24
Ryszard Winiarski | "Obszar 12", 1969
Estymacja:
120,000 zł - 180,000 zł
Sprzedane
100,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Współczesna. Klasycy Awangardy po 1945
Artysta
Ryszard Winiarski (1936 - 2006)
Wymiary
60 x 60 cm
Kategoria
Opis
akryl, ołówek/płótno, 60 x 60 cm, sygnowany, datowany i opisany na krośnie malarskim na odwrociu: 'OBSZAR 12 Winiarski 1969'
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
PORZĄDEK PRZYPADKU
Połączenie nauk ścisłych ze sztuką jest charakterystycznym wyznacznikiem konceptualnej twórczości Ryszarda Winiarskiego, jednego z czołowych przedstawicieli indeterminizmu w sztukach wizualnych w Polsce. Twórca bardzo wcześnie wypracował zupełnie indywidualną formułę artystyczną, która wykrystalizowała się już pod koniec studiów na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, a decydujący na nią wpływ miało seminarium traktujące o związkach nauki i sztuki prowadzone na przez Mieczysława Porębskiego. Dla Winiarskiego, którego edukację artystyczną poprzedziło uzyskanie dyplomu na Wydziale Mechaniki Precyzyjnej na Politechnice Warszawskiej, zetknięcie się z poruszoną przez mentora kwestią było zdarzeniem o charakterze iluminacji i zdecydowało o dalszym kierunku twórczości i wypracowaniu koncepcji opartej na fundamencie naukowo-wizualnym. Niewątpliwie duży wpływ na poruszenie przez autora takiej a nie innej problematyki wywarła atmosfera lat 60. pełna nowych idei, odrzucających tradycyjne zasady malarskie i upatrujących szansę dla nowej sztuki w daleko posuniętym obiektywizmie. Jednocześnie podwójne wykształcenie Winiarskiego sprawiło, że wszelkie refleksje nad związkiem tych dwóch dziedzin musiały nasuwać się dość naturalnie. Fascynacja ta doprowadziła do wykreowania sztuki bezosobowej, niezdradzającej indywidualizmu, niepodlegającej subiektywnym ocenom estetycznym, niejako wymuszającej osąd racjonalny.
Nadrzędnym celem Winiarskiego stało się wypracowanie zasad regulujących akt powstawania dzieła, a nie sam wynik tego procesu, o czym świadczy chociażby niechęć do nadawania tytułów swoim pracom. Równolegle twórca nie chciał, by sztuka stała się podrzędna względem nauki, dlatego dążył do połączenia działania programowego z przypadkowym. Winiarski najpierw ustalał podstawowe zasady regulujące wygląd dzieła, m.in. rozmiary płótna, układ siatki, proporcje części składowych kompozycji. Następnie poprzez działanie losowe (rzut kostką lub monetą) ustalał barwę każdego z przyjętych modułów. Z czasem artysta losowo dodawał trzeci kolor, wychodził w przestrzeń, tworząc reliefowe kompozycje, odchodził od kwadratu na rzecz rombów i innych czworoboków. Na niektórych pracach czynił zapiski wyjaśniające reguły, którymi się posługiwał, do innych dołączał instrukcje. Artysta doprowadził w ten sposób do stworzenia dysonansu poznawczego wywołanego zderzeniem przemyślanej kompozycji z przypadkowością układu barw.
