30
Julian Stańczak (1928 - 2017) | "Turn Pink #2", 1977
Estymacja:
250,000 zł - 350,000 zł
Sprzedane
240,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Współczesna. Klasycy Awangardy po 1945
Artysta
Julian Stańczak (1928 - 2017)
Wymiary
127 x 127 cm
Kategoria
Opis
akryl/płótno, 127 x 127 cm, sygnowany, datowany i opisany na odwrociu: 'Julian Stańczak 1977 | c', sygnowany, datowany i opisany na blejtramie: 'JULIAN STAŃCZAK "TURN PINK #2" 77'
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
Julian Stańczak był artystą polskiego pochodzenia na stałe osiadłym w Stanach Zjednoczonych. Znalazł się tam na skutek II wojny światowej, w wyniku której początkowo trafił na Syberię, a następnie na Bliski Wschód oraz do Afryki, gdzie odebrał pierwsze lekcje rysunku. W 1950 przybył do Ameryki, wcześniej zatrzymując się w Wielkiej Brytanii. Stańczak ukończył studia w Cleveland Institute of Art oraz na uniwersytecie Yale. Na tym ostatnim zetknął się z twórczością Josefa Albersa, który zajmował tam stanowisko profesora. Albers swoim barwnym, wytwarzającym optyczne efekty malarstwem wpłynął na szereg młodych twórców, którzy byli jego studentami. Innym artystą, który odebrał w tym samym czasie „lekcję koloru Albersa”, był Ryszard Anuszkiewicz – młody malarz, podobnie jak Stańczak mający polskie korzenie, także zainteresowany barwą i wynikającymi z jej użycia wizualnymi efektami. „Szalałem ze szczęścia, gdy w 1954 roku zostałem przyjęty na studia akademickie na Uniwersytecie Yale. To było rzeczywiście obezwładniające przeżycie. Gdy Albers tłumaczył swoje teorie studentom, po raz pierwszy zrozumiałem fenomen kolorów. Jego siła polegała na niesamowicie wysoko rozwiniętej teorii postrzegania” – wspominał Stańczak (Marta Smolińska, Julian Stańczak. Op art i dynamika percepcji, Warszawa 2014, s. 30).
W 1964 Julian Stańczak wystawiał swoje prace w nowojorskiej Martha Jackson Gallery. Pokaz ten nazwano „Optical Paintings”. Prawdopodobnie to właśnie od jego nazwy powstał następnie skrót „op-art” będący nazwą całej tendencji w sztuce II połowy XX wieku. Stańczak szybko został dostrzeżony i doceniony przez krytykę, o czym świadczy fakt, że w kolejnym roku brał udział w bardzo ważnej dla formującego się ruchu sztuki optycznej wystawie „The Responsive Eye”, która odbyła się w nowojorskim Museum of Modern Art. Prace, które eksponował na wspomnianych wystawach dobrze wpisywały się w rozwijającą się i zyskującą wówczas na znaczeniu konwencję: wykorzystywały kontrasty barw, iluzję optyczną ruchliwości płaszczyzny, działały na oko. Bodźce wytwarzane przez owe obrazy oddziaływały na wzrok, aktywizując go i niekiedy nie pozwalając na łatwy odbiór – oko może „zgubić się” w pulsującej, iluzyjnie poruszonej materii obrazu, a wytwarzanie takich efektów, było jednym z podstawowych zabiegów wykorzystywanych w op-arcie. Stańczak niechętnie przystawał na określenie jego obrazów jako „optycznych”, uważając, że określenie to redukuje ich znaczenie do warstwy wizualnej, przemilczając przykładowo aspekt afektywny sztuki czy wszelkie odniesienia do świata zewnętrznego względem samego obrazu. Ich obecność w swojej sztuce Stańczak uważał za jej istotną część.
