36
Tadeusz Brzozowski | "Egzercyrka", 1962
Estymacja:
400,000 zł - 600,000 zł
Sprzedane
390,000 zł
Aukcja na żywo
Zakopane, Zakopane. Słońce, góry i górale.
Artysta
Tadeusz Brzozowski (1918 - 1987)
Wymiary
92 x 74 cm
Kategoria
Opis
olej/płótno, 92 x 74 cm, sygnowany, datowany i opisany na blejtramie: 'T. BRZOZOWSKI. "EGZERCYRKA." 1962 | 92 X 74', na odwrociu płótna wskazówka montażowa i opis: 'T.Brzozowski | 62'
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
Powojenne prace Tadeusza Brzozowskiego pozostawały w obrębie figuracji, jednak uproszczonej i z wyraźnie nasilającą się z roku na rok tendencją do lirycznej deformacji i groteski. Olejne obrazy takie jak "Kuchenka", "Prorok" czy "Kostki", z jednej strony ukazując banalną codzienność, z drugiej - coraz silniej metaforyczne, stały w opozycji do zadekretowanej poetyki socrealizmu. Już wtedy zaznaczyła się u Brzozowskiego wielka wrażliwość na niuanse kolorystyczne.
Po "odwilży" metaforyczność obrazowania u Brzozowskiego, inspirowana modnym, "importowanym" do Polski przez Kantora, informelem, zbliżyła malarza do abstrakcji. Wypracował on wtedy swój klasyczny styl operujący dźwięcznością barwy zestawionego z postrzępioną kreską określającą metaforyczne kształty; kontrastem gładkich płaszczyzn z impastowymi zgrubieniami linii. Bogactwo kolorów, faktur i motywów nadawało dziełom duży ładunek ekspresji. Wieloznaczność interpretacji tych obrazów podkreślały tytuły, często wyszukane wśród archaicznej polszczyzny. Brzozowski w krakowskim środowisku odznaczał się specyficzną ironią. "Egzercyrka", "łapiduch", "Pludry", "Fraucymer", "Fatlitki" — żartobliwy charakter archaizujących tytułów jego kompozycji w obrazuje stosunek Brzozowskiego do sztuki. Specyficzny język, niezrozumiałe dla laika zwroty, były charakterystyczne dla zaboru austriackiego, gdzie słowa niemieckie łączono z wyrażeniami w języku narodowym. Szczególnie uwidoczniało się to w mowie koszarowej — językiem używanym w armii był niemiecki. Z wymową tego języka było różnie, dlatego często słowa niemieckie były spolszczane i tworzono nowe wyrażenia. I tak niemiecki termin "exerzieren" oznaczający ćwiczenia wojskowe, musztrę stał się "egzercyrką".
U progu lat 60., okresu, z którego pochodzi prezentowana praca, nastąpił rozwój międzynarodowej kariery Tadeusza Brzozowskiego. W 1960 został nominowany do dwóch prestiżowych nagród — Guggenheima i Hallmark. Choć żadnej z nich nie otrzymał, przed artystą otworzyły się nowe perspektywy. Brzozowski dystansował się jednak od zamętu, pozostał w Zakopanem, odrzucając propozycję przeprowadzki do Paryża. Jego stosunek do zachodnich środowisk artystycznych przełomu lat 50. i 60. był ambiwalentny. Z jednej strony był świadom rangi i dynamiki paryskiego i nowojorskiego życia artystycznego. Z drugiej, mimo nadarzającej się możliwości emigracji, nie czynił żadnych po temu starań. W 1961 równolegle z przygotowaniami do przełomowej dla polskiego środowiska artystycznego zbiorowej wystawy "15 Polish Painters" w nowojorskim MoMA, Brzozowski nawiązał dzięki tamtejszemu kuratorowi Peterowi Selzowi kontakt z chicagowską Gres Gallery i K. Kashmir Gallery. Ponieważ malował stosunkowo niewiele, nie zdecydował się na podpisanie kontraktu z żadną z amerykańskich galerii wymagających stałych dostaw obrazów. W tym samym czasie Brzozowski przygotowywał obrazy na XXI Biennale w Wenecji, na którym w 1962 miał reprezentować Polskę razem z Aliną Szapocznikow, Stanisławem Horno-Popławskim i Eugeniuszem Eibischem.
W ostatniej dekadzie twórczości Brzozowski powrócił do form spokojniejszych i figuracji, nadal jednak indywidualnie interpretowanej.
