1
Jan Dobkowski | "Miłość matczyna", 1971
Estymacja:
120,000 zł - 200,000 zł
Sprzedane
200,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Współczesna. Klasycy Awangardy po 1945
Artysta
Jan Dobkowski (1942)
Wymiary
197 x 147 cm
Kategoria
Opis
olej/płótno, 197 x 147 cm, sygnowany, datowany i opisany na odwrociu: 'Jan Dobkowski | "Miłość matczyna" 1971'
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
Prezentowany w katalogu obraz „Miłość matczyna” to wybitny przykład twórczości Jana Dobkowskiego z początkowego, bodaj najbardziej uznanego, okresu jego funkcjonowania na scenie artystycznej. To właśnie w latach 1967-72, tuż po debiucie w Klubie Medyka, gdy wraz z Jerzym „Jurrym” Zielińskim zorganizowali pamiętną wystawę pt. „Neo-neo-neo” (była to również nazwa założonej przez tych twórców grupy artystycznej) stworzył cieszące się niesłabnącym uznaniem „czerwono-zielone” obrazy.
Sylwetki na płótnach Dobkowskiego przedstawiają ciało jako jednolitą czerwoną masę uchwyconą na zielonym tle. Bywa, że tło jest podkreślone i aspiruje do roli figuratywnej. Bohaterowie tych prac rozpoznawalni są jedynie dzięki wyuczonej konwencji dostrzegania relacji pomiędzy figurą a tłem, a także umiejętnym wykorzystaniu zasad teorii koloru przez samego Dobkowskiego. Z tych pozornie nieczytelnych form, wiedzionych wijącą się, charakterystyczną dla artysty „secesyjną” linią, wyłaniają się symboliczne przedstawienia złożonych aktów seksualnych, zakwitają kwiaty, kiełkują pnącza, pojawiają się przejrzyste słoneczne promienie. Nic więc dziwnego, że krytycy w twórczości artysty dopatrują ducha hipisowskich, kontrkulturowych lat 60. Polscy hipisi głosili ideę uwolnienia się od skomercjalizowanej cywilizacji i propagowali zbliżenie się do natury. Celem sztuki kontrkultury tego czasu była pomoc w przezwyciężeniu skażenia cywilizacją i wyzwolenie człowieka z opresji pruderyjnej kultury. Owo zwycięstwo nad kulturą miało zachodzić poprzez wyzwolenie biologicznej energii, która czyni człowieka szczęśliwym jako część Uniwersum. Twórczość Dobkowskiego opiera się więc na podobnym założeniu – przekonania o wyższości tego, co naturalne, nad tym, co sztuczne i wytworzone, a także konieczności zmiany świadomości i przewartościowania stosunków społecznych. Jest wynikiem przemyśleń natury politycznej, społecznej i duchowej. Każda z form w panteonie artysty posiada ulotną, zwielokrotnioną tożsamość, jakby została uchwycona w momencie przejściowym, w trakcie metamorfozy. Dobkowski wierzy bowiem w bezustanną transformację natury, symbiozy jej cyklu z cyklem człowieka. Jak przyznał sam artysta w 1986: „Natura jest dla mnie sprawą przestrzeni, pewnej konsystencji świata – to ziemia i powietrze, chmury, ogień i woda; to ciągłe przekształcanie się przyrody. Człowiek pragnie otworzyć oczy dla słońca i nieba, wdychać zapach ziemi. Bo właśnie Natura daje nam uczucie, że istniejemy. Sądziłem, że w naturalności jest złoże, które może uczynić moją sztukę żywą. Dlatego w obrazach starałem się pokazać przede wszystkim człowieka. Człowieka obnażonego, bez atrybutów kultury czy cywilizacji: kobietę i mężczyznę w ich odwiecznych gestach. Poprzez erotykę pragnąłem ukazać, jak silnie człowiek pożąda natury i że jest ona dobra” (Jan Dobkowski, „Przegląd Powszechny”, czerwiec 1986).
