53,5 x 33 cm

olej/tektura, 53,5 x 33 cm, na odwrociu papierowe nalepki wystawowe Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu, Muzeum Narodowego w Szczecinie, Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym, Związku Polskich Artystów Plastyków w Krakowie, papierowa nalepka aukcyjna oraz ramiarska i orzeczenie dr. Kazimierza Buczkowskiego

Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.


Malarstwo Malczewskiego koncentrowało się wokół kilku tematów, które wciąż powracały rozwijane, przekształcane i wzajemnie ze sobą splatane. Wyobraźnia artysty krążyła wokół kilku problemów, ujmując je wciąż od nowa i wciąż inaczej, penetrując odmienne aspekty tych samych treści, treści do końca nieuchwytnych, bo symbolicznych. Mnożenie wariantów i niuansów danego motywu następowało w obrębie serii i cyklów obrazowych mu poświęconych. Wielowątkowa twórczość Jacka Malczewskiego była świadectwem jego wielkiej fantazji oraz wrażliwości neoromantyka i wyrafinowanego humanisty, malarza na wskroś przesiąkniętego polskością. Wychowany został bowiem w kulcie tradycji romantycznej, która ukierunkowała sztukę przełomu XIX i XX wieku w stronę idei posłannictwa narodowego, apoteozy jednostki, akceptacji jego prawa do wolności. Zarówno jego wczesne prace, jak i te z okresu dojrzałego, zniewalały oryginalną tematyką i intrygowały poetyką, szokowały niesłychaną, nie zawsze zrozumiałą symboliką, zaskakiwały formą opartą na mistrzowskim rysunku i odważnej palecie barw. Pośród mnogości gatunków malarskich, autoportrety stanowiły dominujący wątek w sztuce Jacka Malczewskiego.

Począwszy od 1900 roku, ta część oeuvre twórcy znacznie się rozrosła. Warto zauważyć, że w drugiej połowie XIX wieku postać artysty często mitologizowano, a przedstawiciele awangardy przebywający w Paryżu dokonali już niejednego przewrotu, który wynosił ich ponad poziom zwykłego zjadacza chleba. Adam Heydel w swoim wspomnieniu o Malczewskim (Adam Heydel, Jacek Malczewski. Człowiek i artysta, Kraków 1933) sugerował, iż nieustanne powracanie do przedstawień własnych wyrastało z ciągłego poszukiwania, związanego z głębszym poznaniem siebie i doskonaleniem przekazu o samym sobie. Zdaniem Andrzeja Jakimowicza, historyka sztuki i znawcy dorobku Malczewskiego, powodem sięgania po ów gatunek była ciągła, przez całe lata trwająca konfrontacja siebie samego z całym światem, takim, jak go myślą, uczuciem i wyobraźnią był w stanie ogarnąć (Andrzej Jakimowicz, Jacek Malczewski i jego epoka, Warszawa 1970, s. 64), która nijak nie wiązała się z pogłębianiem studiów malarskich lub brakiem odpowiednich modeli.

Autoportrety Malczewskiego już współcześnie budziły szczególną irytację krytyki, zarzucającej artyście nadmiar pychy i skłonność do „kostiumerstwa”. Jednakże Malczewski walczył za wszelką cenę o sztucę zgodną z przekonaniami romantyków i symbolistów, artystów i poetów, jako ludzi przekraczających intelektualne i duchowe horyzonty epoki, dążących do piękna i ideału, zawsze silnie odczuwających. Zdaniem historyczki sztuki Zofii Katarzyny Posiadały skłonność Jacka Malczewskiego do umieszczanie siebie na obrazach nie wynikała z narcyzmu malarza. – „Malowanie siebie było dla niego po prostu najprostsze. On zawsze malował z modela, a siebie miał zawsze pod ręką. Po prostu brał lustro i malował”. Sam artysta był świadom, iż jego sztuka jest trudna w interpretacji, o czym najlepiej świadczą jego własne słowa: ‘Więc zdarza się często, że patrząc na me płótna mówię sobie: Nie, nie, to być nie może! Tak nie jest (…). To nie ja malowałem (…). I nie wiem w końcu, kto ma słuszność. Czy ci wszyscy, którzy nie spostrzegają tego, co widzę, czy ja, który spostrzegam to, czego nikt nie widzi” (Stefania Krzysztofowicz-Kozakowska, Jacek Malczewski. Życie i twórczość, Kraków 2008, s. 7).

Prezentowany w katalogu autoportret Malczewskiego cechuje prostota, brak w nim pozy czy maski. Bohater sam konfrontuje się z własnym odbiciem, a zarazem odbiciem rzeczywistości, stanem psychicznym. Malczewski pozostaje w nim równie zagadkowy, co w dziełach silnie przesyconych wątkami symbolicznymi. Zapewne dzieje się tak dzięki głębokiemu i czujnemu spojrzeniu modela, dumnemu i sugerującemu dojrzałość doświadczeń. Głowa artysty jest semantycznym centrum kompozycji, a tym co konstruuje pozostałą formę jest materia i światło. Materialność, konkretność odnieść należy na pewno do „rzeźbiarskiego”, plastycznego kształtowania głowy, prostego silnego nosa, dużych ciemnych oczu pełnych ust i sumiastych wąsów, zgrabnej trójkątnej brody – to wszystko buduje nie tylko haptyczny efekt fizjonomii, ale także angażuje widza w nienamacalne treści symboliczne.
W latach 1872-75 i 1877-79 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, m.in. u Władysława Łuszczkiewicza i Jana Matejki oraz w latach 1876-77 u Henri Ernesta Lehmana w Szkole Sztuk Pięknych w Paryżu. Na formację artysty wpłynęły liczne podróże do Paryża, Monachium, Wiednia, Włoch, Grecji czy Turcji. Istotnym źródłem inspiracji Malczewskiego był rodzimy folklor, polska literatura i historia, także tradycja biblijna i mitologiczna. Stale podejmował wątki patriotyczne i mesjanistyczne, egzystencjalne, autobiograficzne oraz dotyczące dylematów artystycznego tworzenia. Uznawany za najwybitniejszego przedstawiciela malarstwa polskiego symbolizmu wsławił się też jako wybitny pedagog. Wykładał malarstwo w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (1896-1900 i 1910-1921), a w okresie 1912-1914 pełnił funkcję jej rektora. W 1897 roku został członkiem-założycielem Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka". Twórczość Malczewskiego był wielokrotnie prezentowana poza granicami kraju, doceniana i nagradzana, m.in medalami na międzynarodowych wystawach w Monachium (1892), Berlinie (1891) i Paryżu (1900).

Description:
Self-portrait, circa 1922
oil/paperboard, 53.5 x 33 cm; , on the reverse paper exhibition labels of Jacek Malczewski Museum in Radom, National Museum in Szczecin, Nadwislanskie Museum in Kazimierz Dolny, Society of Polish Visual Artists in Krakow, paper auction and framing label and opinion by dr Kazimierz Buczkowski,

Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 18 % of the hammer price.

olej/tektura