50,000 zł
Sprzedane
50,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Współczesna. Klasycy Awangardy po 1945
Artysta
Aleksandra Jachtoma (1932)
Wymiary
100 x 90 cm
Kategoria
Opis
olej/płótno, 100 x 90 cm, sygnowany, datowany i opisany na odwrociu: 'ALEKSANDRA JACHTOMA | WYM. 100x90 | TECH. OLEJ | ROK 5.01.1994'
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
UTAJONE ŚWIATŁO
Aleksandra Jachtoma na kartach powojennej historii sztuki zapisała się jako jedna z najważniejszych polskich abstrakcjonistek. Jej obrazy, tworzone zarówno w technice olejnej na płótnie, jak i te, dla których podłożem stał się papier, to w istocie wysmakowane studia kolorystyczne. Malarstwo artystki można określić mianem autotematycznego, skupiającego się na najprostszych środkach plastycznych. Jak pisała znawczyni twórczości i przyjaciółka artystki Wiesława Wierzchowska, to charakterystyczne dla Jachtomy sprowadzenie obrazu do gry światła i koloru nie powinno być rozumiane jako asceza czy przykład minimalizmu. Przeciwnie – malarstwo to oferuje kolorystyczne bogactwo, zarówno artystce, która te prace tworzy, jak i odbiorcy, na którego one oddziałują. Sama Jachtoma twierdziła z kolei, że malarstwo abstrakcyjne wymaga od twórcy zupełnie innego niż figuracja, bardziej wytężonego skupienia; każde pociągnięcie pędzla musi być przemyślaną decyzją. Od strony widza zrozumienie tych obrazów w żaden sposób nie może opierać się na rozszyfrowaniu przedstawienia czy odczytaniu narracji – zachęcają one natomiast do kontemplacji połaci barw i niuansów w odcieniach, które mogą poruszać emocje i przywoływać najróżniejsze skojarzenia.
Na przestrzeni lat Jachtoma konsekwentnie oczyszczała swoje prace z wszelkich elementów dodatkowych, które mogłyby zaburzyć jej koncept. Już na początku lat 70. artystka zafascynowana była wibrującymi, kontrastowymi zestawieniami barw. W kolejnych latach zaczęła stopniowo wyciszać się kolorystycznie i przechodzić w monochromatyczne barwne zestawienia. Malarka ze szczególną troską oraz wnikliwością badała wpływ, jaki światło wywiera na płaszczyznę obrazu. Zawsze malowała przy świetle dziennym, podtrzymując, że sztuczne oświetlenie zniekształca postrzeganie koloru. Płótna Jachtomy, mimo że zostały docenione za swą prostotę oraz minimalistyczne podejście do przedstawianego tematu, są wynikiem niezwykle wnikliwych i skrupulatnych przemyśleń oraz holistycznego ujęcia powierzchni płótna. Geometryczne formy potraktowane w lapidarny sposób stanowią zatem o poetyckim, wyciszonym tonie kompozycji artystki. Nie zawierają one dyskursywnej narracyjności, zachęcają natomiast odbiorcę do kontemplacji kolorystycznych niuansów oraz połaci barw, które poruszają emocje oraz przywołują najróżniejsze konotacje. Zabieg ten niezwykle trafnie ujął Ryszard Kapuściński, który pisał: „Aleksandra Jachtoma podjęła w swojej sztuce próbę niezwykłą – próbę przemiany koloru w światło. W każdym kolorze – mówią jej obrazy – jest utajone światło, trzeba je tylko dostrzec, wydobyć, nadać mu własną, samoistną wartość. Na poszukiwaniu tego światła polega sens i znakomitość malarstwa Jachtomy, jego inność, jego wyróżniająca się, fascynująca odrębność. Zwykliśmy patrzeć na obraz jako na pewną złożoną relację barw, linii, kształt, ba, nawet faktur i zapachów. Jachtoma porzuca tę drogę i oczyszcza swoje płótna ze wszystkiego, co mogłoby zmącić i zakłócić jej wizję świata – świata, jaki dla niej składa się nie z kształtów, brył i figur, ale z różnych odcieni, natężeń i rozjarzeń światła. Światła, które w pełnym napięcia, skupionym wysiłku tworzenia odnajduje w głębinach barw, aby potem rozjaśnić i utrwalić. Jest to malarstwo w sposób doskonały sprowadzone do jednej myśli, jednej pasji, jednej wizji” (Ryszard Kapuściński, [cyt. za:] Aleksandra Jachtoma, [red.] Aleksandra Jachtoma, Wydawnictwo Małe s.c., Warszawa 1998, s. 8).
