20
Erna Rosenstein | Kompozycja
Estymacja:
60,000 zł - 80,000 zł
Sprzedane
80,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Współczesna. Klasycy Awangardy po 1945
Artysta
Erna Rosenstein (1913 - 2004)
Wymiary
64,5 x 39,5 cm
Kategoria
Opis
olej/deska, 64,5 x 39,5 cm, sygnowany wewnątrz kompozycji: 'E. Rosenstein'
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
W latach 40. XX wieku, czyli momencie narodzin ekspresjonizmu abstrakcyjnego, kierunek
ten silnie zdominowany był przez mężczyzn. Erna Rosenstein jako członek zarówno I, jak i II
Grupy Krakowskiej, musiała poprzez swoją silną osobowość oraz oryginalną twórczość walczyć
o uwagę krytyki oraz docenienie ze strony męskiej części krakowskiego ugrupowania. Artystka
w pierwszej połowie lat 30. studiowała w Wiener Frauen Akademie w Wiedniu, następnie
ukończyła studia pod okiem Wojciecha Weissa, jednak pomimo różnorodności stylistycznej,
szybko zdecydowała się porzucić malarstwo figuratywne.
Miron Białoszewski w swoim „Tajnym dzienniku” tak wspominał artystkę: „Erna cały czas miała
minę z półuśmiechem, jakby chciała dawać znaki albo coś powiedzieć, ale nic nie mówiła.
Ona przeważnie ma taką minę. Głos do tego wysoki, nikło uparty. Opanowany nadmiernie.
I żadnych gestów” (Miron Białoszewski, Tajny dziennik, Kraków 2012, s. 287). Ów opis fizjonomii
artystki daje świadectwo o jej silnej osobowości, lecz także w pewien metaforyczny
sposób odnosić się może do twórczości, która jest przesycona atmosferą enigmatyczności
o proweniencji surrealistycznej oraz wyraźną konsekwencją. Sztuka Rosenstein, kojarząca
się ze światem biologicznym, widocznym jedynie pod okiem mikroskopu, igra z widzem,
balansując na granicy sztuki figuratywnej i abstrakcji, w której kłębowisko form wywodzi się
z koncepcji rysunku automatycznego André Massona. Aleksander Wojciechowski pisał, że
twórczość Erny Rosenstein, mimo że tworzona w okresie powojennym, skupionym na potrzebie
wypracowania nowego języka mówienia o sztuce i podejmowania rozważań historiozoficznych,
nie obejmowała nigdy wątków moralizatorskich, a zrodziła się głównie z dramatyzmu form,
baśniowości i fantastyki (Aleksander Wojciechowski, Polskie Malarstwo Współczesne, Intepress,
Warszawa 1977, s. 9). Jej prace zostały przez polskiego historyka wliczone także do rejestru
twórczości o proweniencji surrealistycznej, dla której punktem wyjścia była nieświadomość
i senne miraże. Autorki monografii artystki, Dorota Jarecka oraz Barbara Piwowarska, tak
pisały o jej związkach z tym awangardowym kierunkiem: „O Rosenstein można powiedzieć,
że miała świadomy stosunek do nieświadomego, co zawdzięczała być może wczesnym
surrealistycznym zainteresowaniom, a może temu, że kilka lat w młodości, na początku lat 30.,
spędziła w Wiedniu, w mieście narodzin psychoanalizy” (Dorota Jarecka, Barbara Piwowarska,
Erna Rosenstein. Mogę powtarzać tylko nieświadomie, Warszawa 2014, s. 9). Jednak, mimo że
dzieło w ujęciu artystki funkcjonowało jako zapis pewnego stanu emocjonalnego, ważniejszym
od efektu finalnego pozostawał sam przebieg kreacji. Twórcze działanie urastało wręcz do rangi
odkrywania i ujawniania psychicznego procesu. Prace Rosenstein czerpią zarówno z dokonań
geometryzacji, jak i form biologicznych, chętnie wykorzystywanych przez nadrealistów oraz
twórców, którzy epizodycznie zwrócili się ku surrealizmowi.
Mimo dzisiejszego uznania, jakim cieszy się artystka, za życia tworzyła w cieniu kolegówartystów.