Motyw macierzyństwa uwidoczniony w prezentowanej tu pracy jest jednym z najciekawszych wątków w twórczości Dobkowskiego. O ile seksualne zbliżenie było obrazowane w tej sztuce regularnie, o tyle macierzyństwo i początek nowego życia wydaje się ich logiczną konsekwencją. Jednocześnie temat ten i jego ujęcie okazuje się wyjątkowe na tle tamtych przedstawień. Po pierwsze pojawia się w tutaj motyw małego dziecka, być może płodu. Można odnieść wrażenie, że jest to płód, gdy patrzy się na charakterystyczną sylwetkę z dużą głową, która wydaje się spoczywać w pozycji embrionalnej. Po drugie wyjątkowe jest wyeksponowanie tutaj afektywnego wymiaru egzystencji – wątku miłości. Symbolicznie wskazuje na to forma kobiecych piersi, która zamyka kompozycję w swoim obrębie. Macierzyństwo przedstawione zostało tutaj albo alegorycznie – nie widać bowiem figury matki – albo z biologiczną dosłownością. W drugim wariancie obraz można by uznać za widok analogiczny do ultrasonografii – ukazujący wnętrze ciała matki. Biologiczność została jednak uzupełniona tutaj o wątek miłosny, ujęta została bowiem w figurę odwróconego serca, która dosłownie i metaforycznie otacza dziecko.
Malarz i grafik. W latach 1962-68 odbył studia w ASP w Warszawie na Wydziale Malarstwa w pracowniach prof. Juliusza Studnickiego i prof. Jana Cybisa. Był współzałożycielem (wraz z Jerzym Jurrym Zielińskim) grupy "Neo-Neo" (1967-1970). Ilustrator wierszy Guillaume'a Apollinaire'a "Zwierzyniec albo świta Orfeusza" (1963). W roku 1968 Dobkowski wziął udział w wystawie "Secesja-Secesja?" w Galerii Współczesnej w Warszawie, która wywołała wielkie zainteresowanie w mediach i wśród krytyków. Po sukcesie na tej wystawie jego obrazy znalazły się na prestiżowej prezentacji "Polskie malarstwo współczesne. Źródła i poszukiwania" w Paryżu. Wkrótce też Guggenheim Museum w Nowym Jorku zakupiło do swoich zbiorów jego płótno "Podwójna dziewczyna" (1968), pierwszy czerwono-zielony obraz Dobkowskiego. Cały cykl obrazów w takiej kolorystyce powstał rok później, namalowany w ujednoliconym formacie 200 x 150 cm. Na zielonych tłach pojawiały się w różnych sytuacjach czerwone sylwety męskich i kobiecych postaci, te ostatnie najczęściej o bujnych kształtach, karykaturalnie rozrośniętych. Kobiety o wielu piersiach o formach jabłek czy gruszek miały w sobie potężny ładunek erotyzmu i zmysłowości. Niektóre formy na obrazach Dobkowskiego przemieniały się płynnie w inne, pierś kobieca stawała się dorodnym jabłkiem, serce plemnikiem, a kręgosłup i żebra organiczną, wiotką strukturą. Zieleń sugerowała naturę, żywiołową witalność, życie. Obrazy te stały się punktem wyjścia do wielu działań przestrzennych i następnych serii obrazów. W okresie stanu wojennego uczestniczył w akcjach kultury niezależnej. W 1972 roku był stypendystą Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku. Laureat nagród, m.in.: Nagrody Krytyki im. Cypriana Kamila Norwida (1978); Nagrody im. Jana Cybisa (1994) za całokształt twórczości.
