6
Tadeusz Kantor | "Peinture", 1958
Estymacja:
1,200,000 zł - 2,000,000 zł
Sprzedane
1,000,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Współczesna. Klasycy Awangardy po 1945
Artysta
Tadeusz Kantor (1915 - 1990)
Wymiary
95 x 168 cm
Kategoria
Opis
olej/płótno, 95 x 168 cm, sygnowany i datowany p.d.: 'Kantor | IX 1958', sygnowany, datowany i opisany na odwrociu: 'TADEUSZ | KANTOR | IX 1958 | "peinture" | 1958 | STOCKHOLM | 1958' na odwrociu fragmentarycznie zachowana nalepka z Galerie de France w Paryżu
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
Obraz „Peinture” został namalowany we wrześniu 1958 podczas kilkumiesięcznej podróży Kantora do Szwecji i Francji, mającej miejsce od sierpnia do grudnia 1958. Na początku sierpnia 1958 Kantor wziął udział, jako jedyny polski artysta, w międzynarodowej wystawie „L’art du XXIe siècle. Rendez-vous de l’avant-garde internationale” w Charleroi w Palais des Expositions (od 5 sierpnia do 14 września), zaś w dniach 22-29 września odbyła się pierwsza indywidualna wystawa prac Tadeusza Kantora za granicą: w Galerii Samlaren w Sztokholmie, gdzie artysta zaprezentował 27 obrazów z lat 1950-58. Po zakończeniu wystawy w połowie września Kantor podróżował ze Sztokholmu do Paryża, a następnie w połowie grudnia wrócił do Krakowa. Omawiany obraz powstał w Sztokholmie w okresie między zamknięciem wystawy a wyjazdem do Paryża. Dzieło to, podobnie jak prezentowane przez Kantora w sztokholmskiej Galerii Samlaren obrazy, reprezentuje bardzo ważny etap w twórczości Tadeusza Kantora, inspirowany malarstwem taszystowskim (nazywanym także malarstwem informel lub action painting). W pracach ze wspomnianego okresu proces twórczy polegał na spontanicznym, wręcz spazmatycznym geście, który zdominował europejskie i amerykańskie malarstwo lat 40. i 50. m.in. takich wybitnych twórców jak Jackson Pollock. Kantor w swych działaniach podnosił rolę i znaczenie automatyzmu, w którym szczególną rolę odgrywa przypadek. W praktyce dzieło sztuki powstawało na skutek czynności takich jak rozlewanie zabarwionych płynów po rozłożonym na ziemi płótnie, wyciskanie farb prosto z tuby, wcieranie bądź rozchlapywanie pigmentów na płaszczyźnie obrazu poprzez np. uderzanie sznurkiem lub batem. Artysta na temat swoich doświadczeń z malarstwem informel mówił następująco: „Udało mi się, stosując metody hazardu, rezygnując z własnego udziału w procesie zwanym ‘twórczym’, działając na ślepo, przy czym moje momenty ingerencji łączyły w sobie szybkość decyzji, refleksji, ruch ręki, impulsy wewnętrzne, ponieważ spostrzegłem, że moment zamierzenia, konstruowania (avant) był hamującym, starałem się wyłączać te nawyki – to było najtrudniejsze. Powstał obraz, który zagęszczeniem przypominał mrowisko” (Tadeusz Kantor, fragment notatek „1956 Taszyzm?”).