Od 1936 studiował malarstwo w ASP w Krakowie, w latach 1940-1942 kontynuując naukę w Kunstgewerbeschule, powstałej w miejsce Akademii. W czasie okupacji związany był z Teatrem Podziemnym Tadeusza Kantora - grał w Balladynie (1943) i główną rolę w Powrocie Odysa (1944). W tym okresie zajmował się też konserwacją dzieł sztuki, co okazało się owocne dla jego własnej techniki malarskiej w przyszłości. W 1945 ostatecznie ukończył studia w krakowskiej ASP. Do 1948 wystawiał z Grupą Młodych Plastyków, uczestnicząc w najważniejszych wystawach młodego ruchu artystycznego, aż do narzucenia przez władze socrealizmu jako obowiązującego stylu obrazowania. W 1954 przeniósł się do Zakopanego, gdzie podjął pracę pedagogiczną w Szkole Kenara. W tym okresie, w toku samodzielnych prób i doświadczeń stał się wirtuozem techniki malarskiej. Kolor, faktura, gra laserunków i walorów, cała "alchemia" jaką stosował w swoich obrazach złożyły się na niepowtarzalne zjawisko malarstwa abstrakcyjnego, które zdolne było "opowiadać" samą swą formą. W 1955 powrócił do udziału w wystawach, uczestnicząc w licznych pokazach w Polsce i za granicą, organizując też wiele wystaw indywidualnych.
Description:
'Egzercyrka', 1962
oil/canvas, 92 x 74 cm; signed, dated and described on the stretcher: 'T. BRZOZOWSKI. "EGZERCYRKA." 1962 | 92 X 74", on the reverse an instalment instruction and a description: 'T.Brzozowski | 62'
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20% of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 20%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.
Powojenne prace Tadeusza Brzozowskiego pozostawały w obrębie figuracji, jednak uproszczonej i z wyraźnie nasilającą się z roku na rok tendencją do lirycznej deformacji i groteski. Olejne obrazy takie jak "Kuchenka", "Prorok" czy "Kostki", z jednej strony ukazując banalną codzienność, z drugiej - coraz silniej metaforyczne, stały w opozycji do zadekretowanej poetyki socrealizmu. Już wtedy zaznaczyła się u Brzozowskiego wielka wrażliwość na niuanse kolorystyczne.
Po "odwilży" metaforyczność obrazowania u Brzozowskiego, inspirowana modnym, "importowanym" do Polski przez Kantora, informelem, zbliżyła malarza do abstrakcji. Wypracował on wtedy swój klasyczny styl operujący dźwięcznością barwy zestawionego z postrzępioną kreską określającą metaforyczne kształty; kontrastem gładkich płaszczyzn z impastowymi zgrubieniami linii. Bogactwo kolorów, faktur i motywów nadawało dziełom duży ładunek ekspresji. Wieloznaczność interpretacji tych obrazów podkreślały tytuły, często wyszukane wśród archaicznej polszczyzny. Brzozowski w krakowskim środowisku odznaczał się specyficzną ironią. "Egzercyrka", "łapiduch", "Pludry", "Fraucymer", "Fatlitki" — żartobliwy charakter archaizujących tytułów jego kompozycji w obrazuje stosunek Brzozowskiego do sztuki. Specyficzny język, niezrozumiałe dla laika zwroty, były charakterystyczne dla zaboru austriackiego, gdzie słowa niemieckie łączono z wyrażeniami w języku narodowym. Szczególnie uwidoczniało się to w mowie koszarowej — językiem używanym w armii był niemiecki. Z wymową tego języka było różnie, dlatego często słowa niemieckie były spolszczane i tworzono nowe wyrażenia. I tak niemiecki termin "exerzieren" oznaczający ćwiczenia wojskowe, musztrę stał się "egzercyrką".
U progu lat 60., okresu, z którego pochodzi prezentowana praca, nastąpił rozwój międzynarodowej kariery Tadeusza Brzozowskiego. W 1960 został nominowany do dwóch prestiżowych nagród — Guggenheima i Hallmark. Choć żadnej z nich nie otrzymał, przed artystą otworzyły się nowe perspektywy. Brzozowski dystansował się jednak od zamętu, pozostał w Zakopanem, odrzucając propozycję przeprowadzki do Paryża. Jego stosunek do zachodnich środowisk artystycznych przełomu lat 50. i 60. był ambiwalentny. Z jednej strony był świadom rangi i dynamiki paryskiego i nowojorskiego życia artystycznego. Z drugiej, mimo nadarzającej się możliwości emigracji, nie czynił żadnych po temu starań. W 1961 równolegle z przygotowaniami do przełomowej dla polskiego środowiska artystycznego zbiorowej wystawy "15 Polish Painters" w nowojorskim MoMA, Brzozowski nawiązał dzięki tamtejszemu kuratorowi Peterowi Selzowi kontakt z chicagowską Gres Gallery i K. Kashmir Gallery. Ponieważ malował stosunkowo niewiele, nie zdecydował się na podpisanie kontraktu z żadną z amerykańskich galerii wymagających stałych dostaw obrazów. W tym samym czasie Brzozowski przygotowywał obrazy na XXI Biennale w Wenecji, na którym w 1962 miał reprezentować Polskę razem z Aliną Szapocznikow, Stanisławem Horno-Popławskim i Eugeniuszem Eibischem.
