100 x 74 x 40 cm

brąz patynowany, 100 x 74 x 40 cm, sygnowany i opisany p.d.: 'Xawery Dunikowski Paris', na odwrociu stempel odlewni: 'ART PRODUCT' oraz numer edycji 4/8
odlew współczesny

Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.


WYBITNY SKANDALISTA
MONUMENTALNE REALIZACJE XAWEREGO DUNIKOWSKIEGO

Xawery Dunikowski uznawany jest za prekursora polskiego i europejskiego rzeźbiarstwa początku XX wieku. W każdej dekadzie swojego długiego życia szokował publiczność, wyprzedzając tym samym epokę, w której przyszło mu tworzyć. Na początku swej artystycznej drogi uczył się w Warszawie w pracowniach Bolesława Syrewicza i Leopolda Wasilkowskiego, gdzie pracował przy dekoracjach do "Golgoty" Jana Styki, modelując m.in. figury lwów i głowy bohaterów monumentalnej kompozycji. Następnie przeniósł się do Krakowa, gdzie kontynuował naukę u Alfreda Dauna oraz w "majsterszuli" Konstantego Laszczki. Kolejne lata były pasmem sukcesów i czasem błyskawicznej kariery młodego rzeźbiarza. Zaledwie po 6 latach od rozpoczęcia studiów doczekał się indywidualnej wystawy w Krakowie i udziału w Jesiennej Wystawie Secesji Wiedeńskiej. Sukces wieńczy objęcie profesury w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych przed ukończeniem 30. roku życia oraz liczne wystawy i międzynarodowe wyróżnienia. Równocześnie Dunikowski był szalenie porywczym i awanturniczym człowiekiem. Jeszcze jako student trafił do austriackiego aresztu za nielegalny pojedynek. W 1905 Dunikowski wraz z Janem Krywultem, w którego salonie następnego dnia miał otworzyć swą monograficzną wystawę, jadł obiad w stołecznej restauracji. Do ich stolika podszedł malarz Wacław Pawliszak, któremu rzeźbiarz dzień wcześniej odmówił satysfakcji. Podobno malarz podniósł rękę, by uderzyć Dunikowskiego w twarz, lecz ten wyciągnął w obronie pistolet i po prostu zastrzelił adwersarza. Skandaliczne wydarzenie zniechęciło nie tylko opinię publiczną, lecz również artystyczne środowisko. W warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych pracował do 1910, później przeniósł się do Krakowa. W 1914 wyjechał na stypendium artystyczne do Londynu. Kolejne lata spędził w Paryżu, w międzyczasie służąc w Legii Cudzoziemskiej. W 1922 powrócił do Polski, aby objąć katedrę rzeźby na krakowskiej ASP.
Mimo że u podstawy twórczej koncepcji sztuki Dunikowskiego leżały metafizyczne założenia Młodej Polski, sam artysta przyznał w rozmowie z Heleną Blumówną, że po raz pierwszy doznał poczucia własnej osobowości i odrębności w artystycznej stolicy świata - Paryżu, gdzie wyjechał w 1915. Wynajmował wówczas pracownię na Montparnassie przy Francois Guibert 8, w której miał możliwość tworzenia wielkoformatowych rzeźb. Tworzył kompozycje portretowe Francuzek i Amerykanek oraz znakomite podobizny przyjaciół z artystycznego świata, m.in. kochanki rzeźbiarza Sary Lipskiej, Włodzimierza Terlikowskiego czy Jana Rubczaka. "W tych wyrazistych, ekspresyjnych portretach poszedł w kierunku ostatecznej dopuszczalnej granicy deformacji (niezacierającej podobieństwa modeli) i tymi środkami dochodził do mistrzowskiego charakteru człowieka, a także do wielkości skali uzyskiwanej przez powiększanie twarzy i nadnaturalne wydłużanie szyj, które stawały się masywnymi podporami dla wysoko uniesionych głów" (Aleksandra Melbechowska-Luty, Posągi i ludzie. Rzeźba polska dwudziestolecia międzywojennego, Warszawa 2005, s. 166). Prezentowana na aukcji "Półpostać kobiety" prawdopodobnie pochodzi z paryskiego etapu twórczości Dunikowskiego. Poprzez syntetycznie potraktowanie bryły oraz operowanie dużymi powierzchniami artysta stworzył doskonały psychologiczny portret o monumentalnych charakterze. Sylwetka kobiety została delikatnie ożywiona przez nieznaczne odchylenia głowy modelki w korespondencji do gestu podparcia dłoni wspartej na biodrze. Uproszczenie i wyabstrahowanie bryły z jakichkolwiek szczegółów są pewną paralelą do nurtu neoklasycystycznego we Francji. "Nurt ten - wyrażający się uspokojeniem formy i dążeniem do harmonii kształtu - rozwinął się m.in. w związku z zainteresowaniem ówczesnych artystów archaiczną rzeźbą grecką. W czasie pobytu w Paryżu Dunikowski nawiązał kontakty ze współczesnymi rzeźbiarzami francuskimi, m.in. z Charlesem Despiau reprezentującym nurt klasycyzujący w sztuce francuskiej. Związki te nie spowodowały jednak zasadniczego przełomu w twórczości dojrzałego i w pełni uformowanego artysty, który był świadomy swojej odrębności, a jednocześnie doceniał rolę tradycji i kultury. Mieczysław Treter w monografii Dunikowskiego pisał: "Sam Dunikowski, dowodząc konieczności porządku następowania w tworzeniu form nowych i trzymania się pewnej tradycji form plastycznych, wyznaje: Każdy artysta jest jak gdyby synem swego ojca - przeszłości; nawiązuje ogniwa, lub szuka brakujących części dla wielkiej całości". (Zapisy przemian. Sztuka polska z kolekcji Krzysztofa Musiała, Wrocław 2008, s. 116). Prezentowana "Półpostać kobiety" pod względem formalnym nawiązuje również do przełomowego cyklu Dunikowskiego "Kobiety brzemienne" z 1906. Wówczas Dunikowski pokazał na wystawie monumentalne postaci trzech kobiet w różnych etapach ciąży. Nie tylko temat rzeźbiarskiej grupy, który wówczas traktowany był jako niemoralny, ale również sposób ekspozycji dzieł bezpośrednio na posadce sali wystawowej wywołały ogromne wzburzenie wśród publiczności. Rzeźbiarz w podobny sposób zbudował postaci "Brzemiennych" i prezentowanej "Półpostaci kobiety" poprzez operowanie szerokimi, otwartymi płaszczyznami oraz wyrazistymi liniami. Pomimo że portretowość modelek została tu zatarta i uogólniona, Dunikowski potrafił w ich zamyślonych twarzach i delikatnych gestach zawrzeć "misterium psychiczne", dzięki któremu można zaliczyć opisywane rzeźby do najważniejszych realizacji przełomowego artysty.

