63,5 x 50 cm

olej, kredka/tektura, 63,5 x 50 cm, sygnowany i datowany p.d.: 'Fra Żmurko | 1898.', historyczne tytuły: "Gwiazda Betlejemska", "Gwiazda zaranna"

Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.


Akademik o duszy romantyka



„I oto pod wpływem ‘Ben-Hura’ powstaje ‘Gwiazda Betleemska’. Wielki ten obraz pomyślany bardzo subtelnie, odznacza się piękną grupą kobiet niezmiernie malowniczo ustawionych, krajobraz ma głęboko odczuty sentyment, całość zaś przykuwa i ujarzmia swym wdziękiem i wielką poezyą. ‘Gwiazda Betleemska’ odbyła po Europie prawdziwy pochód tryumfalny. Amsterdam, Haga, a głównie Berlin, Dusseldorf, Frankfurt, środowiska najtrudniejsze do zdobycia dla Polaka, raz ze względu na znany szowinizm niemiecki, potem na konkurencyę z pierwszymi malarzami świata, były widownią rzetelnych hołdów dla talentu Żmurki”.

Kazimierz Daniłowicz-Strzelbicki, Franciszek Żmurko, Warszawa 1902, s. 56



Franciszek Żmurko został zapamiętany przez historię, jako wybitny portrecista kobiet i malarz zmysłowych aktów. Pomimo że postać kobiety pojawiała się w jego pracach właściwie od samego początku, to zaznaczyć należy, iż na wstępnym etapie kariery dominował w jego oeuvre nurt akademicki. Żmurko zetknął się z malarstwem historycznym już w kręgu krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych, studiując w pracowni Jana Matejki. Edukację w tym zakresie uzupełnił jeszcze później w akademiach Wiednia i Monachium. Te ośrodki wzbudziły w nim zamiłowanie do rozbudowanych, pompatycznych scen, które to malarz zaczął tworzyć od lat 80. XIX stulecia. Powstały wówczas takie kompozycje jak „Neron nad trupem Agrypiny”, „Pieśń wieczorna”, „Przeszłość grzesznika” czy „W oparach opium”.

Jednym z ważniejszych w oeuvre twórcy dziełem jest niewątpliwie „Gwiazda zaranna”, znana w epoce także pod tytułami „Gwiazda Betlejemska” czy „Gwiazda wschodzi”. Pierwowzór tego monumentalnego przedstawienia powstał w 1898 i przechowywany jest obecnie w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie. Ponad pięciometrowe płótno to wybitny przykład akademickiej twórczości Żmurki. Obraz zaprezentowany został już w roku powstania, na indywidualnej wystawie malarza zorganizowanej przez warszawską Zachętę. Święcił triumfy od samego początku oraz przyniósł Żmurce uznanie krytyki i publiczności. Artysta w późniejszym czasie powtórzył ten motyw kilkakrotnie, lecz nigdy w tak monumentalnej wersji.

„I oto pod wpływem ‘Ben-Hura’ powstaje ‘Gwiazda Betleemska’. Wielki ten obraz pomyślany bardzo subtelnie, odznacza się piękną grupą kobiet niezmiernie malowniczo ustawionych, krajobraz ma głęboko odczuty sentyment, całość zaś przykuwa i ujarzmia swym wdziękiem iwielką poezyą. ‘Gwiazda Betleemska odbyła po Europie prawdziwy pochód tryumfalny. Amsterdam, Haga, a głównie Berlin, Dusseldorf, Frankfurt, środowiska najtrudniejsze do zdobycia dla Polaka, raz ze względu na znany szowinizm niemiecki, potem na konkurencyę z pierwszymi malarzami świata, były widownią rzetelnych hołdów dla talentu Żmurki” (Kazimierz Daniłowicz- -Strzelbicki, Franciszek Żmurko, Warszawa 1902, s. 56). Tak chwalone w całej Europie płótno przez długi czas znajdowało się w zbiorach wybitnego kolekcjonera, Andrzeja Rotwanda. To dzięki jego darowiźnie włączone zostało do kolekcji warszawskiego Muzeum Narodowego.

Prezentowane w katalogu aukcyjnym dzieło to praca powstała w tym samym roku, co monumentalny pierwowzór. Widzimy tu mocno wykadrowaną, środkową część kompozycji. Artysta skupił się na centralnej grupie postaci, z dominującą nad nimi sylwetką kobiety wskazującej ręką na niebo. Szkicowość i syntetyzm tego przedstawienia sugerować mogą, że był to jeden ze szkiców przygotowawczych, powstały podczas prac nad monumentalnym płótnem. Indywidualne potraktowanie form i przestrzeni sugerują jednak, że mamy tutaj do czynienia z zupełnie samodzielnym i autonomicznym dziełem. Dodatkowego kontekstu dostarcza tutaj również okładka 51. numeru „Tygodnika Ilustrowanego” z 1898 roku, która to wykonana została bez wątpienia na podstawie tegoż dzieła.
Franciszek Żmurko naukę rysunku i malarstwa rozpoczął u Franciszka Tepy we Lwowie, a kontynuował w latach 1874- 81 u Jana Matejki w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych oraz w Wiedniu, Rzymie i w monachijskiej Akademii u A. Wagnera (1878- 80). Po studiach, do roku 1882, mieszkał w Krakowie, później osiadł w Warszawie. Wiele podróżował- zwiedził Francję, Niemcy, Holandię, Petersburg. Prace artysty cieszyły się wielkim uznaniem krytyki i publiczności; brał udział w licznych wystawach w kraju (w Warszawie, Krakowie, Lwowie, Wilnie, Żytomierzu) i za granicą, m.in. we Francji, Niemczech, Holandii, Anglii, a także w Chicago i San Francisco. Malował akademickie kompozycje o tematyce antycznej, alegoryczno- symbolicznej, a niekiedy historycznej i religijnej oraz portrety.

Description:
"The Star rises" - Cover project of "Tygodnik Ilustrowany", 1898
oil, crayon/paperboard, 63.5 x 50 cm; signed and dated lower right: 'Fra Zmurko | 1898.', historical titles: "Star of Bethlehem", "The Morning Star",

Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.

olej, kredka/tektura

sygnowany i datowany p.d.: 'Fra Żmurko | 1898.'