18 x 12,5 cm (w świetle passe-partout)

akwarela/papier, 18 x 12,5 cm (w świetle passe-partout), datowany p.d.: 'd. 21/VII 93.', na odwrociu opis ręką Marii Gerson-Dąbrowskiej, córki artysty: 'Wojciech Gerson | Kościelec w Tatrach | 1893.'

Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.


„Po prostu bez Tatr żyć nie mógł, tęsknił do nich i witał zawsze jednakim zachwytem i radością”.

Maria Gerson-Dąbrowska, Fragmenty (garść wspomnień o Wojciechu Gersonie) [w:] „Sztuki Piękne: miesięcznik poświęcony architekturze, rzeźbie, malarstwu, grafice i zdobnictwu: organ Polskiego Instytutu Sztuk Pięknych”, 7, 1931, s. 356.

Wojciecha Gersona zalicza się do grona najwybitniejszych przedstawicieli polskiego XIX-wiecznego akademizmu. Urodził się w Warszawie, gdzie ukończył Szkołę Sztuk Pięknych. Sam później zasłynął jako wybitny, wieloletni profesor Klasy Rysunkowej na swojej rodzimej uczelni. W ramach stypendium nauki pobierał także w Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu. Gerson mógł pochwalić się licznymi zasługami w dziedzinie edukacji artystycznej, nauczał wielu przyszłych wybitnych artystów, takich jak Józef Chełmoński, Józef Pankiewicz, Leon Wyczółkowski, Władysław Podkowiński czy Józef Rapacki. Choć artysta wyszkolił wielu wybitnych pejzażystów, sam sławę zyskał głównie jako autor obrazów o tematyce historycznej. W ostatnim okresie swojej twórczości dał się poznać jednak również jako autor romantycznych górskich pejzaży z nutą grozy. Jak wspomina córka malarza, Maria Gerson-Dąbrowska, fascynacja artysty Tatrami zaczęła się już w okresie młodzieńczym.

„Czy dopiero w tym późniejszym już wieku zapoznał się Gerson z Tatrami? Nie! Znał je z lat swojej młodości, 1857-1860 gdy o Tatrach mówiono, jak o kraju zza siódmej góry i zza siódmej rzeki, gdy mała garść zapaleńców odkrywała Tatry” (Maria Gerson-Dąbrowska, Fragmenty (garść wspomnień o Wojciechu Gersonie) [w:] „Sztuki Piękne: miesięcznik poświęcony architekturze, rzeźbie, malarstwu, grafice i zdobnictwu: organ Polskiego Instytutu Sztuk Pięknych”, 7, 1931, s. 356).

Na mapie artystycznych wycieczek, które Gerson odbywał wraz z innymi absolwentami Szkoły Sztuk Pięknych, znalazły się także owiane dotąd tajemnicą Tatry. W towarzystwie najbliższych przyjaciół podejmował dalekie wycieczki, podczas których uwieczniał w swoich szkicownikach górskie pejzaże. Ciekawość prowadziła go często w miejsca trudno dostępne, dalekie od turystycznych szlaków, które w pełni oddawały górskie uroki. W II połowie XIX wieku narodziła się moda na odkrywanie nieznanych, czasem pełnych grozy miejsc. Góry, a zwłaszcza tatrzańskie szlaki, dotąd nieczęsto odwiedzane przez turystów, budziły coraz większą ciekawość. Z czasem, z niewielkiej wioski położonej u podnóża Tatr, Zakopane przerodziło się w modną bazę wypadową oraz stałe miejsce dostarczające inspiracji artystom. Gerson na nowo powrócił do malarstwa krajobrazowego w latach 80. kiedy to w Tatry jeździł co roku i spędzał w nich całe lato lub przynajmniej kilka tygodni. Tak schyłek twórczości malarza opisuje Kazimierz Molendziński:

„Najwspanialsze pejzaże powstają w ostatnim dziesiątku lat życia artysty. Tematów dostarczały mu różne zakątki Polski, lecz od roku 1880 panuje już tu niepodzielnie pełen uroku świat tatrzański. Krajobrazy jego z tego okresu należą do najlepszych dzieł naszego malarstwa ubiegłego stulecia. Zmuszają też do stwierdzenia nieuznawanego jeszcze faktu, iż dwóch tylko malarzy pojęło w pełni tajemnicę piękna Tatr, a byli to Gerson i Wyczółkowski” (Kazimierz Molendziński, „Wojciech Gerson: 1831 – 1901”, Warszawa 1939, s. 24).

