Powrót do DESA.PL
5 of Liczba obiektów: 66
5
Józef Brandt | "Powrót z wyprawy wiedeńskiej", 1865
Estymacja:
2,400,000 zł - 3,200,000 zł
Sprzedane
2,300,000 zł
Aukcja na żywo
Sztuka Dawna. XIX wiek. Modernizm. Międzywojnie
Artysta
Józef Brandt (1841 - 1915)
Wymiary
75 x 135 cm
Opis
olej/płótno (dublowane), 75 x 135 cm, sygnowany p.d.: 'Józef Brandt', historyczne tytuły: Powrót po wzięciu Strygonij, Powrót wojsk polskich spod Wiednia, Powrót wojsk polskich z wyprawy wiedeńskiej, Powrót z Wiednia po wzięciu Strygonii, Rückkehr polnischer Truppen über die Karpathen nach der Schlacht bei Wien im Jahre 1683

Opłaty:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.


Malarstwo historyczne Józefa Brandta osnute jest wokół wydarzeń związanych z rycerską historią XVII- i XVIII-wiecznej Rzeczpospolitej. Elżbieta Charazińska trafnie sumował zalety malarskiego talentu Brandta: „Posiadł bezprzykładną umiejętność tworzenia epickich opowieści, operujących masami ludzi i koni wypełniających freskowe układy kompozycyjne (…)” (Galeria Malarstwa Polskiego. Przewodnik, Warszawa 2003, s. 127). Wielkie wydarzenia historyczne tego czasu, odtwarzane w artystycznej imaginacji na podstawie literatury pamiętnikarskiej epoki czy też pisarstwa romantycznego, pozwalały Brandtowi roztoczyć przed oczami malowniczą wizję pociągającej, awanturniczej przeszłości. Dość przywołać tu dwa muzealne arcydzieła malarza, „Odbicie jasyru” (1878) i „Czarnieckiego pod Koldyngą” (1870, obydwa w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie). Protoplastą dla nich, i innych historyczno-batalistycznych dzieł Brandta, jest prezentowany „Powrót z wyprawy wiedeńskiej”, w którym po raz pierwszy w monumentalnej formie malarskiej do głosu dochodzi kluczowy dla całego dzieła malarza mit XVII-wiecznej Rzeczpospolitej.

W okresie poprzedzającym wybuch powstania styczniowego młody malarz wyjechał, wzorem innych artystów warszawskich, na studia do Monachium. Rozpoczętą w Antikenklasse naukę, kontynuował w pracowni Franza Adama – znanego malarza batalisty, dzięki opiece którego już wkrótce udało mu się przeniknąć do monachijskiej artystycznej elity. Dzieło Adama rezonowało, w szczególności, we wczesnej twórczości Brandta, co dostrzegalne jest w szczegółowym realizmie jego obrazów z lat 60.

Rok 1865 to moment przełomowy w dziele Brandt – wtedy powstają pierwsze kompozycje historyczne, w których z całą mocą ujawnia się wielki talent twórcy. To okres pracy (do początku 1867 roku) nad „Chodkiewiczem pod Chocimiem” (1867, Muzeum Narodowe w Warszawie), który to obraz artysta wystawił na Wystawie Powszechnej w Paryżu. Wybitny, juwenilny „Powrót z wyprawy wiedeńskiej” został stworzony przez 25 letniego Brandta, który za jego sprawą osiągnął jeden z pierwszych znaczących sukcesów artystycznych. Wystawiany w 1865 roku najpierw w monachijskim Kunstvereinie, a następnie Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, zyskał poklask krytyki. Doskonale odczytano jego intencje artystyczne – zarówno jako malarza historycznego, jak i malarza realisty.

Podkreślono bogactwo strojów i przedmiotów wiezionych spod Wiednia. W centrum kompozycji artysta wyobraził niezwykła scenę, opisaną przez Jana Chryzostoma Paska. Grzęznący wóz z łupami wojowie próbują wydobyć za pomocą drogocennego, tureckiego namiotu, który ląduje pod kopytami koni i kołami pojazdu. Różnorodny korowód koni i postaci nurza się w mglistej aurze karpackiej przyrody. Daje tu znać mistrzostwo malarskiego przeżycia przyrody przez Brandta, który w brawurowo potrafił oddać zmienność stanów pogody.

