105 x 212 cm

olej/płótno, 105 x 212 cm, sygnowany i datowany p.g.: 'J. Malczewski 1888', inne tytuły: Boże Narodzenie, Pokłon pasterzy, Szopka

na krośnie malarskim papierowa nalepka wystawowa Muzeum Wielkopolskiego w Poznaniu oraz nalepka własnościowa

Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.


„To właśnie ta cudna adoracja pastuszków w stajence Beetleemskiej. Kto raz widział ten obraz, nie zapomni go. Pełnię odczucia religijnego wzmacnia sentyment narodowy, koncentrujący się w pewności, że to między nami w Polsce ‘Bóg się rodzi’”.

Michalina Janoszanka, Wielki Tercjarz. Moje wspomnienia o Jacku Malczewskim, Poznań 1935, s. 198

W "Jasełkach" Malczewski dolną partię płótna wypełnił płaszczyzną drewnianego żłobu oraz połaciami syntetycznie ujętego siana. W jednej trzeciej, po lewej stronie przedstawił w skrócie perspektywicznym dzieciątko, któremu przypatruje się dziewięciu pasterzy. Ich sylwety stanowią galerię typów: Malczewski wyobraził mężczyzn w różnym wieku i o różnych typach fizjonomicznych. Zróżnicował ich postawy, lecz przede wszystkim stroje, tworząc niezwykła galerię etnograficznych motywów. Jednoczy ich zapatrzenie i wyrażony w twarzach zachwyt postacią dzieciątka. Tło to fragment ciemniej ściany szopy z otworem wejściowym po lewej stronie, na tle którego widoczna jest dziesiąta postać – chłopska kobieta, które nie wyróżnia się spośród wizerunków chłopów. Zapewne takie było zamierzenie autora, żeby Maryja pozostała, obok pasterzy, niemal niezauważona, co trafnie odczytała Michalina Janoszanka w komentarzu do prezentowanej pracy w „Wielki Tercjarzu”.

Temat Bożego Narodzenia powraca w oeuvre Malczewskiego jeszcze tylko raz, około 1920 roku w obrazie z kolekcji Muzeum Narodowego w Poznaniu. W tamtej redakcji Malczewski posługuje się poetyką symbolizmu charakterystyczną dla swojej dojrzałej fazy twórczości. W przypadku „Jasełek” z 1888 roku jego styl jest wysoce naturalistyczny. Folklorystyczna tematyka przybliża prezentowaną pracę do cyklu „Rusałek” powstałych w tym samym roku. Malarz wykonał te obrazy jako supraporty do pałacyku hrabiego Zygmunta Pusłowskiego w Krakowie. Fantastyczna tematyka tego wczesnego cyklu oparta jest o historie wodnych boginek, które wyczekują zagubionych wędrowców. Drugą analogią, za sprawą wydłużonych, horyzontalnych formatów płócien i światłocieniowych rozwiązań mogą być prace cyklu sybirackiego, który Malczewski konsekwentnie budował w latach 1882- 1895. W szczególnie osobliwy dialog z „Jasełkami” – przecież radosnymi w wyrazie – wchodzi melancholijna „Wigilia na Syberii” (1892, Muzeum Narodowe w Krakowie).

W katalogu wystawy Jacka Malczewskiego w Muzeum Wielkopolskim w Poznaniu z 1925 roku opublikowano przy opisie „Jasełek” fragment z poezji Lucjana Rydla: „I do dziś dnia w tej stajence, Gdzie to Bóstwo niemowlęce, Jasna kolęda zasiada (…)”. Prezentowane „Jasełka” w jasny sposób zapowiadają, przecież neoromantyczną w genezie, młodopolską fascynację folklorem. Malczewski zapewne zamierzył dzieło jako popis kunsztu malarskiego, lecz przy tym nasycił je symbolicznym sensem. „Jasełka” stanowią niezwykły dokument kształtujących się w latach 80. kluczowych motywów twórczości Malczewskiego – splotu ludowości, mitu, tematyki patriotycznej i romantycznego postrzegania rzeczywistości.
W latach 1872-75 i 1877-79 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, m.in. u Władysława Łuszczkiewicza i Jana Matejki oraz w latach 1876-77 u Henri Ernesta Lehmana w Szkole Sztuk Pięknych w Paryżu. Na formację artysty wpłynęły liczne podróże do Paryża, Monachium, Wiednia, Włoch, Grecji czy Turcji. Istotnym źródłem inspiracji Malczewskiego był rodzimy folklor, polska literatura i historia, także tradycja biblijna i mitologiczna. Stale podejmował wątki patriotyczne i mesjanistyczne, egzystencjalne, autobiograficzne oraz dotyczące dylematów artystycznego tworzenia. Uznawany za najwybitniejszego przedstawiciela malarstwa polskiego symbolizmu wsławił się też jako wybitny pedagog. Wykładał malarstwo w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (1896-1900 i 1910-1921), a w okresie 1912-1914 pełnił funkcję jej rektora. W 1897 roku został członkiem-założycielem Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka". Twórczość Malczewskiego był wielokrotnie prezentowana poza granicami kraju, doceniana i nagradzana, m.in medalami na międzynarodowych wystawach w Monachium (1892), Berlinie (1891) i Paryżu (1900).

Description:
"Nativity Play", 1888
oil/canvas, 105 x 212 cm; signed and dated upper right: 'J. Malczewski 1888', another titles: Boze Narodzenie, Poklon pasterzy, Szopka

on the stretcher a paper exhibtion label of the Greater Poland Museum in Poznan and property label,

Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.

olej/płótno

sygnowany i datowany p.g.: 'J. Malczewski 1888'