Xawery Dunikowski jeden z najwybitniejszych polskich rzeźbiarzy urodził się w 1875 w Krakowie, zmarł w 1964 roku w Warszawie. Naukę rzeźby rozpoczął w 1894 roku w warszawskiej pracowni Bolesława Syrewicza, później uczył się u Leopolda Wasilkowskiego. W latach 1896-98 studiował rzeźbę pod kierunkiem Alfreda Dauna w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych. Do 1903 roku kontynuował naukę w krakowskiej uczelni pod kierunkiem Konstantego Laszczki. W 1902 roku w TPSP w Krakowie odbyła się jego pierwsza wystawa indywidualna. W latach 1904-10 pełnił funkcję profesora rzeźby w Warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych. Około 1906 roku wyruszył w podróż artystyczną na Bliski Wschód (Syria, Palestyna) i do Włoch. W roku 1908 przyłączył się do Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka", z którym wystawiał już od 1903 roku. W latach od 1915 do 1921 roku mieszkał w Paryżu. Od 1920 roku, aż do wybuchu II wojny światowej był profesora rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Aresztowany w 1940 roku, aż do wyzwolenia uwięziony był w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu. Od roku 1946 wykładał na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1954 roku przeniósł się do Warszawy i podjął pracę dydaktyczną na Akademii Sztuk Pięknych, a od 1959 roku prowadził również katedrę rzeźby w Państwowej Szkole Sztuk Plastycznych we Wrocławiu. Jego muzą i partnerką była artystka Sara Lipska (1882-1973), świetna dekoratorka wnętrz i projektantka wnętrz tworząca w Paryżu. Dunikowski tworzył rzeźby w duchu symbolicznym, niezwykłe popiersia i studia portretowe, był też autorem wielu projektów pomników monumentalnych.

Description:
Torso of a woman, circa 1914
patinated bronze, 100 x 74 x 40 cm; signed and described lower right: 'Xawery Dunikowski Paris', on the reverse the foundry's stamp: 'ART PRODUCT' and edition number 4/8
contemporary casting

Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 18 % of the hammer price.
- To this lot we apply 'artist's resale right' ('droit de suite') fee. Royalties are calculated using a sliding scale of percentages of the hammer price.

brąz patynowany

sygnowany i opisany p.d.: 'Xawery Dunikowski Paris'