W ostatniej dekadzie twórczości Brzozowski powrócił do form spokojniejszych i figuracji, nadal jednak indywidualnie interpretowanej.
Od 1936 studiował malarstwo w ASP w Krakowie, w latach 1940-1942 kontynuując naukę w Kunstgewerbeschule, powstałej w miejsce Akademii. W czasie okupacji związany był z Teatrem Podziemnym Tadeusza Kantora - grał w Balladynie (1943) i główną rolę w Powrocie Odysa (1944). W tym okresie zajmował się też konserwacją dzieł sztuki, co okazało się owocne dla jego własnej techniki malarskiej w przyszłości. W 1945 ostatecznie ukończył studia w krakowskiej ASP. Do 1948 wystawiał z Grupą Młodych Plastyków, uczestnicząc w najważniejszych wystawach młodego ruchu artystycznego, aż do narzucenia przez władze socrealizmu jako obowiązującego stylu obrazowania. W 1954 przeniósł się do Zakopanego, gdzie podjął pracę pedagogiczną w Szkole Kenara. W tym okresie, w toku samodzielnych prób i doświadczeń stał się wirtuozem techniki malarskiej. Kolor, faktura, gra laserunków i walorów, cała "alchemia" jaką stosował w swoich obrazach złożyły się na niepowtarzalne zjawisko malarstwa abstrakcyjnego, które zdolne było "opowiadać" samą swą formą. W 1955 powrócił do udziału w wystawach, uczestnicząc w licznych pokazach w Polsce i za granicą, organizując też wiele wystaw indywidualnych.
Description:
'Egzercyrka', 1962
oil/canvas, 92 x 74 cm; signed, dated and described on the stretcher: 'T. BRZOZOWSKI. "EGZERCYRKA." 1962 | 92 X 74", on the reverse an instalment instruction and a description: 'T.Brzozowski | 62'
Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 20% of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.
Technika
olej/płótno
Sygnatura
sygnowany, datowany i opisany na blejtramie: 'T. BRZOZOWSKI. "EGZERCYRKA." 1962 | 92 X 74'
Proweniencja
własność Aleksandry Krzymyk-Brzozowskiej, Paryż; kolekcja Christine Fouet, Limoux; kolekcja Aleksandra Henisza, Paryż; kolekcja prywatna, Polska
Literatura
Salon Jesienny, "Głos Wielkopolski", nr 260, 1962; - Salon Jesienny, katalog wystawy, red. Zdzisław Kępiński, Poznań 1962 (reprodukcja); - 50 lat plastyki zakopiańskiej, katalog wystawy, red. Wanda Gentil-Tittenhauer, Zakopane 1963 (reprodukcja); - Oglądać będziemy znakomite prace Tadeusza Brzozowskiego, "Gazeta Toruńska", 27.10.1963; - Wystawa malarstwa Tadeusza Brzozowskiego w Klubie MPiK w Toruniu, "Gazeta Toruńska", 4.11.1963; - Jacek Juszczyk, Różnice tonów, "Gazeta Poznańska", 7.12.1963; - Tadeusz Brzozowski 1918-1987, red. Anna Żakiewicz, katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Warszawie; Warszawa 1997, s. 229, poz. 132
Wystawiany
- Salon Jesienny, BWA Poznań 4.11.1962-?; - 50 lat plastyki zakopiańskiej, BWA Zakopane, czerwiec-lipiec 1963; - Mouvement PHASES - "Vue imprenables", Galerie du Ranelagh, Paryż, 19.06-30.07.1963; - "Tadeusz Brzozowski - Malarstwo - Rysunek", Klub MPiK, Toruń, 3.11.1963-?; - "Malarstwo i Rysunki Tadeusza Brzozowskiego", Muzeum Narodowe w Poznaniu, Poznań, grudzień 1963; - "Spotkanie z Tadeuszem Brzozowskim i jego obrazami", SPAM, Warszawa, 16.03.1964; - "Mouvement PHASES, Galerie de l'Université, 14.04-2.05.1964; - "PHASES", Musée de'Ixelles, Bruksela, 17.10-15.11.1964