Omawiana praca jest reprezentatywnym przykładem opisywanego powyżej nurtu w twórczości Tadeusza Kantora. W kompozycji widoczne są wyraźnie kluczowe dla malarstwa taszystowskiego tendencje: malarstwo gestu, gdzie kompozycja obrazu bierze się ze spontanicznego pomysłu artysty i w efekcie stanowi odbicie jego wnętrza, a także inwencja opierająca się na przypadku, gdzie obraz jest rejestracją indywidualnych, żywiołowych pomysłów bądź reakcji artysty. Nie pojawiają się tutaj żadne uchwytne powiązania z formami, znanymi nam z doświadczenia, które wykazywałyby jakiekolwiek związki z realnością. Plamy barwne nakładane są spontanicznie, ale jednocześnie budują harmonijną dramaturgię barwną obrazu. Warstwa tła pokryta jest szerokimi pociągnięciami pędzla farb w różnych odcieniach brązu, beżu i szarości. Warstwa wierzchnia jest malowana zróżnicowanymi, przeważnie cienkimi pociągnięciami pędzla. Kolorystyka poszerzona jest tu o odcienie zieleni, błękitu, fioletu z mocnymi akcentami kobaltu czy oranżu. Całość pokryta jest cienkimi liniami czarnej farby. Na płaszczyźnie płótna widoczna jest tendencja, którą Kantor rozbudowywał w kompozycjach taszystowskich kilka lat później, kiedy to stosował rozwiązania zaczerpnięte z malarstwa materii. Wprowadzał wówczas do swoich prac gotowe, przeważnie nietradycyjne materiały jak fragmenty blachy, kawałki szmat, deski i inne. Nawiązuje do tego fragment omawianego obrazu, gdzie farba została nałożona na przytwierdzoną do płótna konstrukcję prawdopodobnie z folii oraz gazy, co daje wrażenie reliefowości dzieła. Prezentowany obraz jest na tle innych dzieł z tego okresu pracą niezwykle atrakcyjną. Wyróżnia się rozmiarem, dopracowaniem detalu, konsekwencją w kształtowaniu całości, bogatymi zapiskami na odwrociu oraz miejscem powstania.
W 1939 roku ukończył ASP w Krakowie. Był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli polskiej awangardy artystycznej doby powojennej, a przede wszystkim twórcą polskiego teatru awangardowego eksperymentalnego teatru podziemnego, a od 1956 teatru Cricot 2 w Krakowie. Był współzałożycielem i członkiem Grupy Plastyków Nowoczesnych w 1945 roku. W 1955 odbył podróż do Paryża, gdzie zetknął się z najnowszymi tendencjami w sztuce światowej. W jego twórczości główną formą wypowiedzi artystycznej było malarstwo abstrakcyjne, zwłaszcza typu informel, zajmował się także grafiką; aranżował happeningi, zajmował się scenografią i filmem. Prowadził działalność pedagogiczną: w 1948 i 1968 roku w ASP w Krakowie i w 1961 w akademii w Hamburgu. Laureat m.in. nagrody Fundacji im. Goethego w 1978 w Szwajcarii.
Description:
"Peinture", 1958
oil/canvas, 95 x 168 cm; signed and dated lower right: 'Kantor | IX 1958', signed, dated and described on the reverse: 'TADEUSZ | KANTOR | IX 1958 | "peinture" | 1958 | STOCKHOLM | 1958' on the reverse a sticker from the Galerie de France in Paris, partially preserved
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
Obraz „Peinture” został namalowany we wrześniu 1958 podczas kilkumiesięcznej podróży Kantora do Szwecji i Francji, mającej miejsce od sierpnia do grudnia 1958. Na początku sierpnia 1958 Kantor wziął udział, jako jedyny polski artysta, w międzynarodowej wystawie „L’art du XXIe siècle. Rendez-vous de l’avant-garde internationale” w Charleroi w Palais des Expositions (od 5 sierpnia do 14 września), zaś w dniach 22-29 września odbyła się pierwsza indywidualna wystawa prac Tadeusza Kantora za granicą: w Galerii Samlaren w Sztokholmie, gdzie artysta zaprezentował 27 obrazów z lat 1950-58. Po zakończeniu wystawy w połowie września Kantor podróżował ze Sztokholmu do Paryża, a następnie w połowie grudnia wrócił do Krakowa. Omawiany obraz powstał w Sztokholmie w okresie między zamknięciem wystawy a wyjazdem do Paryża. Dzieło to, podobnie jak prezentowane przez Kantora w sztokholmskiej Galerii Samlaren obrazy, reprezentuje bardzo ważny etap w twórczości Tadeusza Kantora, inspirowany malarstwem taszystowskim (nazywanym także malarstwem informel lub action painting). W pracach ze wspomnianego okresu proces twórczy polegał na spontanicznym, wręcz spazmatycznym geście, który zdominował europejskie i amerykańskie malarstwo lat 40. i 50. m.in. takich wybitnych twórców jak Jackson Pollock. Kantor w swych działaniach podnosił rolę i znaczenie automatyzmu, w którym szczególną rolę odgrywa przypadek. W praktyce dzieło sztuki powstawało na skutek czynności takich jak rozlewanie zabarwionych płynów po rozłożonym na ziemi płótnie, wyciskanie farb prosto z tuby, wcieranie bądź rozchlapywanie pigmentów na płaszczyźnie obrazu poprzez np. uderzanie sznurkiem lub batem. Artysta na temat swoich doświadczeń z malarstwem informel mówił następująco: „Udało mi się, stosując metody hazardu, rezygnując z własnego udziału w procesie zwanym ‘twórczym’, działając na ślepo, przy czym moje momenty ingerencji łączyły w sobie szybkość decyzji, refleksji, ruch ręki, impulsy wewnętrzne, ponieważ spostrzegłem, że moment zamierzenia, konstruowania (avant) był hamującym, starałem się wyłączać te nawyki – to było najtrudniejsze. Powstał obraz, który zagęszczeniem przypominał mrowisko” (Tadeusz Kantor, fragment notatek „1956 Taszyzm?”).
