8
Jacek Malczewski | Autoportret. Wizja Ezechiela, 1914
Estymacja:
2,000,000 zł - 3,000,000 zł
Sprzedane
2,200,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Dawna. XIX wiek, Modernizm, Międzywojnie
Artysta
Jacek Malczewski (1854 - 1929)
Wymiary
99 x 68 cm
Kategoria
Opis
olej/tektura, 99 x 68 cm, sygnowany i datowany p.d.: 'J. Malczewski | 1914',
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
W przededniu Wielkiej Wojny
„Szukał Malczewski rozwiązania straszliwej zagadki i znalazł je w proroctwie Ezechjela. Ezechjelowi położył Bóg rękę na czole i dał mu moc uczynić, aby zbiegły się, zrosły i zmartwychwstały kości poległych. W co się obróci ich śmiertelna ofiara, jakie życiem zakwitnie pobojowisko? Malczewski kurczowo chwyta się wiary, że życie – piękniejsze życie – powróci”.
Adam Heydel, Jacek Malczewski. Człowiek i artysta, Kraków 1933, s. 217
Trwająca w latach 1914-18 I wojna światowa była konfliktem na niespotykaną dotąd skalę, który zwiastował upadek wielkich europejskich imperiów. Ostatecznie, okupiony ogromnymi ludzkimi stratami – ponad 14 milionów zabitych – był jednak wyczekiwany przez rzesze współczesnych. Z polskiej perspektywy jawił się jako szansa na odzyskanie niepodległości. W swojej skomplikowanej, wielowątkowej twórczości Jacek Malczewski wielokrotnie odnosił się do wątków patriotycznych i niepodległościowych, używając hermetycznego języka symbolicznego i skomplikowanych alegorii. Niejednokrotnie tematy te łączył się z ikonografią chrześcijańską, dialogując z martyrologiczną wizją dziejów Polski ugruntowaną przez literaturę romantyczną.
W 1914 roku pojawia się w jego malarstwie temat biblijnego proroka Ezechiela. W 34 rozdziale księgi Ezechiela prorok przedstawia swoją wizję: „Spoczywa na nim ręka Pana” i zostaje wyprowadzony przez Boga do doliny, która jest wypełniona kośćmi. Są suche, co uświadamia mu, że spoczywają tu od dawna. Bóg każe Ezechielowi przemawiać do szkieletów. Kości przyoblekają się w ciało, a prorok przekazuje im obietnicę powrotu do Ziemi Obiecanej. Posłużenie się tą historią jest oczywiście symbolicznym odwołaniem się do Wielkiej Wojny i losu Rzeczypospolitej. Pole kości (stanowiące zresztą temat odrębnej kompozycji Malczewskiego o tym tytule z 1917) to komentarz do ofiary życia i kolosalnych zniszczeń spowodowanych konfliktem. Kompozycje z Ezechielem są jednak symptomem nadziei artysty (miał mówić przecież do uczniów „malujcie tak, by Polska zmartwychwstała”) na odzyskanie niepodległości.
„Obrazy te – w swojej warstwie treściowej – wskazują raz jeszcze, że Malczewski wszelkie idee, nawet myśli o sprawach ostatecznych, pojmował przez pryzmat własnej osobowości, przez swoje – doprawdy potężnie rozdęte – ego”.
Andrzej Jakimowicz, Jacek Malczewski i jego epoka, Warszawa 1970, s. 55
Obrazy należące do tej serii mają różne kompozycje i formaty. Pierwszy, prezentowany obraz z 1914 roku jest pionowym, metrowym płótnem; w 1918 Malczewski maluje tryptyk (kolekcja prywatna), awersja z 1919 roku (Muzeum Sztuki w Łodzi) posiada horyzontalny format i nieco ponad półtora metra w podstawie. W niektórych obrazach Malczewski ledwie zaznacza pole kości majaczące w tle, w niektórych wyobraża wręcz taniec szkieletów, nawiązując do średniowiecznej ikonografii danse macabre. Chrystus majaczący zawsze za postacią mężczyzny raz trzyma go za ręce, raz, zgodnie z tekstem starotestamentowym, nakłada mu dłonie na głowę. Prawie we wszystkich wersjach Malczewski nadał obliczu Ezechiela własne rysy. Tym samym czyni odniesienie do własnej roli artysty jako profety i „wskrzesiciela”, poprzez malarstwo, Polski.
