7
Stanisław Ignacy Witkiewicz / Witkacy | Portret Tadeusza Brezy, 1934
Estymacja:
120,000 zł - 160,000 zł
Sprzedane
220,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Dawna. Prace na Papierze
Wymiary
65 x 49 cm
Kategoria
Opis
pastel/papier naklejony na tekturę, 65 x 49 cm, sygnowany, datowany i opisany l.d.: 'Witkacy | (T.B+E) 1934 XII/NP Npi+herb'
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
Sportretowany przez Witkacego Tadeusz Breza (1905-1970) był powieściopisarzem, eseistą, dyplomatą w służbie II Rzeczypospolitej Polskiej oraz Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Początkowo kształcił się na studiach prawniczych na Uniwersytecie Poznańskim; następnie wstąpił do zakonu benedyktynów w belgijskim miasteczku Lophen. Po powrocie do kraju rozpoczął studia filozoficzne na Uniwersytecie Warszawskim, które z kolei ukończył w Londynie, pełniąc w tym czasie także funkcję attaché ambasady polskiej. W latach 1933-37 pracował w warszawskim „Kurierze Porannym”. W latach 1937-1939 kierował „Młodym Teatrem” założonym przez Tadeusza Boya-Żeleńskiego. W czasie II wojny światowej działał w ruchu oporu. Po zakończeniu wojny był związany z krajową prasą literacką i jej najważniejszymi tytułami w Warszawie iw Krakowie. Debiutował w 1925 roku utworem poetyckim w konkursie młodych talentów. W początkach twórczości pozostawał pod wpływem modnej wówczas prozy psychologicznej. Zainteresowania Brezy w kierunku spraw społecznych i wiążących się z nimi konsekwencjami psychologicznymi niewątpliwie wpłynęły na pewną nieformalną nić porozumienia z buntowniczym Witkacym.
Witkacy zgodnie z regulaminem swojej „Firmy Portretowej” opisywał wykonywane przez siebie prace oznaczeniami, mówiącymi przy asyście jakich używek pracował. Przy pracy nad wizerunkiem Tadeusza Brezy nie pił i nie palił, wspomagał się jedynie herbatą. Jednakże od lat 20., gdy artysta sformułował wizję nowego założenia artystycznego, przy realizacji portretowych zleceń coraz śmielej wspomagał się używkami i silnie odurzającymi lekami, alkoholem i narkotykami. Wierzył, że owe psychotropowe substancje pozwolą mu na doświadczenie niesamowitych wizji twórczych. Oryginalne prace i okoliczności ich powstawania jednoznacznie wskazują, iż „Witkacy [był] osobowością bardzo silną, przygniatającą nawet, umysłowością świetną, choć ponurą i niepokojącą, artystą o znakomitych uzdolnieniach, ale jakby dotkniętym perwersją, czy manierą, które czyniły go iw obcowaniu osobistym, iw tym co pisał, bardziej odstręczającym niż pociągającym. A jednak po latach tak to wygląda, że duch czasu coraz bardziej staje się pokrewny temu duchowi tragicznemu. Trzeba jednak przyznać, że wyprzedził czas i że czas teraz dopiero go dosięga.” (Witold Gombrowicz, Autobiografia pośmiertna, Kraków 2002). Wedle notatki Witkacego portret literata to połączenie formuły portretowej typów B i E. Typ B wedle zamysłu malarza był rodzajem wizerunku bardzo charakterystycznym, bez cienia karykatury, o obiektywnym stosunku do modela. Tło zostało skomponowane dynamicznym czarnym konturem. Typ E zaś zakładał nasycenie portretu interpretacją psychologiczną. W prezentowanym dziele na szczególne podkreślenie zasługuje warsztat artystyczny Stanisława Ignacego Witkiewicza, doskonała komunikacja oka i ręki, które sprawiają, iż Witkacy mógł być w pełni wierny swemu credo, by twórca potrafił rysować to co chce, a nie to co mu przypadkiem uda się uchwycić, ująć. Praca w technice pastelowej była ponadto niezwykle wymagająca, bowiem operowanie kredką pastelową zakłada dynamikę pracy bez możliwości nanoszenia poprawek w odróżnieniu do malarstwa olejnego. Godnym zwrócenia uwagi jest sztuka uchwycenia nie tylko pierwiastka psychologicznego modela, ale także jego ogromne podobieństwo fizyczne.
