59
Pomnik wodzów rewolty antyhiszpańskiej w Niderlandach, II poł. XIX w.
Estymacja:
180,000 zł - 220,000 zł
Pominięte
Aukcja na żywo
Rzeźba i formy przestrzenne
Artysta
Autor nierozpoznany
Wymiary
112 x 55,5 x 12 cm
Kategoria
Opis
kość słoniowa, 112 x 55,5 x 12 cm, opisany na odwrociu: 'Poznań | 1936'
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
„Identyfikacja ikonograficzna: Relief przedstawia dziewiętnastowieczną wizję jednej z bitew antyhiszpańskiej rewolty w Niderlandach w czasie Wojny Osiemdziesięcioletniej (1568 – 1648). Przedstawiona w tle sceny bitewnej panorama nie ukazuje konkretnego holenderskiego lub flamandzkiego miasta. Autor reliefu połączył kilka charakterystycznych motywów, takich jak masywna sylweta gotyckiego kościoła, czy wiatraki, aby przywołać stereotypowy obraz niderlandzkiego miasta. Także scena bitwy, w której uczestniczą po chłopsku ubrani gezowie dowodzeni przed niderlandzką szlachtę, to sumaryczna wizja typowa dla historyzmu. W tym kontekście figury mężczyzn w górnej części interpretować należy jako wodzów niderlandzkiej rebelii. Precyzyjna identyfikacja tych postaci jest jednak niemożliwa, ze względu ich uogólnioną charakterystykę. Nawet pozwalający zawęzić krąg „podejrzanych” identyfikujący element, jakim jest Order Złotego Runa nie rozstrzyga tej kwestii. Jego kawalerami było bowiem kilku niderlandzkich wodzów na czele z Wilhelmem Orańskim i pierwszymi „męczennikami Republiki”: hrabiami Hoorn (Filip van Montmorency) i Egmont (Lamoraal I van Gavere), Antoonem II van Lalaing hrabią Hoogstraten. Członkami zakonu Złotego Runa byli także ich przeciwnicy, np. Ferdynand Álvarez de Toledo, książę Alba, Hermann von dem Bergh, Jean de Ligne. Na pewne przybliżenie kontekstu historycznego, w którym mogło powstać owo dzieło pozwalają przedstawione na nim herby Geldrii, Fryzji i Overrijsel. Świadczą one o tym, że intencją twórcy programu, było zapewne upamiętnienie jednej z bitew w Północnych Niderlandach. Mogłaby to być np. pierwsza zwycięska dla Niderlandczyków bitwa Wojny Osiemdziesięcioletniej pod Heiligerlee we Fryzji (1568), gdzie wojskami rebeliantów dowodzili dwaj bracia Wilhelma Orańskiego: Adolf i Ludwik van Nassau. Jednak pejzaż ukazany w tle nie odpowiada realiom topograficznym tej bitwy (por. rycina Fransa Hogenberga).
Datowanie i okoliczności powstania: Za tym, iż nie mamy tu do czynienia z dziełem nowożytnym, ale tworem historyzmu przemawiają następujące argumenty. Po pierwsze: praca ta wprawdzie nawiązuje do formy nowożytnych epitafiów, a ściślej – do specyficznego holenderskiego gatunku pomnika dowódców wojskowych1, jednak brak w nim zasadniczego elementu takiego pomnika – inskrypcji. Po drugie: kość słoniowa nie była stosowana w epitafiach w XVI i XVII wieku. Po trzecie: występujące w tej pracy ornamenty imitują wprawdzie motywy renesansowe, manierystyczne i wczesnobarokowe, jednak w sposób nieudatny, a połączenie pewnych motywów, które występują tu obok siebie, byłoby w dziele nowożytnym niemożliwe. Po czwarte: wspomniane wyżej herby nie zostały przedstawione całkowicie poprawne w sensie heraldycznym, co byłoby wykluczone w dziele nowożytnym mającym pełnić funkcję komemoratywną. Powyższe argumenty wskazują na powstanie dzieła w ostatniej ćwierci XIX wieku. Jako twórcę programu wyobrazić sobie można arystokratę, amatora lokalnej historii z jednej z wymienionych północno-niderlandzkich prowincji, być może potomka uczestników niderlandzkiej rewolty. Wykonanie tego skomplikowanego konceptu w kości nie było już jednak dziełem tego amatora, lecz zostało zlecone wykwalifikowanemu rzeźbiarzowi. Zadanie to wymagało bowiem wysokich kompetencji technicznych, ze względu na specyfikę obróbki kości i ograniczenia wynikające z niewielkich rozmiarów kłów i wycinanych z nich płytek. Duży relief środkowy musiano więc złożyć z kilku elementów.2 Brak analogicznie skonstruowanych prac wskazuje na to, że ów szczególny pomnik powstał na indywidualne zamówienie. Różnice jakości wykonania poszczególnych części świadczą o tym, że nad wykonaniem tego zlecenia pracowało kilku rzeźbiarzy: pełnoplastyczne figury w zwieńczeniu oraz niektóre motywy ornamentalne wykonane są przez bardzo sprawnego artystę, natomiast relief główny zdecydowanie ustępuje im pod względem jakości wykonania. Może to wynikać ze specyficznego charakteru zadania, które zmuszało rzemieślników do odejścia od utartego schematu seryjnych dzieł.”