W centrum prezentowanej kompozycji malarz umieścił własną sylwetę z klasycznym, znanym z innych obrazów, wizerunkiem wyniosłej twarzy. Ciało Malczewskiego przykrywa sybiracki szynel – rekwizyt znany z wielu jego obrazów, kolejny atrybut walki o niepodległość. Od razu za głową artysty pojawia się oblicze Chrystusa w koronie cierniowej. Jego sylweta góruje nad malarzem, a oparta o ondulowany rysunek szata dookreśla figurę malarza, zyskując iście barokową ekspresję. Partia pejzażu w tle to znane z przepowiedni Ezechiela pole kości. W tej wersji jednak Malczewski rezygnuje z detalicznego jej opracowania, tworząc wrażeniowo wibrującą powierzchnię. Artysta zderzył zimne partie błękitów szaty i krajobrazu z silnie nasyconą czerwienią tuniki i brązem szynela. Dramatyczna ekspresja tej niby teatralnej sceny została dodatkowo dobyta silnym światłem padającym z góry na postać malarza.
W latach 1872-75 i 1877-79 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, m.in. u Władysława Łuszczkiewicza i Jana Matejki oraz w latach 1876-77 u Henri Ernesta Lehmana w Szkole Sztuk Pięknych w Paryżu. Na formację artysty wpłynęły liczne podróże do Paryża, Monachium, Wiednia, Włoch, Grecji czy Turcji. Istotnym źródłem inspiracji Malczewskiego był rodzimy folklor, polska literatura i historia, także tradycja biblijna i mitologiczna. Stale podejmował wątki patriotyczne i mesjanistyczne, egzystencjalne, autobiograficzne oraz dotyczące dylematów artystycznego tworzenia. Uznawany za najwybitniejszego przedstawiciela malarstwa polskiego symbolizmu wsławił się też jako wybitny pedagog. Wykładał malarstwo w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (1896-1900 i 1910-1921), a w okresie 1912-1914 pełnił funkcję jej rektora. W 1897 roku został członkiem-założycielem Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka". Twórczość Malczewskiego był wielokrotnie prezentowana poza granicami kraju, doceniana i nagradzana, m.in medalami na międzynarodowych wystawach w Monachium (1892), Berlinie (1891) i Paryżu (1900).
Description:
Selfportrait. Ezekiel's vision, 1914
oil/paperboard, 99 x 68 cm; signed and dated lower right: 'J. Malczewski | 1914',
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
W przededniu Wielkiej Wojny
„Szukał Malczewski rozwiązania straszliwej zagadki i znalazł je w proroctwie Ezechjela. Ezechjelowi położył Bóg rękę na czole i dał mu moc uczynić, aby zbiegły się, zrosły i zmartwychwstały kości poległych. W co się obróci ich śmiertelna ofiara, jakie życiem zakwitnie pobojowisko? Malczewski kurczowo chwyta się wiary, że życie – piękniejsze życie – powróci”.
Adam Heydel, Jacek Malczewski. Człowiek i artysta, Kraków 1933, s. 217
Trwająca w latach 1914-18 I wojna światowa była konfliktem na niespotykaną dotąd skalę, który zwiastował upadek wielkich europejskich imperiów. Ostatecznie, okupiony ogromnymi ludzkimi stratami – ponad 14 milionów zabitych – był jednak wyczekiwany przez rzesze współczesnych. Z polskiej perspektywy jawił się jako szansa na odzyskanie niepodległości. W swojej skomplikowanej, wielowątkowej twórczości Jacek Malczewski wielokrotnie odnosił się do wątków patriotycznych i niepodległościowych, używając hermetycznego języka symbolicznego i skomplikowanych alegorii. Niejednokrotnie tematy te łączył się z ikonografią chrześcijańską, dialogując z martyrologiczną wizją dziejów Polski ugruntowaną przez literaturę romantyczną.
W 1914 roku pojawia się w jego malarstwie temat biblijnego proroka Ezechiela. W 34 rozdziale księgi Ezechiela prorok przedstawia swoją wizję: „Spoczywa na nim ręka Pana” i zostaje wyprowadzony przez Boga do doliny, która jest wypełniona kośćmi. Są suche, co uświadamia mu, że spoczywają tu od dawna. Bóg każe Ezechielowi przemawiać do szkieletów. Kości przyoblekają się w ciało, a prorok przekazuje im obietnicę powrotu do Ziemi Obiecanej. Posłużenie się tą historią jest oczywiście symbolicznym odwołaniem się do Wielkiej Wojny i losu Rzeczypospolitej. Pole kości (stanowiące zresztą temat odrębnej kompozycji Malczewskiego o tym tytule z 1917) to komentarz do ofiary życia i kolosalnych zniszczeń spowodowanych konfliktem. Kompozycje z Ezechielem są jednak symptomem nadziei artysty (miał mówić przecież do uczniów „malujcie tak, by Polska zmartwychwstała”) na odzyskanie niepodległości.