W II połowie XIX stulecia malarze coraz śmielej podejmowali także studia w plenerze. Wojciech Gerson jako jeden z pierwszych polskich malarzy wyruszał ze szkicownikiem w plener. Obrazów nigdy nie tworzył jednak wprost w naturze, jako artysta akademicki dzieła tworzył w sposób tradycyjny. Na szlaku powstawały jedynie szkice ołówkiem bądź szkice akwarelowe, które służyły artyście w późniejszym etapie pracy nad obrazami olejnymi. Te ostatnie natomiast zawsze powstawały w warszawskiej pracowni malarza przy ulicy Miodowej. Gerson nigdy nie korzystał z fotografii, gdyż „fotografii nie ufał, utrzymywał, że ona mu kłamie i zdradza”. Zawsze pozostawał wierny swoim szkicom, notatkom oraz wrażeniom pamięciowym. Wykonanych w plenerze szkiców nigdy nie pokazywał, stanowiły dla niego „księgę, w której on tylko umiał czytać” (Maria Gerson-Dąbrowska, op.cit. s. 358). Prezentowana w katalogu akwarela jest jednym z dzieł powstałych na górskim szlaku. Przedstawia widok na Kościelec, szczyt znajdujący się w Dolinie Gąsienicowej w Tatrach Wysokich. Podobnie jak inne akwarele artysty namalowane podczas górskich wycieczek, została dokładnie zadatowana przez Gersona. Zbiór datowanych szkiców powstałych na szlaku tworzył prywatny tatrzański dziennik Gersona, który dzień po dniu relacjonował letnie wyprawy malarza. Tak jak ze znanych płócien przedstawiających tatrzańskie widoki, również na prezentowanej akwareli malarz uchwycił majestat i potęgę gór. Rzadko kiedy na górskich pejzażach Gersona pojawiają się ludzie, a jeśli zostają uchwyceni, umieszczani są jedynie dla pokazania skali tatrzańskich skał. Akwarela, w pełni oddająca zarówno grozę, jak i romantyzm gór, pozbawiona została ludzkich sylwetek. Gerson chciał zachwycić widza samym pięknem natury.
W artyście zachwyt wzbudzały nie tylko górskie krajobrazy, ale także kultura, stroje i obyczaje górali: „Szczególnie też zajmowali go górale, jako piękno postaci, rysów, jako strój niezwykły, wówczas jeszcze nieskażony nowymi naleciałościami i miejską tandetą” (tamże, s. 357). Płótna Gersona stały się również świetnymi dokumentami prezentującymi kulturę ludową. Malarz, jako czołowy przedstawiciel polskiego realizmu, na płótnach przedstawiających górali z pieczołowitością oddał szczegóły ludowych strojów czy wystroju góralskich chat.
Studia artystyczne rozpoczął na Oddziale Architektury warszawskiej Szkoły Sztuk Pięknych, lecz już po roku przeniósł się na wydział malarstwa, gdzie uczył się pod kierunkiem Chrystiana Breslauera, Marcina Zaleskiego i Jana Feliksa Piwarskiego. Szkołę ukończył w 1851 z wyróżnieniem i otrzymał dwuletnie stypendium w Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu. Tam był uczniem klasy malarstwa historycznego u A. T. Markowa. W roku 1854 uczęszczał także na zajęcia z teorii sztuki prowadzone przez W. I. Grigorowicza. W czasie dwuletniego pobytu w Paryżu uzupełniał studia malarskie w pracowni Leona Cognieta. Po powrocie do kraju, w 1858 założył własną pracownię. Przyczynił się do powstania Warszawskiego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych. Utrzymywał stałe kontakty z Akademią Petersburską, która w 1878 nadała mu tytuł profesora. Był wybitnym pedagogiem - w latach 1872-96 był głównym profesorem Klasy Rysunkowej w Warszawie, a jego uczniami byli najwybitniejsi polscy malarze 2 połowy XIX w. Uczestniczył w wielu wystawach w Europie i Stanach Zjednoczonych. Był artystą niezwykle wszechstronnym - poza malarstwem olejnym i akwarelowym, wykonywał także kompozycje freskowe, przygotowywał ilustracje. Malował pejzaże, m in. widoki tatrzańskie, sceny historyczne, portrety, wykonał też wiele rysunków typów chłopskich, które zostały wykorzystane m.in. w albumie ‘Ubiory ludu polskiego’, wydanego w 1855.

Description:
"Koscielec in the Tatra Mountains", 1893
watercolour/paper, 18 x 12.5 cm (dimensions in passe-partout window); dated lower right: 'd. 21/VII 93.', on the reverse a description by Maria Gerson-Dabrowska, the artist's daughter 'Wojciech Gerson | Koscielec w Tatrach | r. 1893.',

Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.

akwarela/papier

datowany p.d.: 'd. 21/VII 93.'