23
Zygmunt Waliszewski | "Pejzaż z Cagnes (z dziewczyną)", 1925
Estymacja:
200,000 zł - 300,000 zł
Sprzedane
300,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Dawna. XIX wiek, Modernizm, Międzywojnie
Wymiary
58 x 72 cm
Kategoria
Opis
olej/płótno, 58 x 72 cm, sygnowany, datowany i opisany p.d.: 'Z. Waliszewski | Cagnes s/mer 925', na krośnie malarskim papierowa nalepka z opisem pracy, opis własnościowy ołówkiem oraz nalepka depozytowa Muzeum Narodowego w Warszawie
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
Twórczość Waliszewskiego zwyczajowo dzieli się na cztery etapy, zgodnie z propozycją monografistki artysty Anny Prugar-Myślik. Prezentowany „Pejzaż z Cagnes” pochodzi z trzeciego, francuskiego etapu jego dzieła. Waliszewski razem z grupą studentów krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych zorientowanych na nowoczesne malarstwo o francuskim rodowodzie w 1924 współtworzył tzw. Komitet Paryski. Młodzi adepci sztuki pragnęli wyjechać nad Sekwanę, chcąc studiować malarstwo w kolekcjach muzealnych. Zachwycił się francuską sztuką nowoczesną i po latach pisał: „Podziwiam i kocham ich za piękne malarstwo (…). Francuzi tworząc najpoważniejszą plastykę potrafią się jednocześnie bawić podczas pracy i w tym leży wielkość ich rasy malarskiej” (Waleria Waliszewska, O Zygmuncie Waliszewskim, wspomnienia i listy, Kraków 1972, s. 19). O Van Goghu wyrażał się tymi słowy: „Chyba niemożliwe jest nie lubić Van Gogha? (…) Nie zostawił żadnego prawdziwie doskonałego obrazu, dobrego malarstwa, ale był i jest zawsze wielkim duchem, który (jak w Biblii) przyszedł na ziemię, aby wznieść święty ogień wśród ludzi i dlatego kocham go zawsze, bo on żyje wśród nas i w nas” (cyt. za: Hanna Bartnicka Górska, Teatr malarskiej wyobraźni, w: Hanna Bartnicka Górska, Anna Prugar-Myślik, Zygmunt Waliszewski 1897-1936. Malarstwo i rysunek, wystawa monograficzna, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 1999, s. 17). To jednak sztuka dawna oddziałała nań najsilniej. Podziwiał Leonarda, Rafaela, a w kolejnych latach w jego własnych obrazach odnajdujemy klarowne inspiracje sztuką kolorystów weneckich.
Malarstwo pejzażowe stało się ważnym działem jego twórczości, począwszy od pleneru kapistów w La Ciotat i Cagnes-sur-Mer latem 1925 roku. Inne miejsca, jakie to odwiedzili to Valence, Cap Martin i Awinion. Marta Chrzanowska-Foltzer stwierdza: „La Ciotat, Collioure, Sanary, Cagnes były dla wszystkich polskich artystów, niezależnie od środowiska artystycznego z jakiego przybywali ani też od wieku, miejscowościami, które trzeba było odwiedzić za wszelką cenę” (Marta Chrzanowska-Foltzer, „Rozmowy prowansalskie” – polscy malarze na południu Francji od 1909 roku do dziś, „Archiwum Emigracji. Studia – Szkice – Dokumenty” 2011, z. 1-2, s. 302). W twórczości Waliszewskiego – artysty impulsywnego – pod wpływem południowego słońca i klimatu następuje przemiana. Nasyca swoje kompozycje światłem, obdarza je ciepłem i oddaje w nich ziemistą barwę prowansalskiego krajobrazu. W prezentowanym „Pejzażu z Cagnes” osiągnął zaskakujące efekty. Teatralność przedstawienia bierze się tutaj z zestawienia ze sobą geometrycznych płaszczyzn, które działają jak kurtyny, stopniowo wiodąc wzrok widza w dal i ku górze. Kontrastowo oświetla scenę, eksponując aktorów swojego malarskiego dramatu: dziewczynę i psa. Wychodząc od pryncypiów kolorystycznych, Waliszewski osiąga drapieżną ekspresję obrazu i zbliża się do malarstwa realizmu magicznego, które właśnie w 1925 roku znajdzie swój manifest w postaci wystawy „Neue Sachlichkeit” w Kunsthalle Mannheim.