Prezentowane płótno o tytule „Turn Pink #2” jest abstrakcyjnym przedstawieniem o strukturze ciągu pionowych linii artykułujących całe pole obrazowe, przypominających siatkę. Dzielą one obraz o fioletowo-różowej barwie. Powstają tu gradacje barwy od jasnego różu, przez fiolety, do szarości. Jak skonstatowała Rosalind Krauss, znana krytyczka i historyczka sztuki modernistycznej: „struktura siatki to jeden z ważniejszych motywów sztuki XX wieku. Siatki są z zasady asemantyczne, abstrakcyjne i zacierają ślady jednostkowości autora – nie ma jednej osoby, której można by przypisać ‘wynalezienie’ takiej kompozycji. Dlatego też siatka była idealnym środkiem dla poszukiwań artystycznych w kierunku czystej abstrakcji, kompletnej bezprzedmiotowości bez śladów wizualnej rzeczywistości”. Jak zauważyła badaczka twórczości Stańczaka (por. Marta Smolińska, op. cit., s. 143), taka charakterystyka siatki nie odpowiada praktyce prezentowanego artysty. Stańczak stosował siatkę, ale również inspirował się w swojej sztuce naturą, starał się przekazywać przetransponowane na abstrakcyjną formę własne doświadczenia, bynajmniej nie dążąc do stworzenia przedstawień pozbawionych referencji do świata poza obrazem. Jego siatki nie dążyły do anonimowości, ale raczej miały wzbudzać afektywne reakcje u widzów – pobudzać miały ich swoimi środkami formalnymi, subtelnymi zmianami kolorystycznymi w obrębie kompozycji.
Polski malarz zamieszkały na stałe w Stanach Zjednoczonych, jeden z pionierów op-artu. W 1940 został wraz z całą rodziną aresztowany przez Sowietów i wywieziony na Syberię. Wskutek ciężkiej pracy i choroby utracił władzę w prawej ręce. Uciekł z rodziną ze Związku Radzieckiego do Afryki, gdzie zamieszkał w obozie dla uchodźców z Polski. Młodość spędził w Ugandzie gdzie pobierał pierwsze lekcje rysunku lewą ręką. Pierwszą wystawę swojej twórczości miał w Nairobi (Kenia). W 1949 wyemigrował z rodziną do Wielkiej Brytanii, gdzie rozpoczął studia na politechnice w Londynie a w 1950 przeniósł się do USA. Rozpoczął tam studia w Cleveland Art Institute, które ukończył w 1954. Następnie studiował w Yale, gdzie uzyskał tytuł Master of Art Sciences. W 1964 został profesorem malarstwa w Cleveland Art Institute w Cleveland w Ohio.
Description:
"Turn Pink #2", 1977
acrylic/canvas, 127 x 127 cm; signed, dated and described on the reverse: 'Julian Stanczak 1977 | c', signed, dated and described on the stretcher: 'JULIAN STANCZAK "TURN PINK #2" 77',
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
Julian Stańczak był artystą polskiego pochodzenia na stałe osiadłym w Stanach Zjednoczonych. Znalazł się tam na skutek II wojny światowej, w wyniku której początkowo trafił na Syberię, a następnie na Bliski Wschód oraz do Afryki, gdzie odebrał pierwsze lekcje rysunku. W 1950 przybył do Ameryki, wcześniej zatrzymując się w Wielkiej Brytanii. Stańczak ukończył studia w Cleveland Institute of Art oraz na uniwersytecie Yale. Na tym ostatnim zetknął się z twórczością Josefa Albersa, który zajmował tam stanowisko profesora. Albers swoim barwnym, wytwarzającym optyczne efekty malarstwem wpłynął na szereg młodych twórców, którzy byli jego studentami. Innym artystą, który odebrał w tym samym czasie „lekcję koloru Albersa”, był Ryszard Anuszkiewicz – młody malarz, podobnie jak Stańczak mający polskie korzenie, także zainteresowany barwą i wynikającymi z jej użycia wizualnymi efektami. „Szalałem ze szczęścia, gdy w 1954 roku zostałem przyjęty na studia akademickie na Uniwersytecie Yale. To było rzeczywiście obezwładniające przeżycie. Gdy Albers tłumaczył swoje teorie studentom, po raz pierwszy zrozumiałem fenomen kolorów. Jego siła polegała na niesamowicie wysoko rozwiniętej teorii postrzegania” – wspominał Stańczak (Marta Smolińska, Julian Stańczak. Op art i dynamika percepcji, Warszawa 2014, s. 30).