Ryszard Winiarski, choć uznawany za twórcę niszowego skądinąd kierunku, jakim jest indeterminizm, nie chciał się identyfikować z żadnym z istniejących nurtów. Podkreślał, że zarówno w historii sztuki, jak i w sztuce aktualnej trudno było mu znaleźć analogie do swoich poszukiwań. Odnajdywał je raczej w postępie nauki – przede wszystkim w nowoczesnych technologiach informacyjnych. Jednakże sztuka Winiarskiego nie czerpie jedynie z nauki: równie ważnym aspektem jest jej przypadkowość, którą artysta zazwyczaj wprowadza w najprostszej, obywającej się bez technologii formie. Rzut monetą czy kostką to przecież gry losowe znane od wieków. Historia świadomego praktykowania przypadku w sztuce sięga początku XX wieku. Na przypadek zdawali się przede wszystkim dadaiści jak Tristan Tzara czy Marcel Duchamp. Jean Arp pozwalał na przykład, by wyrzucone z jego dłoni papierowe kwadraty same ułożyły się w finalną kompozycję jego kolażu. Kilkadziesiąt lat później twórcy ze środowiska Fluxusu, nawiązując do odważnych działań dadaizmu, również pozwalali losowi determinować swoje dzieła plastyczne. Słynny brytyjski artysta, Kenneth Martin, tworzył prace abstrakcyjne, które – podobnie jak dzieła Winiarskiego – bazowały na połączeniu przypadku i zaplanowania. Z kolei u holenderskiego artysty Hermana de Vriesa przypadek jest metodą osiągnięcia jak największego obiektywizmu. Z Martinem i de Vriesem Ryszarda Winiarskiego zestawiła nawet Janina Ładnowska w katalogu wystawy Henryka Stażewskiego z 1994. To de Vries zarekomendował Winiarskiego do udziału w Sympozjum w holenderskim Gorinchem w 1974. Udział w tym prestiżowym wydarzeniu pozwolił polskiemu artyście zaprezentować się międzynarodowej publiczności.
Studiował na Politechnice i w ASP w Warszawie. W 1965 roku powstały pierwsze obrazy z serii "Próby wizualnej prezentacji rozkładów statystycznych", gdzie użył jako podstawowej jednostki struktury czarny i biały kwadrat, a ich układ wynikał z przypadku. W 1966 otrzymał nagrodę na Sympozjum Artystów i Naukowców w Puławach. W latach 1967-77 tworzył scenografie m. in. w Teatrze Polskim w Warszawie. Od 1976 rozpoczął działalność w "Salonach Gry", do których wprowadzał przypadkowych uczestników. Po 1980 powstały formy przestrzenne - tzw. geometria w stanie napięcia. Ważniejsze realizacje przestrzenne to: Goriucken 1976, projekt dla Hamburga z 1980, udział w Kunststrasse Rhon w 1986. Miał ok. 50 wystaw indywidualnych; ważniejsze wystawy zbiorowe to: Biennale w Sao Paulo (1969), Biennale Konstruktywizmu w Norymberdze (1969 i 1971).
Description:
"Area 12", 1969
acrylic, pencil/canvas, 60 x 60 cm; signed, dated and described on the reverse: 'OBSZAR 12 Winiarski 1969'
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
PORZĄDEK PRZYPADKU
Połączenie nauk ścisłych ze sztuką jest charakterystycznym wyznacznikiem konceptualnej twórczości Ryszarda Winiarskiego, jednego z czołowych przedstawicieli indeterminizmu w sztukach wizualnych w Polsce. Twórca bardzo wcześnie wypracował zupełnie indywidualną formułę artystyczną, która wykrystalizowała się już pod koniec studiów na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, a decydujący na nią wpływ miało seminarium traktujące o związkach nauki i sztuki prowadzone na przez Mieczysława Porębskiego. Dla Winiarskiego, którego edukację artystyczną poprzedziło uzyskanie dyplomu na Wydziale Mechaniki Precyzyjnej na Politechnice Warszawskiej, zetknięcie się z poruszoną przez mentora kwestią było zdarzeniem o charakterze iluminacji i zdecydowało o dalszym kierunku twórczości i wypracowaniu koncepcji opartej na fundamencie naukowo-wizualnym. Niewątpliwie duży wpływ na poruszenie przez autora takiej a nie innej problematyki wywarła atmosfera lat 60. pełna nowych idei, odrzucających tradycyjne zasady malarskie i upatrujących szansę dla nowej sztuki w daleko posuniętym obiektywizmie. Jednocześnie podwójne wykształcenie Winiarskiego sprawiło, że wszelkie refleksje nad związkiem tych dwóch dziedzin musiały nasuwać się dość naturalnie. Fascynacja ta doprowadziła do wykreowania sztuki bezosobowej, niezdradzającej indywidualizmu, niepodlegającej subiektywnym ocenom estetycznym, niejako wymuszającej osąd racjonalny.