Jego ojcem był znany krytyk, malarz i pisarz, twórca tzw. "stylu zakopiańskiego" w architekturze Stanisław Witkiewicz. W latach 1905-10 studiował niesystematycznie w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych u Józefa Mehoffera oraz u Władysława Ślewińskiego w Poroninie. Podróżował do Włoch, Francji i Niemiec. W roku 1914 uczestniczył w etnograficznej ekspedycji Bronisława Malinowskiego do Australii, skąd na wiadomość o wybuchu I wojny światowej wrócił do Europy. Wczesna twórczość malarska pozostawała pod znakiem Młodej Polski i wpływem P. Gauguina i Wł. Ślewińskiego. Później doszedł do swoistego ekspresjonizmu. Z czasem w wyniku teoretycznych przemyśleń na temat formy zrezygnował z twórczości malarskiej. Założył jednoosobową "Firmę Portretową" i ograniczył się do zarobkowego wykonywania pastelowych portretów, tworzonych niejednokrotnie pod wypływem używek pozwalających na eksperymentowanie z formą. Stanisław Ignacy Witkiewicz napisał 4 powieści, ponad 40 dramatów, liczne artykuły i eseje dotyczące malarstwa, literatury, teatru i filozofii. W okresie dwudziestolecia międzywojennego mieszkał głównie w Zakopanem. Po wybuchu II wojny światowej uciekł przed Niemcami na kresy wschodnie, gdzie we wsi Jeziory na Polesiu 18 września 1939 roku popełnił samobójstwo.
Description:
Portrait of Tadeusz Breza, 1934
pastel/paper mounted on paperboard, 65 x 49 cm; signed, dated and described lower left: 'Witkacy | (T.B+E) 1934 XII/NP Npi+herb'
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
Sportretowany przez Witkacego Tadeusz Breza (1905-1970) był powieściopisarzem, eseistą, dyplomatą w służbie II Rzeczypospolitej Polskiej oraz Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Początkowo kształcił się na studiach prawniczych na Uniwersytecie Poznańskim; następnie wstąpił do zakonu benedyktynów w belgijskim miasteczku Lophen. Po powrocie do kraju rozpoczął studia filozoficzne na Uniwersytecie Warszawskim, które z kolei ukończył w Londynie, pełniąc w tym czasie także funkcję attaché ambasady polskiej. W latach 1933-37 pracował w warszawskim „Kurierze Porannym”. W latach 1937-1939 kierował „Młodym Teatrem” założonym przez Tadeusza Boya-Żeleńskiego. W czasie II wojny światowej działał w ruchu oporu. Po zakończeniu wojny był związany z krajową prasą literacką i jej najważniejszymi tytułami w Warszawie iw Krakowie. Debiutował w 1925 roku utworem poetyckim w konkursie młodych talentów. W początkach twórczości pozostawał pod wpływem modnej wówczas prozy psychologicznej. Zainteresowania Brezy w kierunku spraw społecznych i wiążących się z nimi konsekwencjami psychologicznymi niewątpliwie wpłynęły na pewną nieformalną nić porozumienia z buntowniczym Witkacym.
