113
Jacek Malczewski | Portret Marii Sozańskiej, żony malarza Michała Sozańskiego, 1906
Estymacja:
250,000 zł - 350,000 zł
Sprzedane
290,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Dawna. XIX wiek, Modernizm, Międzywojnie • Sesja II
Artysta
Jacek Malczewski (1854 - 1929)
Wymiary
48,5 x 43 cm
Kategoria
Opis
olej/tektura, 48,5 x 43 cm, sygnowany l.g.: 'JMalczewski', opisany na odwrociu: 'JMalczewski',fragmentarycznie zachowana papierowa nalepka, na ramie nalepka pracowni ramiarskiej
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
„Kolejną cechą charakterystyczną portretów Malczewskiego jest sposób, w jaki postacie wpisują się w kadr obrazu, którego ramy są niemal rozsadzane przez ich ciała. Odnosimy wrażenie, że ledwo się w nich mieszczą. Tym mocniej zabieg ten zwraca uwagę w przypadku kobiecych ciał, które na płótnach artysty nabierają monumentalności oraz większych kształtów”.
Paulina Szymalak-Bugajska, Moja dusza. Oblicza kobiet w twórczości Jacka Malczewskiego, katalog wystawy, Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu, Radom 2019, s. 15-21
Jacek Malczewski, nazywany przez wybitnego historyka sztuki modernistycznej Władysława Juszczaka jedynym konsekwentnym symbolistą, inspiracje czerpał z wielu źródeł. Edukację artystyczną zaczynał w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych w pracowni Jana Matejki, gdzie z przerwami studiował od 1872 do 1879 roku. W latach 1876-77 wyjechał na studia do pracowni Henriego Lehmana w paryskiej École des Beaux-Arts w Paryżu. Malczewski uważany za czołowego polskiego malarza na stałe związał się ze środowiskiem krakowskim. W swojej sztuce stosował osobiste formuły artystyczne, które zbliżały go do europejskiego fin de siècle’m oraz francuskiego symbolizmu. W swojej oryginalnej sztuce posługiwał się motywami zaczerpniętymi z polskiej sztuki dawnej, folkloru, łącząc je z inspiracjami biblijnymi i mitologicznymi.
Prezentowany portret ukazuje popiersie Marii z Woźniakowskich Sozańskiej (1865–1943). Maria Sozańska była żoną zaprzyjaźnionego z Malczewskim malarza i rysownika Michała Sozańskiego (1853–1923). Najprawdopodobniej poznali się podczas pobytu Malczewskiego we Lwowie, przez poetę i przyjaciela Sozańskiego, Teofila Lenartowicza. Zapewne Malczewski często przebywał w domu Sozańskich. Artysta malował portrety Marii kilkukrotnie. Pozowała mu do cyklu obrazów o tematyce mitologicznej powstających w czasie I Wojny Światowej. Portretowana była jako Diana (1916), Pytia, Bachantka i Eurydyka (1916-1918). Była przedstawiana głównie jako postać mitologiczna, ubrana w kostium historyczny, wcielała się w postacie femme fatale. Uosabiała kobietę silną, mądrą i pewną. Prezentowany portret jest ciekawym przykładem odbiegającym od tej reguły. Dzieło jest wcześniejszym jej wizerunkiem, wówczas trzydziestodziewięcioletniej kobiety. Przedstawiona jest w białej sukni i wystawnym kapeluszu udekorowanym świeżymi kwiatami, jej włosy nie są kruczoczarne jak na innych portretach. W tle majaczy zbocze usiane kwiatostanami z owocami mniszka lekarskiego zwanego potocznie dmuchawcem oraz widmowa figura fauna.
Portrety Malczewskiego charakteryzuje głębia znaczeniowa. W setkach wykonanych prac wyróżnia się grupa werystycznych portretów realnych postaci ubranych w kostium mitologiczny, biblijny czy patriotyczny. Portrety symboliczne Malczewskiego mają dwa wymiary: alegoryczny i realistyczny. Z jednej strony przedstawia werystycznie postać modela, oddając jego fizjonomię. Z drugiej, jak pisał Tadeusz Szydłowski: „W swych bardzo licznych portretach Malczewski snuje nieraz na temat modeli jakieś własne poematy, które chcąc pełniej wyrazić, wprowadza obok portretowanych inne jeszcze figury dodatkowe, rzeczywiste lub fantastyczne, kładzie im do rąk jakieś godła i znaki, domalowuje w tłach różne akcesoria symboliczne” (Tadeusz Szydłowski, Jacek Malczewski, Warszawa 1925).