Nadrzędnym celem Winiarskiego stało się wypracowanie zasad regulujących akt powstawania dzieła, a nie sam wynik tego procesu, o czym świadczy chociażby niechęć do nadawania tytułów swoim pracom. Równolegle twórca nie chciał, by sztuka stała się podrzędna względem nauki, dlatego dążył do połączenia działania programowego z przypadkowym. Winiarski najpierw ustalał podstawowe zasady regulujące wygląd dzieła, m.in. rozmiary płótna, układ siatki, proporcje części składowych kompozycji. Następnie poprzez działanie losowe (rzut kostką lub monetą) ustalał barwę każdego z przyjętych modułów. Z czasem artysta losowo dodawał trzeci kolor, wychodził w przestrzeń, tworząc reliefowe kompozycje, odchodził od kwadratu na rzecz rombów i innych czworoboków. Na niektórych pracach czynił zapiski wyjaśniające reguły, którymi się posługiwał, do innych dołączał instrukcje. Artysta doprowadził w ten sposób do stworzenia dysonansu poznawczego wywołanego zderzeniem przemyślanej kompozycji z przypadkowością układu barw.
Ryszard Winiarski, choć uznawany za twórcę niszowego skądinąd kierunku, jakim jest indeterminizm, nie chciał się identyfikować z żadnym z istniejących nurtów. Podkreślał, że zarówno w historii sztuki, jak i w sztuce aktualnej trudno było mu znaleźć analogie do swoich poszukiwań. Odnajdywał je raczej w postępie nauki – przede wszystkim w nowoczesnych technologiach informacyjnych. Jednakże sztuka Winiarskiego nie czerpie jedynie z nauki: równie ważnym aspektem jest jej przypadkowość, którą artysta zazwyczaj wprowadza w najprostszej, obywającej się bez technologii formie. Rzut monetą czy kostką to przecież gry losowe znane od wieków. Historia świadomego praktykowania przypadku w sztuce sięga początku XX wieku. Na przypadek zdawali się przede wszystkim dadaiści jak Tristan Tzara czy Marcel Duchamp. Jean Arp pozwalał na przykład, by wyrzucone z jego dłoni papierowe kwadraty same ułożyły się w finalną kompozycję jego kolażu. Kilkadziesiąt lat później twórcy ze środowiska Fluxusu, nawiązując do odważnych działań dadaizmu, również pozwalali losowi determinować swoje dzieła plastyczne. Słynny brytyjski artysta, Kenneth Martin, tworzył prace abstrakcyjne, które – podobnie jak dzieła Winiarskiego – bazowały na połączeniu przypadku i zaplanowania. Z kolei u holenderskiego artysty Hermana de Vriesa przypadek jest metodą osiągnięcia jak największego obiektywizmu. Z Martinem i de Vriesem Ryszarda Winiarskiego zestawiła nawet Janina Ładnowska w katalogu wystawy Henryka Stażewskiego z 1994. To de Vries zarekomendował Winiarskiego do udziału w Sympozjum w holenderskim Gorinchem w 1974. Udział w tym prestiżowym wydarzeniu pozwolił polskiemu artyście zaprezentować się międzynarodowej publiczności.
Studiował na Politechnice i w ASP w Warszawie. W 1965 roku powstały pierwsze obrazy z serii "Próby wizualnej prezentacji rozkładów statystycznych", gdzie użył jako podstawowej jednostki struktury czarny i biały kwadrat, a ich układ wynikał z przypadku. W 1966 otrzymał nagrodę na Sympozjum Artystów i Naukowców w Puławach. W latach 1967-77 tworzył scenografie m. in. w Teatrze Polskim w Warszawie. Od 1976 rozpoczął działalność w "Salonach Gry", do których wprowadzał przypadkowych uczestników. Po 1980 powstały formy przestrzenne - tzw. geometria w stanie napięcia. Ważniejsze realizacje przestrzenne to: Goriucken 1976, projekt dla Hamburga z 1980, udział w Kunststrasse Rhon w 1986. Miał ok. 50 wystaw indywidualnych; ważniejsze wystawy zbiorowe to: Biennale w Sao Paulo (1969), Biennale Konstruktywizmu w Norymberdze (1969 i 1971).
Description:
"Area 12", 1969
acrylic, pencil/canvas, 60 x 60 cm; signed, dated and described on the reverse: 'OBSZAR 12 Winiarski 1969'
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Technika
akryl, ołówek/płótno
Sygnatura
sygnowany, datowany i opisany na krośnie malarskim na odwrociu: 'OBSZAR 12 Winiarski 1969'
Proweniencja
Galeria Andzelm, Lublin; kolekcja prywatna, Polska