Description:
"Mother's love", 1971
oil/canvas, 197 x 147 cm; signed, dated and described on the reverse: 'Jan Dobkowski | "Milosc matczyna" 1971',
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
Prezentowany w katalogu obraz „Miłość matczyna” to wybitny przykład twórczości Jana Dobkowskiego z początkowego, bodaj najbardziej uznanego, okresu jego funkcjonowania na scenie artystycznej. To właśnie w latach 1967-72, tuż po debiucie w Klubie Medyka, gdy wraz z Jerzym „Jurrym” Zielińskim zorganizowali pamiętną wystawę pt. „Neo-neo-neo” (była to również nazwa założonej przez tych twórców grupy artystycznej) stworzył cieszące się niesłabnącym uznaniem „czerwono-zielone” obrazy.
Sylwetki na płótnach Dobkowskiego przedstawiają ciało jako jednolitą czerwoną masę uchwyconą na zielonym tle. Bywa, że tło jest podkreślone i aspiruje do roli figuratywnej. Bohaterowie tych prac rozpoznawalni są jedynie dzięki wyuczonej konwencji dostrzegania relacji pomiędzy figurą a tłem, a także umiejętnym wykorzystaniu zasad teorii koloru przez samego Dobkowskiego. Z tych pozornie nieczytelnych form, wiedzionych wijącą się, charakterystyczną dla artysty „secesyjną” linią, wyłaniają się symboliczne przedstawienia złożonych aktów seksualnych, zakwitają kwiaty, kiełkują pnącza, pojawiają się przejrzyste słoneczne promienie. Nic więc dziwnego, że krytycy w twórczości artysty dopatrują ducha hipisowskich, kontrkulturowych lat 60. Polscy hipisi głosili ideę uwolnienia się od skomercjalizowanej cywilizacji i propagowali zbliżenie się do natury. Celem sztuki kontrkultury tego czasu była pomoc w przezwyciężeniu skażenia cywilizacją i wyzwolenie człowieka z opresji pruderyjnej kultury. Owo zwycięstwo nad kulturą miało zachodzić poprzez wyzwolenie biologicznej energii, która czyni człowieka szczęśliwym jako część Uniwersum. Twórczość Dobkowskiego opiera się więc na podobnym założeniu – przekonania o wyższości tego, co naturalne, nad tym, co sztuczne i wytworzone, a także konieczności zmiany świadomości i przewartościowania stosunków społecznych. Jest wynikiem przemyśleń natury politycznej, społecznej i duchowej. Każda z form w panteonie artysty posiada ulotną, zwielokrotnioną tożsamość, jakby została uchwycona w momencie przejściowym, w trakcie metamorfozy. Dobkowski wierzy bowiem w bezustanną transformację natury, symbiozy jej cyklu z cyklem człowieka. Jak przyznał sam artysta w 1986: „Natura jest dla mnie sprawą przestrzeni, pewnej konsystencji świata – to ziemia i powietrze, chmury, ogień i woda; to ciągłe przekształcanie się przyrody. Człowiek pragnie otworzyć oczy dla słońca i nieba, wdychać zapach ziemi. Bo właśnie Natura daje nam uczucie, że istniejemy. Sądziłem, że w naturalności jest złoże, które może uczynić moją sztukę żywą. Dlatego w obrazach starałem się pokazać przede wszystkim człowieka. Człowieka obnażonego, bez atrybutów kultury czy cywilizacji: kobietę i mężczyznę w ich odwiecznych gestach. Poprzez erotykę pragnąłem ukazać, jak silnie człowiek pożąda natury i że jest ona dobra” (Jan Dobkowski, „Przegląd Powszechny”, czerwiec 1986).