„Obrazy te – w swojej warstwie treściowej – wskazują raz jeszcze, że Malczewski wszelkie idee, nawet myśli o sprawach ostatecznych, pojmował przez pryzmat własnej osobowości, przez swoje – doprawdy potężnie rozdęte – ego”.
Andrzej Jakimowicz, Jacek Malczewski i jego epoka, Warszawa 1970, s. 55
Obrazy należące do tej serii mają różne kompozycje i formaty. Pierwszy, prezentowany obraz z 1914 roku jest pionowym, metrowym płótnem; w 1918 Malczewski maluje tryptyk (kolekcja prywatna), awersja z 1919 roku (Muzeum Sztuki w Łodzi) posiada horyzontalny format i nieco ponad półtora metra w podstawie. W niektórych obrazach Malczewski ledwie zaznacza pole kości majaczące w tle, w niektórych wyobraża wręcz taniec szkieletów, nawiązując do średniowiecznej ikonografii danse macabre. Chrystus majaczący zawsze za postacią mężczyzny raz trzyma go za ręce, raz, zgodnie z tekstem starotestamentowym, nakłada mu dłonie na głowę. Prawie we wszystkich wersjach Malczewski nadał obliczu Ezechiela własne rysy. Tym samym czyni odniesienie do własnej roli artysty jako profety i „wskrzesiciela”, poprzez malarstwo, Polski.
W centrum prezentowanej kompozycji malarz umieścił własną sylwetę z klasycznym, znanym z innych obrazów, wizerunkiem wyniosłej twarzy. Ciało Malczewskiego przykrywa sybiracki szynel – rekwizyt znany z wielu jego obrazów, kolejny atrybut walki o niepodległość. Od razu za głową artysty pojawia się oblicze Chrystusa w koronie cierniowej. Jego sylweta góruje nad malarzem, a oparta o ondulowany rysunek szata dookreśla figurę malarza, zyskując iście barokową ekspresję. Partia pejzażu w tle to znane z przepowiedni Ezechiela pole kości. W tej wersji jednak Malczewski rezygnuje z detalicznego jej opracowania, tworząc wrażeniowo wibrującą powierzchnię. Artysta zderzył zimne partie błękitów szaty i krajobrazu z silnie nasyconą czerwienią tuniki i brązem szynela. Dramatyczna ekspresja tej niby teatralnej sceny została dodatkowo dobyta silnym światłem padającym z góry na postać malarza.
W latach 1872-75 i 1877-79 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, m.in. u Władysława Łuszczkiewicza i Jana Matejki oraz w latach 1876-77 u Henri Ernesta Lehmana w Szkole Sztuk Pięknych w Paryżu. Na formację artysty wpłynęły liczne podróże do Paryża, Monachium, Wiednia, Włoch, Grecji czy Turcji. Istotnym źródłem inspiracji Malczewskiego był rodzimy folklor, polska literatura i historia, także tradycja biblijna i mitologiczna. Stale podejmował wątki patriotyczne i mesjanistyczne, egzystencjalne, autobiograficzne oraz dotyczące dylematów artystycznego tworzenia. Uznawany za najwybitniejszego przedstawiciela malarstwa polskiego symbolizmu wsławił się też jako wybitny pedagog. Wykładał malarstwo w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (1896-1900 i 1910-1921), a w okresie 1912-1914 pełnił funkcję jej rektora. W 1897 roku został członkiem-założycielem Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka". Twórczość Malczewskiego był wielokrotnie prezentowana poza granicami kraju, doceniana i nagradzana, m.in medalami na międzynarodowych wystawach w Monachium (1892), Berlinie (1891) i Paryżu (1900).
Description:
Selfportrait. Ezekiel's vision, 1914
oil/paperboard, 99 x 68 cm; signed and dated lower right: 'J. Malczewski | 1914',
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
Technika
olej/tektura
Sygnatura
sygnowany i datowany p.d.: 'J. Malczewski | 1914'
Proweniencja
zakup u rodziny artysty, Lwów; kolekcja prywatna, Polska; dom aukcyjny Polswiss Art, grudzień 2008; kolekcja prywatna, Polska; Pragaleria, kwiecień 2021; kolekcja prywatna, Warszawa