Jej pierwsza indywidualna prezentacja twórczości odbyła się dopiero w 1958 roku,
gdy artystka miała już 45 lat. Rosenstein oprócz konsekwentnego tworzenia obrazów na płótnie,
licznych rysunków, słynęła z pasji zmieniania swojej najbliższej przestrzeni w dzieła sztuki,
malowała na używanych paletach malarskich, deseczkach, a nawet meblach. Prezentowana
praca jest szablonowym przykładem jej charakterystycznego, dekoracyjnego stylu. Artystka,
operując silnym konturem, tworzy formy przypominające mikroskopijny świat lub hieroglify,
w zależności od oka oglądającego posiadające, lub nie, odniesienia przedmiotowe. Kształty
świadczące o fascynacji światem organicznym zapełniają szczelnie całą powierzchnię dzieła
na granicy horror vacui, koncentracja artystki jest ukierunkowana na kreowanie lirycznej aury,
próbę oddania tego, co nieświadomie, a co musi finalnie znaleźć swoje ujście.
Kształciła się w Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu (w latach 1932-34) i w Krakowie (1933-36), którą ukończyła pod kierunkiem W. Weissa. W 1942 roku uciekła z lwowskiego getta. W czasie studiów sympatyzowała ze środowiskiem "Grupy Krakowskiej", brała udział w organizowaniu się awangardy artystycznej po II wojnie światowej. Oprócz malarstwa sztalugowego zajmowała się kolażem i twórczością poetycką. Artystka wypracowała indywidualną symbolikę, swobodnie kojarząc formy abstrakcyjne ze światem rzeczywistych kształtów. Jej prace wystawiane były między innymi na Wystawie Sztuki Nowoczesnej w Krakowie (1948 i 1949) i w Warszawie (1957 i 1959), wystawie "Dziewięciu" (1955). Eksponowała również w Galeriach: Krzysztofory i Krzywe Koło. W 1977 roku otrzymała Nagrodę Krytyki Artystycznej im. C. K. Norwida, a w roku 1966 Nagrodę im. J. Cybisa za całokształt twórczości.
Description:
Composition
oil/panel, 64.5 x 39.5 cm; signed inside composition: 'E. Rosenstein',
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
W latach 40. XX wieku, czyli momencie narodzin ekspresjonizmu abstrakcyjnego, kierunek
ten silnie zdominowany był przez mężczyzn. Erna Rosenstein jako członek zarówno I, jak i II
Grupy Krakowskiej, musiała poprzez swoją silną osobowość oraz oryginalną twórczość walczyć
o uwagę krytyki oraz docenienie ze strony męskiej części krakowskiego ugrupowania. Artystka
w pierwszej połowie lat 30. studiowała w Wiener Frauen Akademie w Wiedniu, następnie
ukończyła studia pod okiem Wojciecha Weissa, jednak pomimo różnorodności stylistycznej,
szybko zdecydowała się porzucić malarstwo figuratywne.
Miron Białoszewski w swoim „Tajnym dzienniku” tak wspominał artystkę: „Erna cały czas miała
minę z półuśmiechem, jakby chciała dawać znaki albo coś powiedzieć, ale nic nie mówiła.
Ona przeważnie ma taką minę. Głos do tego wysoki, nikło uparty. Opanowany nadmiernie.