Dzieciństwo spędził w Gruzji, w Tyflisie (obecnie Tbilisi), gdzie rozpoczął naukę rysunku i malarstwa pod kierunkiem Nikołaja Sklifasowskiego. W okresie I wojny światowej walczył w szeregach armii rosyjskiej. Kilkakrotnie odwiedzał Moskwę, gdzie poznał sztukę z kręgu Mir Isskustwa i wielkie kolekcje malarstwa francuskiego Siergieja Szczukina i Iwana Morozowa. Związał się z grupą futurystów, przyswajając sobie normy sztuki awangardowej. Pod koniec 1920 roku wyjechał do Polski drogą morską przez Turcję i Grecję; w 1921 roku osiedlił się w Krakowie. W latach 1921-24 odbył studia w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowniach Wojciecha Weissa i Józefa Pankiewicza. W 1924 roku wyjechał do Paryża w gronie członków Komitetu Paryskiego, by pod kierunkiem Pankiewicza kontynuować studia malarskie. Uczestniczył w pierwszej wystawie kapistów w paryskiej Galerie Zak (1930) i w pokazie w Galerie Moos w Genewie (1931). W 1931 powrócił do kraju; mieszkał w Warszawie, Krzeszowicach i Krakowie. Prezentował swe prace w Warszawie, w Polskim Klubie Artystycznym i na Salonach Instytutu Propagandy Sztuki - w latach 1930, 1931, 1933, 1936). Swoje malarstwo eksponował także w krakowskim Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych, we Lwowie, Poznaniu i Łodzi. W latach 1935-36 wykonał dekorację plafonu w Kurzej Stopce na Wawelu. Zajmował się scenografią, projektował plakaty, rysował ilustracje książkowe, karykatury i groteskowe scenki. Namalował wiele widoków Warszawy i Krakowa; pociągała go sztuka portretowa, fascynowały akty. W przeciwieństwie do innych kapistów nie obawiał się opisowości rysunku i literackiej narracyjności w malarstwie. Komponował fantastyczne sceny inspirowane przedstawieniami komedii dell'arte, opracowywał w wielu wariantach motyw Don Kichota. Drobnymi, urywanymi pociągnięciami pędzla malował płaskie, dekoracyjne, wibrujące czystymi barwami kompozycje, w których syntetycznie ujęte postacie i przedmioty dookreślał kontur.
Description:
"Landscape from Cagnes (with a girl)", 1925
oil/canvas, 58 x 72 cm; signed, dated and inscribed lower right: 'Z. Waliszewski | Cagnes s/mer 925', on the stretcher a paper label with description of the artwork, owner's inscription in pencil and deposit label of National Museum in Warsaw,
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
Twórczość Waliszewskiego zwyczajowo dzieli się na cztery etapy, zgodnie z propozycją monografistki artysty Anny Prugar-Myślik. Prezentowany „Pejzaż z Cagnes” pochodzi z trzeciego, francuskiego etapu jego dzieła. Waliszewski razem z grupą studentów krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych zorientowanych na nowoczesne malarstwo o francuskim rodowodzie w 1924 współtworzył tzw. Komitet Paryski. Młodzi adepci sztuki pragnęli wyjechać nad Sekwanę, chcąc studiować malarstwo w kolekcjach muzealnych. Zachwycił się francuską sztuką nowoczesną i po latach pisał: „Podziwiam i kocham ich za piękne malarstwo (…). Francuzi tworząc najpoważniejszą plastykę potrafią się jednocześnie bawić podczas pracy i w tym leży wielkość ich rasy malarskiej” (Waleria Waliszewska, O Zygmuncie Waliszewskim, wspomnienia i listy, Kraków 1972, s. 19). O Van Goghu wyrażał się tymi słowy: „Chyba niemożliwe jest nie lubić Van Gogha? (…) Nie zostawił żadnego prawdziwie doskonałego obrazu, dobrego malarstwa, ale był i jest zawsze wielkim duchem, który (jak w Biblii) przyszedł na ziemię, aby wznieść święty ogień wśród ludzi i dlatego kocham go zawsze, bo on żyje wśród nas i w nas” (cyt. za: Hanna Bartnicka Górska, Teatr malarskiej wyobraźni, w: Hanna Bartnicka Górska, Anna Prugar-Myślik, Zygmunt Waliszewski 1897-1936. Malarstwo i rysunek, wystawa monograficzna, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 1999, s. 17). To jednak sztuka dawna oddziałała nań najsilniej. Podziwiał Leonarda, Rafaela, a w kolejnych latach w jego własnych obrazach odnajdujemy klarowne inspiracje sztuką kolorystów weneckich.
Malarstwo pejzażowe stało się ważnym działem jego twórczości, począwszy od pleneru kapistów w La Ciotat i Cagnes-sur-Mer latem 1925 roku. Inne miejsca, jakie to odwiedzili to Valence, Cap Martin i Awinion. Marta Chrzanowska-Foltzer stwierdza: „La Ciotat, Collioure, Sanary, Cagnes były dla wszystkich polskich artystów, niezależnie od środowiska artystycznego z jakiego przybywali ani też od wieku, miejscowościami, które trzeba było odwiedzić za wszelką cenę” (Marta Chrzanowska-Foltzer, „Rozmowy prowansalskie” – polscy malarze na południu Francji od 1909 roku do dziś, „Archiwum Emigracji. Studia – Szkice – Dokumenty” 2011, z. 1-2, s. 302). W twórczości Waliszewskiego – artysty impulsywnego – pod wpływem południowego słońca i klimatu następuje przemiana. Nasyca swoje kompozycje światłem, obdarza je ciepłem i oddaje w nich ziemistą barwę prowansalskiego krajobrazu. W prezentowanym „Pejzażu z Cagnes” osiągnął zaskakujące efekty. Teatralność przedstawienia bierze się tutaj z zestawienia ze sobą geometrycznych płaszczyzn, które działają jak kurtyny, stopniowo wiodąc wzrok widza w dal i ku górze. Kontrastowo oświetla scenę, eksponując aktorów swojego malarskiego dramatu: dziewczynę i psa. Wychodząc od pryncypiów kolorystycznych, Waliszewski osiąga drapieżną ekspresję obrazu i zbliża się do malarstwa realizmu magicznego, które właśnie w 1925 roku znajdzie swój manifest w postaci wystawy „Neue Sachlichkeit” w Kunsthalle Mannheim.