(opinia dr Aleksandry Lipińskiej z 2013 roku)
Description:
Monument to the leaders of the anti-Spanish revolt in the Netherlands, II pol. XIX w.
ivory, 112 x 55.5 x 12 cm; inscribed on the reverse: 'Poznan | 1936',
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
„Identyfikacja ikonograficzna: Relief przedstawia dziewiętnastowieczną wizję jednej z bitew antyhiszpańskiej rewolty w Niderlandach w czasie Wojny Osiemdziesięcioletniej (1568 – 1648). Przedstawiona w tle sceny bitewnej panorama nie ukazuje konkretnego holenderskiego lub flamandzkiego miasta. Autor reliefu połączył kilka charakterystycznych motywów, takich jak masywna sylweta gotyckiego kościoła, czy wiatraki, aby przywołać stereotypowy obraz niderlandzkiego miasta. Także scena bitwy, w której uczestniczą po chłopsku ubrani gezowie dowodzeni przed niderlandzką szlachtę, to sumaryczna wizja typowa dla historyzmu. W tym kontekście figury mężczyzn w górnej części interpretować należy jako wodzów niderlandzkiej rebelii. Precyzyjna identyfikacja tych postaci jest jednak niemożliwa, ze względu ich uogólnioną charakterystykę. Nawet pozwalający zawęzić krąg „podejrzanych” identyfikujący element, jakim jest Order Złotego Runa nie rozstrzyga tej kwestii. Jego kawalerami było bowiem kilku niderlandzkich wodzów na czele z Wilhelmem Orańskim i pierwszymi „męczennikami Republiki”: hrabiami Hoorn (Filip van Montmorency) i Egmont (Lamoraal I van Gavere), Antoonem II van Lalaing hrabią Hoogstraten. Członkami zakonu Złotego Runa byli także ich przeciwnicy, np. Ferdynand Álvarez de Toledo, książę Alba, Hermann von dem Bergh, Jean de Ligne. Na pewne przybliżenie kontekstu historycznego, w którym mogło powstać owo dzieło pozwalają przedstawione na nim herby Geldrii, Fryzji i Overrijsel. Świadczą one o tym, że intencją twórcy programu, było zapewne upamiętnienie jednej z bitew w Północnych Niderlandach. Mogłaby to być np. pierwsza zwycięska dla Niderlandczyków bitwa Wojny Osiemdziesięcioletniej pod Heiligerlee we Fryzji (1568), gdzie wojskami rebeliantów dowodzili dwaj bracia Wilhelma Orańskiego: Adolf i Ludwik van Nassau. Jednak pejzaż ukazany w tle nie odpowiada realiom topograficznym tej bitwy (por. rycina Fransa Hogenberga).
Datowanie i okoliczności powstania: Za tym, iż nie mamy tu do czynienia z dziełem nowożytnym, ale tworem historyzmu przemawiają następujące argumenty. Po pierwsze: praca ta wprawdzie nawiązuje do formy nowożytnych epitafiów, a ściślej – do specyficznego holenderskiego gatunku pomnika dowódców wojskowych1, jednak brak w nim zasadniczego elementu takiego pomnika – inskrypcji. Po drugie: kość słoniowa nie była stosowana w epitafiach w XVI i XVII wieku. Po trzecie: występujące w tej pracy ornamenty imitują wprawdzie motywy renesansowe, manierystyczne i wczesnobarokowe, jednak w sposób nieudatny, a połączenie pewnych motywów, które występują tu obok siebie, byłoby w dziele nowożytnym niemożliwe. Po czwarte: wspomniane wyżej herby nie zostały przedstawione całkowicie poprawne w sensie heraldycznym, co byłoby wykluczone w dziele nowożytnym mającym pełnić funkcję komemoratywną. Powyższe argumenty wskazują na powstanie dzieła w ostatniej ćwierci XIX wieku. Jako twórcę programu wyobrazić sobie można arystokratę, amatora lokalnej historii z jednej z wymienionych północno-niderlandzkich prowincji, być może potomka uczestników niderlandzkiej rewolty. Wykonanie tego skomplikowanego konceptu w kości nie było już jednak dziełem tego amatora, lecz zostało zlecone wykwalifikowanemu rzeźbiarzowi. Zadanie to wymagało bowiem wysokich kompetencji technicznych, ze względu na specyfikę obróbki kości i ograniczenia wynikające z niewielkich rozmiarów kłów i wycinanych z nich płytek. Duży relief środkowy musiano więc złożyć z kilku elementów.2 Brak analogicznie skonstruowanych prac wskazuje na to, że ów szczególny pomnik powstał na indywidualne zamówienie. Różnice jakości wykonania poszczególnych części świadczą o tym, że nad wykonaniem tego zlecenia pracowało kilku rzeźbiarzy: pełnoplastyczne figury w zwieńczeniu oraz niektóre motywy ornamentalne wykonane są przez bardzo sprawnego artystę, natomiast relief główny zdecydowanie ustępuje im pod względem jakości wykonania. Może to wynikać ze specyficznego charakteru zadania, które zmuszało rzemieślników do odejścia od utartego schematu seryjnych dzieł.”
(opinia dr Aleksandry Lipińskiej z 2013 roku)
Description:
Monument to the leaders of the anti-Spanish revolt in the Netherlands, II pol. XIX w.
ivory, 112 x 55.5 x 12 cm; inscribed on the reverse: 'Poznan | 1936',
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
Technika
kość słoniowa
Proweniencja
kolekcja prywatna, Polska