I żadnych gestów” (Miron Białoszewski, Tajny dziennik, Kraków 2012, s. 287). Ów opis fizjonomii
artystki daje świadectwo o jej silnej osobowości, lecz także w pewien metaforyczny
sposób odnosić się może do twórczości, która jest przesycona atmosferą enigmatyczności
o proweniencji surrealistycznej oraz wyraźną konsekwencją. Sztuka Rosenstein, kojarząca
się ze światem biologicznym, widocznym jedynie pod okiem mikroskopu, igra z widzem,
balansując na granicy sztuki figuratywnej i abstrakcji, w której kłębowisko form wywodzi się
z koncepcji rysunku automatycznego André Massona. Aleksander Wojciechowski pisał, że
twórczość Erny Rosenstein, mimo że tworzona w okresie powojennym, skupionym na potrzebie
wypracowania nowego języka mówienia o sztuce i podejmowania rozważań historiozoficznych,
nie obejmowała nigdy wątków moralizatorskich, a zrodziła się głównie z dramatyzmu form,
baśniowości i fantastyki (Aleksander Wojciechowski, Polskie Malarstwo Współczesne, Intepress,
Warszawa 1977, s. 9). Jej prace zostały przez polskiego historyka wliczone także do rejestru
twórczości o proweniencji surrealistycznej, dla której punktem wyjścia była nieświadomość
i senne miraże. Autorki monografii artystki, Dorota Jarecka oraz Barbara Piwowarska, tak
pisały o jej związkach z tym awangardowym kierunkiem: „O Rosenstein można powiedzieć,
że miała świadomy stosunek do nieświadomego, co zawdzięczała być może wczesnym
surrealistycznym zainteresowaniom, a może temu, że kilka lat w młodości, na początku lat 30.,
spędziła w Wiedniu, w mieście narodzin psychoanalizy” (Dorota Jarecka, Barbara Piwowarska,
Erna Rosenstein. Mogę powtarzać tylko nieświadomie, Warszawa 2014, s. 9). Jednak, mimo że
dzieło w ujęciu artystki funkcjonowało jako zapis pewnego stanu emocjonalnego, ważniejszym
od efektu finalnego pozostawał sam przebieg kreacji. Twórcze działanie urastało wręcz do rangi
odkrywania i ujawniania psychicznego procesu. Prace Rosenstein czerpią zarówno z dokonań
geometryzacji, jak i form biologicznych, chętnie wykorzystywanych przez nadrealistów oraz
twórców, którzy epizodycznie zwrócili się ku surrealizmowi.
Mimo dzisiejszego uznania, jakim cieszy się artystka, za życia tworzyła w cieniu kolegówartystów.
Jej pierwsza indywidualna prezentacja twórczości odbyła się dopiero w 1958 roku,
gdy artystka miała już 45 lat. Rosenstein oprócz konsekwentnego tworzenia obrazów na płótnie,
licznych rysunków, słynęła z pasji zmieniania swojej najbliższej przestrzeni w dzieła sztuki,
malowała na używanych paletach malarskich, deseczkach, a nawet meblach. Prezentowana
praca jest szablonowym przykładem jej charakterystycznego, dekoracyjnego stylu. Artystka,
operując silnym konturem, tworzy formy przypominające mikroskopijny świat lub hieroglify,
w zależności od oka oglądającego posiadające, lub nie, odniesienia przedmiotowe. Kształty
świadczące o fascynacji światem organicznym zapełniają szczelnie całą powierzchnię dzieła
na granicy horror vacui, koncentracja artystki jest ukierunkowana na kreowanie lirycznej aury,
próbę oddania tego, co nieświadomie, a co musi finalnie znaleźć swoje ujście.
Kształciła się w Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu (w latach 1932-34) i w Krakowie (1933-36), którą ukończyła pod kierunkiem W. Weissa. W 1942 roku uciekła z lwowskiego getta. W czasie studiów sympatyzowała ze środowiskiem "Grupy Krakowskiej", brała udział w organizowaniu się awangardy artystycznej po II wojnie światowej. Oprócz malarstwa sztalugowego zajmowała się kolażem i twórczością poetycką. Artystka wypracowała indywidualną symbolikę, swobodnie kojarząc formy abstrakcyjne ze światem rzeczywistych kształtów. Jej prace wystawiane były między innymi na Wystawie Sztuki Nowoczesnej w Krakowie (1948 i 1949) i w Warszawie (1957 i 1959), wystawie "Dziewięciu" (1955). Eksponowała również w Galeriach: Krzysztofory i Krzywe Koło. W 1977 roku otrzymała Nagrodę Krytyki Artystycznej im. C. K. Norwida, a w roku 1966 Nagrodę im. J. Cybisa za całokształt twórczości.
Description:
Composition
oil/panel, 64.5 x 39.5 cm; signed inside composition: 'E. Rosenstein',
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Technika
olej/deska
Sygnatura
sygnowany wewnątrz kompozycji: 'E. Rosenstein'