W 1964 Julian Stańczak wystawiał swoje prace w nowojorskiej Martha Jackson Gallery. Pokaz ten nazwano „Optical Paintings”. Prawdopodobnie to właśnie od jego nazwy powstał następnie skrót „op-art” będący nazwą całej tendencji w sztuce II połowy XX wieku. Stańczak szybko został dostrzeżony i doceniony przez krytykę, o czym świadczy fakt, że w kolejnym roku brał udział w bardzo ważnej dla formującego się ruchu sztuki optycznej wystawie „The Responsive Eye”, która odbyła się w nowojorskim Museum of Modern Art. Prace, które eksponował na wspomnianych wystawach dobrze wpisywały się w rozwijającą się i zyskującą wówczas na znaczeniu konwencję: wykorzystywały kontrasty barw, iluzję optyczną ruchliwości płaszczyzny, działały na oko. Bodźce wytwarzane przez owe obrazy oddziaływały na wzrok, aktywizując go i niekiedy nie pozwalając na łatwy odbiór – oko może „zgubić się” w pulsującej, iluzyjnie poruszonej materii obrazu, a wytwarzanie takich efektów, było jednym z podstawowych zabiegów wykorzystywanych w op-arcie. Stańczak niechętnie przystawał na określenie jego obrazów jako „optycznych”, uważając, że określenie to redukuje ich znaczenie do warstwy wizualnej, przemilczając przykładowo aspekt afektywny sztuki czy wszelkie odniesienia do świata zewnętrznego względem samego obrazu. Ich obecność w swojej sztuce Stańczak uważał za jej istotną część.
Prezentowane płótno o tytule „Turn Pink #2” jest abstrakcyjnym przedstawieniem o strukturze ciągu pionowych linii artykułujących całe pole obrazowe, przypominających siatkę. Dzielą one obraz o fioletowo-różowej barwie. Powstają tu gradacje barwy od jasnego różu, przez fiolety, do szarości. Jak skonstatowała Rosalind Krauss, znana krytyczka i historyczka sztuki modernistycznej: „struktura siatki to jeden z ważniejszych motywów sztuki XX wieku. Siatki są z zasady asemantyczne, abstrakcyjne i zacierają ślady jednostkowości autora – nie ma jednej osoby, której można by przypisać ‘wynalezienie’ takiej kompozycji. Dlatego też siatka była idealnym środkiem dla poszukiwań artystycznych w kierunku czystej abstrakcji, kompletnej bezprzedmiotowości bez śladów wizualnej rzeczywistości”. Jak zauważyła badaczka twórczości Stańczaka (por. Marta Smolińska, op. cit., s. 143), taka charakterystyka siatki nie odpowiada praktyce prezentowanego artysty. Stańczak stosował siatkę, ale również inspirował się w swojej sztuce naturą, starał się przekazywać przetransponowane na abstrakcyjną formę własne doświadczenia, bynajmniej nie dążąc do stworzenia przedstawień pozbawionych referencji do świata poza obrazem. Jego siatki nie dążyły do anonimowości, ale raczej miały wzbudzać afektywne reakcje u widzów – pobudzać miały ich swoimi środkami formalnymi, subtelnymi zmianami kolorystycznymi w obrębie kompozycji.
Polski malarz zamieszkały na stałe w Stanach Zjednoczonych, jeden z pionierów op-artu. W 1940 został wraz z całą rodziną aresztowany przez Sowietów i wywieziony na Syberię. Wskutek ciężkiej pracy i choroby utracił władzę w prawej ręce. Uciekł z rodziną ze Związku Radzieckiego do Afryki, gdzie zamieszkał w obozie dla uchodźców z Polski. Młodość spędził w Ugandzie gdzie pobierał pierwsze lekcje rysunku lewą ręką. Pierwszą wystawę swojej twórczości miał w Nairobi (Kenia). W 1949 wyemigrował z rodziną do Wielkiej Brytanii, gdzie rozpoczął studia na politechnice w Londynie a w 1950 przeniósł się do USA. Rozpoczął tam studia w Cleveland Art Institute, które ukończył w 1954. Następnie studiował w Yale, gdzie uzyskał tytuł Master of Art Sciences. W 1964 został profesorem malarstwa w Cleveland Art Institute w Cleveland w Ohio.
Description:
"Turn Pink #2", 1977
acrylic/canvas, 127 x 127 cm; signed, dated and described on the reverse: 'Julian Stanczak 1977 | c', signed, dated and described on the stretcher: 'JULIAN STANCZAK "TURN PINK #2" 77',
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Stan zachowania
0
Technika
akryl/płótno
Sygnatura
sygnowany, datowany i opisany na odwrociu: 'Julian Stańczak 1977 | c'
Proweniencja
kolekcja prywatna, USA; kolekcja prywatna, Polska
Literatura
0
Wystawiany
0