Portrety Malczewskiego uzupełniane są o, jak pisała Irena Kossowska „alegoryczno-metaforyczny sztafaż”. Postacie upozowane w teatralnych gestach, zostają oderwane od realnego świata, umieszczone w alegorii. Każdy z tych portretów opowiada historię życia osoby portretowanej i zaświadcza o jej osobowości. Umieszczane są atrybuty zawodu, usposobienia, osiągnięć życiowych, jak na przykład na portretach „Dzieje piosenki – Portret Adama Asnyka”, 1899; „Portret Feliksa Jasieńskiego”, 1903; „Portret Edwarda Raczyńskiego”, 1903. Podobnie postępował w swoich autoportretach. Zabieg ten typowy jest dla europejskiej sztuki symbolistycznej, podług której świat podzielony na sferę duchową, symboliczną i materialną, cielesną. Jak pisał historyki sztuki Michał Haake: „Rozważając status widmowych figur, domniemywać można, z jednej strony, że uosabiają one świat przeżyć i doświadczeń portretowanych osób (co pozwala badaczom zaliczać dzieła Malczewskiego do tzw. portretów duszy), z drugiej natomiast, że figury te stanowią część wyobraźni zbiorowej, określającej kulturę, do której przynależy model, personifikują dziedzictwo duchowe, z którego czerpie i z którym się mierzy” (Michał Haake, Symbolika Portretu Adama Asnyka z Muzą Jacka Malczewskiego, „Quart” 2011, nr 2 (20).
W latach 1872-75 i 1877-79 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, m.in. u Władysława Łuszczkiewicza i Jana Matejki oraz w latach 1876-77 u Henri Ernesta Lehmana w Szkole Sztuk Pięknych w Paryżu. Na formację artysty wpłynęły liczne podróże do Paryża, Monachium, Wiednia, Włoch, Grecji czy Turcji. Istotnym źródłem inspiracji Malczewskiego był rodzimy folklor, polska literatura i historia, także tradycja biblijna i mitologiczna. Stale podejmował wątki patriotyczne i mesjanistyczne, egzystencjalne, autobiograficzne oraz dotyczące dylematów artystycznego tworzenia. Uznawany za najwybitniejszego przedstawiciela malarstwa polskiego symbolizmu wsławił się też jako wybitny pedagog. Wykładał malarstwo w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (1896-1900 i 1910-1921), a w okresie 1912-1914 pełnił funkcję jej rektora. W 1897 roku został członkiem-założycielem Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka". Twórczość Malczewskiego był wielokrotnie prezentowana poza granicami kraju, doceniana i nagradzana, m.in medalami na międzynarodowych wystawach w Monachium (1892), Berlinie (1891) i Paryżu (1900).
Description:
Portrait of Maria Sozanska, wife of painter Michal Sozanski, 1906
oil/paperboard, 48.5 x 43 cm; signed upper left: 'JMalczewski', described on the reverse: 'JMalczewski', partially preserved, paper label, on the frame a label of the framing studio,
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
„Kolejną cechą charakterystyczną portretów Malczewskiego jest sposób, w jaki postacie wpisują się w kadr obrazu, którego ramy są niemal rozsadzane przez ich ciała. Odnosimy wrażenie, że ledwo się w nich mieszczą. Tym mocniej zabieg ten zwraca uwagę w przypadku kobiecych ciał, które na płótnach artysty nabierają monumentalności oraz większych kształtów”.
Paulina Szymalak-Bugajska, Moja dusza. Oblicza kobiet w twórczości Jacka Malczewskiego, katalog wystawy, Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu, Radom 2019, s. 15-21
Jacek Malczewski, nazywany przez wybitnego historyka sztuki modernistycznej Władysława Juszczaka jedynym konsekwentnym symbolistą, inspiracje czerpał z wielu źródeł. Edukację artystyczną zaczynał w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych w pracowni Jana Matejki, gdzie z przerwami studiował od 1872 do 1879 roku. W latach 1876-77 wyjechał na studia do pracowni Henriego Lehmana w paryskiej École des Beaux-Arts w Paryżu. Malczewski uważany za czołowego polskiego malarza na stałe związał się ze środowiskiem krakowskim. W swojej sztuce stosował osobiste formuły artystyczne, które zbliżały go do europejskiego fin de siècle’m oraz francuskiego symbolizmu. W swojej oryginalnej sztuce posługiwał się motywami zaczerpniętymi z polskiej sztuki dawnej, folkloru, łącząc je z inspiracjami biblijnymi i mitologicznymi.
Prezentowany portret ukazuje popiersie Marii z Woźniakowskich Sozańskiej (1865–1943). Maria Sozańska była żoną zaprzyjaźnionego z Malczewskim malarza i rysownika Michała Sozańskiego (1853–1923). Najprawdopodobniej poznali się podczas pobytu Malczewskiego we Lwowie, przez poetę i przyjaciela Sozańskiego, Teofila Lenartowicza. Zapewne Malczewski często przebywał w domu Sozańskich. Artysta malował portrety Marii kilkukrotnie. Pozowała mu do cyklu obrazów o tematyce mitologicznej powstających w czasie I Wojny Światowej. Portretowana była jako Diana (1916), Pytia, Bachantka i Eurydyka (1916-1918). Była przedstawiana głównie jako postać mitologiczna, ubrana w kostium historyczny, wcielała się w postacie femme fatale. Uosabiała kobietę silną, mądrą i pewną. Prezentowany portret jest ciekawym przykładem odbiegającym od tej reguły. Dzieło jest wcześniejszym jej wizerunkiem, wówczas trzydziestodziewięcioletniej kobiety. Przedstawiona jest w białej sukni i wystawnym kapeluszu udekorowanym świeżymi kwiatami, jej włosy nie są kruczoczarne jak na innych portretach. W tle majaczy zbocze usiane kwiatostanami z owocami mniszka lekarskiego zwanego potocznie dmuchawcem oraz widmowa figura fauna.