Omawiana praca jest reprezentatywnym przykładem opisywanego powyżej nurtu w twórczości Tadeusza Kantora. W kompozycji widoczne są wyraźnie kluczowe dla malarstwa taszystowskiego tendencje: malarstwo gestu, gdzie kompozycja obrazu bierze się ze spontanicznego pomysłu artysty i w efekcie stanowi odbicie jego wnętrza, a także inwencja opierająca się na przypadku, gdzie obraz jest rejestracją indywidualnych, żywiołowych pomysłów bądź reakcji artysty. Nie pojawiają się tutaj żadne uchwytne powiązania z formami, znanymi nam z doświadczenia, które wykazywałyby jakiekolwiek związki z realnością. Plamy barwne nakładane są spontanicznie, ale jednocześnie budują harmonijną dramaturgię barwną obrazu. Warstwa tła pokryta jest szerokimi pociągnięciami pędzla farb w różnych odcieniach brązu, beżu i szarości. Warstwa wierzchnia jest malowana zróżnicowanymi, przeważnie cienkimi pociągnięciami pędzla. Kolorystyka poszerzona jest tu o odcienie zieleni, błękitu, fioletu z mocnymi akcentami kobaltu czy oranżu. Całość pokryta jest cienkimi liniami czarnej farby. Na płaszczyźnie płótna widoczna jest tendencja, którą Kantor rozbudowywał w kompozycjach taszystowskich kilka lat później, kiedy to stosował rozwiązania zaczerpnięte z malarstwa materii. Wprowadzał wówczas do swoich prac gotowe, przeważnie nietradycyjne materiały jak fragmenty blachy, kawałki szmat, deski i inne. Nawiązuje do tego fragment omawianego obrazu, gdzie farba została nałożona na przytwierdzoną do płótna konstrukcję prawdopodobnie z folii oraz gazy, co daje wrażenie reliefowości dzieła. Prezentowany obraz jest na tle innych dzieł z tego okresu pracą niezwykle atrakcyjną. Wyróżnia się rozmiarem, dopracowaniem detalu, konsekwencją w kształtowaniu całości, bogatymi zapiskami na odwrociu oraz miejscem powstania.
W 1939 roku ukończył ASP w Krakowie. Był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli polskiej awangardy artystycznej doby powojennej, a przede wszystkim twórcą polskiego teatru awangardowego eksperymentalnego teatru podziemnego, a od 1956 teatru Cricot 2 w Krakowie. Był współzałożycielem i członkiem Grupy Plastyków Nowoczesnych w 1945 roku. W 1955 odbył podróż do Paryża, gdzie zetknął się z najnowszymi tendencjami w sztuce światowej. W jego twórczości główną formą wypowiedzi artystycznej było malarstwo abstrakcyjne, zwłaszcza typu informel, zajmował się także grafiką; aranżował happeningi, zajmował się scenografią i filmem. Prowadził działalność pedagogiczną: w 1948 i 1968 roku w ASP w Krakowie i w 1961 w akademii w Hamburgu. Laureat m.in. nagrody Fundacji im. Goethego w 1978 w Szwajcarii.
Description:
"Peinture", 1958
oil/canvas, 95 x 168 cm; signed and dated lower right: 'Kantor | IX 1958', signed, dated and described on the reverse: 'TADEUSZ | KANTOR | IX 1958 | "peinture" | 1958 | STOCKHOLM | 1958' on the reverse a sticker from the Galerie de France in Paris, partially preserved
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Technika
olej/płótno
Sygnatura
sygnowany i datowany p.d.: 'Kantor | IX 1958'
Proweniencja
kolekcja prywatna, Szwecja; kolekcja prywatna, Polska; kolekcja prywatna, Polska