Witkacy zgodnie z regulaminem swojej „Firmy Portretowej” opisywał wykonywane przez siebie prace oznaczeniami, mówiącymi przy asyście jakich używek pracował. Przy pracy nad wizerunkiem Tadeusza Brezy nie pił i nie palił, wspomagał się jedynie herbatą. Jednakże od lat 20., gdy artysta sformułował wizję nowego założenia artystycznego, przy realizacji portretowych zleceń coraz śmielej wspomagał się używkami i silnie odurzającymi lekami, alkoholem i narkotykami. Wierzył, że owe psychotropowe substancje pozwolą mu na doświadczenie niesamowitych wizji twórczych. Oryginalne prace i okoliczności ich powstawania jednoznacznie wskazują, iż „Witkacy [był] osobowością bardzo silną, przygniatającą nawet, umysłowością świetną, choć ponurą i niepokojącą, artystą o znakomitych uzdolnieniach, ale jakby dotkniętym perwersją, czy manierą, które czyniły go iw obcowaniu osobistym, iw tym co pisał, bardziej odstręczającym niż pociągającym. A jednak po latach tak to wygląda, że duch czasu coraz bardziej staje się pokrewny temu duchowi tragicznemu. Trzeba jednak przyznać, że wyprzedził czas i że czas teraz dopiero go dosięga.” (Witold Gombrowicz, Autobiografia pośmiertna, Kraków 2002). Wedle notatki Witkacego portret literata to połączenie formuły portretowej typów B i E. Typ B wedle zamysłu malarza był rodzajem wizerunku bardzo charakterystycznym, bez cienia karykatury, o obiektywnym stosunku do modela. Tło zostało skomponowane dynamicznym czarnym konturem. Typ E zaś zakładał nasycenie portretu interpretacją psychologiczną. W prezentowanym dziele na szczególne podkreślenie zasługuje warsztat artystyczny Stanisława Ignacego Witkiewicza, doskonała komunikacja oka i ręki, które sprawiają, iż Witkacy mógł być w pełni wierny swemu credo, by twórca potrafił rysować to co chce, a nie to co mu przypadkiem uda się uchwycić, ująć. Praca w technice pastelowej była ponadto niezwykle wymagająca, bowiem operowanie kredką pastelową zakłada dynamikę pracy bez możliwości nanoszenia poprawek w odróżnieniu do malarstwa olejnego. Godnym zwrócenia uwagi jest sztuka uchwycenia nie tylko pierwiastka psychologicznego modela, ale także jego ogromne podobieństwo fizyczne.
Jego ojcem był znany krytyk, malarz i pisarz, twórca tzw. "stylu zakopiańskiego" w architekturze Stanisław Witkiewicz. W latach 1905-10 studiował niesystematycznie w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych u Józefa Mehoffera oraz u Władysława Ślewińskiego w Poroninie. Podróżował do Włoch, Francji i Niemiec. W roku 1914 uczestniczył w etnograficznej ekspedycji Bronisława Malinowskiego do Australii, skąd na wiadomość o wybuchu I wojny światowej wrócił do Europy. Wczesna twórczość malarska pozostawała pod znakiem Młodej Polski i wpływem P. Gauguina i Wł. Ślewińskiego. Później doszedł do swoistego ekspresjonizmu. Z czasem w wyniku teoretycznych przemyśleń na temat formy zrezygnował z twórczości malarskiej. Założył jednoosobową "Firmę Portretową" i ograniczył się do zarobkowego wykonywania pastelowych portretów, tworzonych niejednokrotnie pod wypływem używek pozwalających na eksperymentowanie z formą. Stanisław Ignacy Witkiewicz napisał 4 powieści, ponad 40 dramatów, liczne artykuły i eseje dotyczące malarstwa, literatury, teatru i filozofii. W okresie dwudziestolecia międzywojennego mieszkał głównie w Zakopanem. Po wybuchu II wojny światowej uciekł przed Niemcami na kresy wschodnie, gdzie we wsi Jeziory na Polesiu 18 września 1939 roku popełnił samobójstwo.
Description:
Portrait of Tadeusz Breza, 1934
pastel/paper mounted on paperboard, 65 x 49 cm; signed, dated and described lower left: 'Witkacy | (T.B+E) 1934 XII/NP Npi+herb'
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
Technika
pastel/papier naklejony na tekturę
Sygnatura
sygnowany, datowany i opisany l.d.: 'Witkacy | (T.B+E) 1934 XII/NP Npi+herb'
Proweniencja
własność sportretowanego; kolekcja Alfreda Lenicy, dar żony sportretowanego, Zofii Brezowej
Literatura
Stanisław Ignacy Witkiewicz, katalog dzieł malarskich, oprac. Irena Jakimowicz, Warszawa 1990, poz. 1890; ; Romantyzm i romantyczność w sztuce polskiej XIX i XX wieku, Centralne Biuro Wystaw Artystycznych, kat. wystawy, Warszawa 1975, poz. 39; ; Les portraits dans l'oeuvre de Stanislaw Ignacy Witkiewicz, kat. wystawy ze wstępem J. Odrowąża-Pieniążka, Paryż 1978, poz. 39
Wystawiany
Romantyzm i romantyczność w sztuce polskiej XIX i XX wieku, Centralne Biuro Wystaw Artystycznych, Warszawa, październik-listopad 1975; ; Les portraits dans l'oeuvre de Stanislaw Ignacy Witkiewicz, Galerie Seine - Visconti, Paryż, 3 maja-30 czerwca 1978; ; ;