Historia życia Aleksandry Jachtomy jest świadectwem siły jej malarskiej pasji i determinacji. Artystka urodziła się w rodzinie chłopskiej jako jedno z pięciorga dzieci, a w wieku dziewięciu lat została sierotą. Pomimo niezwykle trudnego dzieciństwa zdołała ukończyć liceum pedagogiczne w Zamościu w 1952. Po maturze przez krótki czas uczyła rysunku w szkole podstawowej w Lublinie. Początkowo studiowała na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, a od drugiego roku studiów – w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Na piątym roku przeniosła się na warszawską akademię, gdzie kształciła się pod kierunkiem prof. Kazimierza Tomorowicza. Studia ukończyła w Warszawie w 1958, uzyskując dyplom z wyróżnieniem. W latach 60. Jachtoma nawiązała kontakt z młodymi malarzami i rzeźbiarzami, z którymi stworzyła grupę Rekonesans. W 1972 wyjechała do Paryża na stypendium Ministerstwa Kultury i Sztuki. W 1987 otrzymała Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za całokształt twórczości, a w 2003 Nagrodę im. Jana Cybisa. Artystka uczestniczyła w ponad dwustu wystawach w kraju i za granicą.
Skończyła studia w krakowskiej, a następnie w warszawskiej ASP. Dyplom z wyróżnieniem otrzymała w pracowni K. Tomorowicza w 1958 Była członkiem warszawskiej grupy “Rekonesans” założonej w 1963 Zajmowała się problemem koloru i światła. Tworzy zdyscyplinowane kompozycje ze skondensowanych jednolitych plam. Matematyczny rygor jest w nich zmiękczony delikatnością rozwiązań barwnych. Brała udział w wielu wystawach krajowych i zagranicznych.
Description:
Blue composition, 1994
oil/canvas, 100 x 90 cm; signed, dated and described on the reverse: 'ALEKSANDRA JACHTOMA | WYM. 100x90 | TECH. OLEJ | ROK 5.01.1994'
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
UTAJONE ŚWIATŁO
Aleksandra Jachtoma na kartach powojennej historii sztuki zapisała się jako jedna z najważniejszych polskich abstrakcjonistek. Jej obrazy, tworzone zarówno w technice olejnej na płótnie, jak i te, dla których podłożem stał się papier, to w istocie wysmakowane studia kolorystyczne. Malarstwo artystki można określić mianem autotematycznego, skupiającego się na najprostszych środkach plastycznych. Jak pisała znawczyni twórczości i przyjaciółka artystki Wiesława Wierzchowska, to charakterystyczne dla Jachtomy sprowadzenie obrazu do gry światła i koloru nie powinno być rozumiane jako asceza czy przykład minimalizmu. Przeciwnie – malarstwo to oferuje kolorystyczne bogactwo, zarówno artystce, która te prace tworzy, jak i odbiorcy, na którego one oddziałują. Sama Jachtoma twierdziła z kolei, że malarstwo abstrakcyjne wymaga od twórcy zupełnie innego niż figuracja, bardziej wytężonego skupienia; każde pociągnięcie pędzla musi być przemyślaną decyzją. Od strony widza zrozumienie tych obrazów w żaden sposób nie może opierać się na rozszyfrowaniu przedstawienia czy odczytaniu narracji – zachęcają one natomiast do kontemplacji połaci barw i niuansów w odcieniach, które mogą poruszać emocje i przywoływać najróżniejsze skojarzenia.