Portrety Malczewskiego charakteryzuje głębia znaczeniowa. W setkach wykonanych prac wyróżnia się grupa werystycznych portretów realnych postaci ubranych w kostium mitologiczny, biblijny czy patriotyczny. Portrety symboliczne Malczewskiego mają dwa wymiary: alegoryczny i realistyczny. Z jednej strony przedstawia werystycznie postać modela, oddając jego fizjonomię. Z drugiej, jak pisał Tadeusz Szydłowski: „W swych bardzo licznych portretach Malczewski snuje nieraz na temat modeli jakieś własne poematy, które chcąc pełniej wyrazić, wprowadza obok portretowanych inne jeszcze figury dodatkowe, rzeczywiste lub fantastyczne, kładzie im do rąk jakieś godła i znaki, domalowuje w tłach różne akcesoria symboliczne” (Tadeusz Szydłowski, Jacek Malczewski, Warszawa 1925).
Portrety Malczewskiego uzupełniane są o, jak pisała Irena Kossowska „alegoryczno-metaforyczny sztafaż”. Postacie upozowane w teatralnych gestach, zostają oderwane od realnego świata, umieszczone w alegorii. Każdy z tych portretów opowiada historię życia osoby portretowanej i zaświadcza o jej osobowości. Umieszczane są atrybuty zawodu, usposobienia, osiągnięć życiowych, jak na przykład na portretach „Dzieje piosenki – Portret Adama Asnyka”, 1899; „Portret Feliksa Jasieńskiego”, 1903; „Portret Edwarda Raczyńskiego”, 1903. Podobnie postępował w swoich autoportretach. Zabieg ten typowy jest dla europejskiej sztuki symbolistycznej, podług której świat podzielony na sferę duchową, symboliczną i materialną, cielesną. Jak pisał historyki sztuki Michał Haake: „Rozważając status widmowych figur, domniemywać można, z jednej strony, że uosabiają one świat przeżyć i doświadczeń portretowanych osób (co pozwala badaczom zaliczać dzieła Malczewskiego do tzw. portretów duszy), z drugiej natomiast, że figury te stanowią część wyobraźni zbiorowej, określającej kulturę, do której przynależy model, personifikują dziedzictwo duchowe, z którego czerpie i z którym się mierzy” (Michał Haake, Symbolika Portretu Adama Asnyka z Muzą Jacka Malczewskiego, „Quart” 2011, nr 2 (20).
W latach 1872-75 i 1877-79 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, m.in. u Władysława Łuszczkiewicza i Jana Matejki oraz w latach 1876-77 u Henri Ernesta Lehmana w Szkole Sztuk Pięknych w Paryżu. Na formację artysty wpłynęły liczne podróże do Paryża, Monachium, Wiednia, Włoch, Grecji czy Turcji. Istotnym źródłem inspiracji Malczewskiego był rodzimy folklor, polska literatura i historia, także tradycja biblijna i mitologiczna. Stale podejmował wątki patriotyczne i mesjanistyczne, egzystencjalne, autobiograficzne oraz dotyczące dylematów artystycznego tworzenia. Uznawany za najwybitniejszego przedstawiciela malarstwa polskiego symbolizmu wsławił się też jako wybitny pedagog. Wykładał malarstwo w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (1896-1900 i 1910-1921), a w okresie 1912-1914 pełnił funkcję jej rektora. W 1897 roku został członkiem-założycielem Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka". Twórczość Malczewskiego był wielokrotnie prezentowana poza granicami kraju, doceniana i nagradzana, m.in medalami na międzynarodowych wystawach w Monachium (1892), Berlinie (1891) i Paryżu (1900).
Description:
Portrait of Maria Sozanska, wife of painter Michal Sozanski, 1906
oil/paperboard, 48.5 x 43 cm; signed upper left: 'JMalczewski', described on the reverse: 'JMalczewski', partially preserved, paper label, on the frame a label of the framing studio,
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
Technika
olej/tektura
Sygnatura
sygnowany l.g.: 'JMalczewski'
Proweniencja
kolekcja prywatna, Polska
Literatura
Teresa Grzybkowska, Świat obrazów Jacka Malczewskiego, Warszawa 1996, s. 47 i 227