Dzieciństwo spędził w Gruzji, w Tyflisie (obecnie Tbilisi), gdzie rozpoczął naukę rysunku i malarstwa pod kierunkiem Nikołaja Sklifasowskiego. W okresie I wojny światowej walczył w szeregach armii rosyjskiej. Kilkakrotnie odwiedzał Moskwę, gdzie poznał sztukę z kręgu Mir Isskustwa i wielkie kolekcje malarstwa francuskiego Siergieja Szczukina i Iwana Morozowa. Związał się z grupą futurystów, przyswajając sobie normy sztuki awangardowej. Pod koniec 1920 roku wyjechał do Polski drogą morską przez Turcję i Grecję; w 1921 roku osiedlił się w Krakowie. W latach 1921-24 odbył studia w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowniach Wojciecha Weissa i Józefa Pankiewicza. W 1924 roku wyjechał do Paryża w gronie członków Komitetu Paryskiego, by pod kierunkiem Pankiewicza kontynuować studia malarskie. Uczestniczył w pierwszej wystawie kapistów w paryskiej Galerie Zak (1930) i w pokazie w Galerie Moos w Genewie (1931). W 1931 powrócił do kraju; mieszkał w Warszawie, Krzeszowicach i Krakowie. Prezentował swe prace w Warszawie, w Polskim Klubie Artystycznym i na Salonach Instytutu Propagandy Sztuki - w latach 1930, 1931, 1933, 1936). Swoje malarstwo eksponował także w krakowskim Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych, we Lwowie, Poznaniu i Łodzi. W latach 1935-36 wykonał dekorację plafonu w Kurzej Stopce na Wawelu. Zajmował się scenografią, projektował plakaty, rysował ilustracje książkowe, karykatury i groteskowe scenki. Namalował wiele widoków Warszawy i Krakowa; pociągała go sztuka portretowa, fascynowały akty. W przeciwieństwie do innych kapistów nie obawiał się opisowości rysunku i literackiej narracyjności w malarstwie. Komponował fantastyczne sceny inspirowane przedstawieniami komedii dell'arte, opracowywał w wielu wariantach motyw Don Kichota. Drobnymi, urywanymi pociągnięciami pędzla malował płaskie, dekoracyjne, wibrujące czystymi barwami kompozycje, w których syntetycznie ujęte postacie i przedmioty dookreślał kontur.
Description:
"Landscape from Cagnes (with a girl)", 1925
oil/canvas, 58 x 72 cm; signed, dated and inscribed lower right: 'Z. Waliszewski | Cagnes s/mer 925', on the stretcher a paper label with description of the artwork, owner's inscription in pencil and deposit label of National Museum in Warsaw,
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
Technika
olej/płótno
Proweniencja
kolekcja malarza Tadeusza Grygiela, Łódź (do 1946); kolekcja Armanda Vetulaniego, kuratora, krytyka i historyka sztuki, pierwszego powojennego dyrektora CBWA Zachęta; kolekcja spadkobierców Armanda Vetulaniego
Literatura
Hanna Bartnicka Górska, Anna Prugar-Myślik, Zygmunt Waliszewski 1897-1936. Malarstwo i rysunek, wystawa monograficzna, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 1999, s. 167, nr kat. II/11., il. na osobnej tablicy; Hanna Bartnicka-Górska, Zygmunta Waliszewskiego widnokrąg paryski, "Biuletyn Historii Sztuki" 1988, nr 3, s. 233, il. 13; Zygmunt Waliszewski, oprac. Maciej Masłowski, Warszawa 1962, tabl. 2; Zygmunt Waliszewski, 1897-1936, oprac. katalogu Maria Rogoyska, CBWA, Sopot 1957, nr kat. 3; Wystawa pośmiertna prac Zygmunta Waliszewskiego, Instytut Propagandy Sztuki, Warszawa 1937, nr kat. 7
Wystawiany
Zygmunt Waliszewski 1897-1936. Malarstwo i rysunek, wystawa monograficzna, Muzeum Narodowe w Warszawie, maj-lipiec 1999; Zygmunt Waliszewski, 1897-1936, X Festiwal Sztuk Plastycznych, CBWA, Sopot, lipiec-sierpień 1957; Wystawa pośmiertna prac Zygmunta Waliszewskiego, Instytut Propagandy Sztuki, Warszawa, 1937