Na przestrzeni lat Jachtoma konsekwentnie oczyszczała swoje prace z wszelkich elementów dodatkowych, które mogłyby zaburzyć jej koncept. Już na początku lat 70. artystka zafascynowana była wibrującymi, kontrastowymi zestawieniami barw. W kolejnych latach zaczęła stopniowo wyciszać się kolorystycznie i przechodzić w monochromatyczne barwne zestawienia. Malarka ze szczególną troską oraz wnikliwością badała wpływ, jaki światło wywiera na płaszczyznę obrazu. Zawsze malowała przy świetle dziennym, podtrzymując, że sztuczne oświetlenie zniekształca postrzeganie koloru. Płótna Jachtomy, mimo że zostały docenione za swą prostotę oraz minimalistyczne podejście do przedstawianego tematu, są wynikiem niezwykle wnikliwych i skrupulatnych przemyśleń oraz holistycznego ujęcia powierzchni płótna. Geometryczne formy potraktowane w lapidarny sposób stanowią zatem o poetyckim, wyciszonym tonie kompozycji artystki. Nie zawierają one dyskursywnej narracyjności, zachęcają natomiast odbiorcę do kontemplacji kolorystycznych niuansów oraz połaci barw, które poruszają emocje oraz przywołują najróżniejsze konotacje. Zabieg ten niezwykle trafnie ujął Ryszard Kapuściński, który pisał: „Aleksandra Jachtoma podjęła w swojej sztuce próbę niezwykłą – próbę przemiany koloru w światło. W każdym kolorze – mówią jej obrazy – jest utajone światło, trzeba je tylko dostrzec, wydobyć, nadać mu własną, samoistną wartość. Na poszukiwaniu tego światła polega sens i znakomitość malarstwa Jachtomy, jego inność, jego wyróżniająca się, fascynująca odrębność. Zwykliśmy patrzeć na obraz jako na pewną złożoną relację barw, linii, kształt, ba, nawet faktur i zapachów. Jachtoma porzuca tę drogę i oczyszcza swoje płótna ze wszystkiego, co mogłoby zmącić i zakłócić jej wizję świata – świata, jaki dla niej składa się nie z kształtów, brył i figur, ale z różnych odcieni, natężeń i rozjarzeń światła. Światła, które w pełnym napięcia, skupionym wysiłku tworzenia odnajduje w głębinach barw, aby potem rozjaśnić i utrwalić. Jest to malarstwo w sposób doskonały sprowadzone do jednej myśli, jednej pasji, jednej wizji” (Ryszard Kapuściński, [cyt. za:] Aleksandra Jachtoma, [red.] Aleksandra Jachtoma, Wydawnictwo Małe s.c., Warszawa 1998, s. 8).
Historia życia Aleksandry Jachtomy jest świadectwem siły jej malarskiej pasji i determinacji. Artystka urodziła się w rodzinie chłopskiej jako jedno z pięciorga dzieci, a w wieku dziewięciu lat została sierotą. Pomimo niezwykle trudnego dzieciństwa zdołała ukończyć liceum pedagogiczne w Zamościu w 1952. Po maturze przez krótki czas uczyła rysunku w szkole podstawowej w Lublinie. Początkowo studiowała na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, a od drugiego roku studiów – w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Na piątym roku przeniosła się na warszawską akademię, gdzie kształciła się pod kierunkiem prof. Kazimierza Tomorowicza. Studia ukończyła w Warszawie w 1958, uzyskując dyplom z wyróżnieniem. W latach 60. Jachtoma nawiązała kontakt z młodymi malarzami i rzeźbiarzami, z którymi stworzyła grupę Rekonesans. W 1972 wyjechała do Paryża na stypendium Ministerstwa Kultury i Sztuki. W 1987 otrzymała Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za całokształt twórczości, a w 2003 Nagrodę im. Jana Cybisa. Artystka uczestniczyła w ponad dwustu wystawach w kraju i za granicą.
Skończyła studia w krakowskiej, a następnie w warszawskiej ASP. Dyplom z wyróżnieniem otrzymała w pracowni K. Tomorowicza w 1958 Była członkiem warszawskiej grupy “Rekonesans” założonej w 1963 Zajmowała się problemem koloru i światła. Tworzy zdyscyplinowane kompozycje ze skondensowanych jednolitych plam. Matematyczny rygor jest w nich zmiękczony delikatnością rozwiązań barwnych. Brała udział w wielu wystawach krajowych i zagranicznych.
Description:
Blue composition, 1994
oil/canvas, 100 x 90 cm; signed, dated and described on the reverse: 'ALEKSANDRA JACHTOMA | WYM. 100x90 | TECH. OLEJ | ROK 5.01.1994'
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Technika
olej/płótno
Sygnatura
sygnowany, datowany i opisany na odwrociu: 'ALEKSANDRA JACHTOMA | WYM. 100x90 | TECH. OLEJ | ROK 5.01.1994'
Proweniencja
kolekcja prywatna, Polska