Motyw macierzyństwa uwidoczniony w prezentowanej tu pracy jest jednym z najciekawszych wątków w twórczości Dobkowskiego. O ile seksualne zbliżenie było obrazowane w tej sztuce regularnie, o tyle macierzyństwo i początek nowego życia wydaje się ich logiczną konsekwencją. Jednocześnie temat ten i jego ujęcie okazuje się wyjątkowe na tle tamtych przedstawień. Po pierwsze pojawia się w tutaj motyw małego dziecka, być może płodu. Można odnieść wrażenie, że jest to płód, gdy patrzy się na charakterystyczną sylwetkę z dużą głową, która wydaje się spoczywać w pozycji embrionalnej. Po drugie wyjątkowe jest wyeksponowanie tutaj afektywnego wymiaru egzystencji – wątku miłości. Symbolicznie wskazuje na to forma kobiecych piersi, która zamyka kompozycję w swoim obrębie. Macierzyństwo przedstawione zostało tutaj albo alegorycznie – nie widać bowiem figury matki – albo z biologiczną dosłownością. W drugim wariancie obraz można by uznać za widok analogiczny do ultrasonografii – ukazujący wnętrze ciała matki. Biologiczność została jednak uzupełniona tutaj o wątek miłosny, ujęta została bowiem w figurę odwróconego serca, która dosłownie i metaforycznie otacza dziecko.
Malarz i grafik. W latach 1962-68 odbył studia w ASP w Warszawie na Wydziale Malarstwa w pracowniach prof. Juliusza Studnickiego i prof. Jana Cybisa. Był współzałożycielem (wraz z Jerzym Jurrym Zielińskim) grupy "Neo-Neo" (1967-1970). Ilustrator wierszy Guillaume'a Apollinaire'a "Zwierzyniec albo świta Orfeusza" (1963). W roku 1968 Dobkowski wziął udział w wystawie "Secesja-Secesja?" w Galerii Współczesnej w Warszawie, która wywołała wielkie zainteresowanie w mediach i wśród krytyków. Po sukcesie na tej wystawie jego obrazy znalazły się na prestiżowej prezentacji "Polskie malarstwo współczesne. Źródła i poszukiwania" w Paryżu. Wkrótce też Guggenheim Museum w Nowym Jorku zakupiło do swoich zbiorów jego płótno "Podwójna dziewczyna" (1968), pierwszy czerwono-zielony obraz Dobkowskiego. Cały cykl obrazów w takiej kolorystyce powstał rok później, namalowany w ujednoliconym formacie 200 x 150 cm. Na zielonych tłach pojawiały się w różnych sytuacjach czerwone sylwety męskich i kobiecych postaci, te ostatnie najczęściej o bujnych kształtach, karykaturalnie rozrośniętych. Kobiety o wielu piersiach o formach jabłek czy gruszek miały w sobie potężny ładunek erotyzmu i zmysłowości. Niektóre formy na obrazach Dobkowskiego przemieniały się płynnie w inne, pierś kobieca stawała się dorodnym jabłkiem, serce plemnikiem, a kręgosłup i żebra organiczną, wiotką strukturą. Zieleń sugerowała naturę, żywiołową witalność, życie. Obrazy te stały się punktem wyjścia do wielu działań przestrzennych i następnych serii obrazów. W okresie stanu wojennego uczestniczył w akcjach kultury niezależnej. W 1972 roku był stypendystą Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku. Laureat nagród, m.in.: Nagrody Krytyki im. Cypriana Kamila Norwida (1978); Nagrody im. Jana Cybisa (1994) za całokształt twórczości.
Description:
"Mother's love", 1971
oil/canvas, 197 x 147 cm; signed, dated and described on the reverse: 'Jan Dobkowski | "Milosc matczyna" 1971',
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Technika
olej/płótno
Sygnatura
sygnowany, datowany i opisany na odwrociu: 'Jan Dobkowski | "Miłość matczyna" 1971'
Literatura
„Jan Dobkowski. Prace z lat 1963-1978”, Zachęta Centralne Biuro Wystaw Artystycznych, katalog wystawy, Warszawa 1978, poz. 267 (spis)
Wystawiany
Jan Dobkowski. Prace z lat 1963-1978, wystawa retrospektywna, Zachęta Centralne; Biuro Wystaw Artystycznych, Warszawa, 1978