„Powrót z wyprawy wiedeńskiej” to wczesne arcydzieło artysty, które otwiera serię jego prac dedykowanych wiktorii wiedeńskiej. Należą do niej „Tabor – powrót spod Wiednia” (1869, Muzeum Sztuki w Łodzi), „Bitwa pod Wiedniem” (1873, Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie), „Przejście przez Karpaty (1874, Galerie Neue Meister w Dreźnie), czy w końcu „Pochód z łupami – powrót z wyprawy wiedeńskiej” (około 1883- 1884, kolekcja prywatna). Prezentowany obraz przez dekady pozostawał w prywatnej kolekcji w Meksyku. Obecnie po raz pierwszy pojawia się na rynku sztuki.
Po ukończeniu Instytutu Szlacheckiego w 1858 wyjechał na studia inżynierskie do paryskiej École des Ponts et Chaussess, ale za namową Juliusza Kossaka poświęcił się studiom malarskim. Przez pewien czas uczył się w pracowni Leona Cognieta, a także korzystał z porad Juliusza Kossaka i Henryka Rodakowskiego. W 1862 wyjechał do Monachium, gdzie rozpoczął naukę w pracowni F. Adama oraz T. Horschelta, a od 17. 02. 1863 studiował w Akademii Monachijskiej, głównie pod kierunkiem K. von. Piloty’ego. W 1869 otrzymał medal 1 klasy na międzynarodowej wystawie w Glaspalast, a od 1878 był honorowym profesorem Akademii. Na stałe osiadł w Monachium, gdzie w 1866 założył pracownię, która skupiała wszystkich przebywających w tym mieście polskich artystów. Od około 1875 prowadził rodzaj nieurzędowej prywatnej szkoły dla młodych malarzy, głównie Polaków. Monachium opuszczał jedynie w miesiącach letnich, które spędzał w swoim majątku Orońsk pod Radomiem oraz podróżując po Podolu, Wołyniu, Ukrainie i europejskiej części Turcji. Był czynnym działaczem Münchener Kunstverein - w latach 1864 - 1913 był członkiem zwyczajnym tego stowarzyszenia, a w roku 1874 i 1875 był członkiem zarządu. Zdobył ogromne powodzenie wśród publiczności oraz wiele najwyższych odznaczeń i tytułów - w 1891 otrzymał wielki złoty medal na międzynarodowej wystawie w Berlinie, od 1875 był członkiem berlińskiej Akademii Sztuki, od 1878 honorowym profesorem Akademii Bawarskiej, a od 1900 członkiem honorowym Akademii Sztuk Pięknych w Pradze. Był przede wszystkim malarzem batalistą. Scenerią przedstawianych przez artystę wydarzeń były najczęściej wschodnie kresy siedemnastowiecznej Rzeczpospolitej, w epoce wojen kozackich i najazdów tatarskich. Główne motywy obrazów artysty to kozacy, Tatarzy, lisowczycy, rycerstwo polskie XVII, gdzie najważniejszą rolę odgrywały konie w efektownych ruchach i barwne postacie jeźdźców w ferworze walki, także sceny z polowań i hałaśliwych bazarów. Obrazy artysty znajdują się prawie we wszystkich muzeach polskich, a także w zbiorach i kolekcjach prywatnych w Europie i Ameryce.

Description:
"Return from Vienna", 1865
oil/lined canvas, 75 x 135 cm; signed lower right: 'Jozef Brandt', another historical titles: Powrot po wzieciu Strygonij, Powrot wojsk polskich spod Wiednia, Powrot wojsk polskich z wyprawy wiedenskiej, Powrot z Wiednia po wzieciu Strygonii, Rückkehr polnischer Truppen über die Karpathen nach der Schlacht bei Wien im Jahre 1683,

Additional Charge Details
- In addition to the hammer price, the successful bidder agrees to pay us a buyer's premium on the hammer price of each lot sold. On all lots we charge 18 % of the hammer price.
Technika
olej/płótno (dublowane)
Sygnatura
sygnowany p.d.: 'Józef Brandt'
Proweniencja
kolekcja Leona Epsteina (1834-1903), warszawskiego przemysłowca (zakup z TPSP 1865?); kolekcja prywatna, Kraków (przed 1939); kolekcja prywatna, Meksyk; kolekcja prywatna, Polska
Literatura
Józef Brandt 1841-1915, redakcja naukowa Ewa Micke-Broniarek, katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 2018, nr kat. I.16; Irena Olchowska-Schmidt, Pochody i powroty motyw drogi na obrazach Józefa Brandta, w: Malarze polscy w Monachium. Materiały z sesji naukowej, red. Zbigniew Fałtynowicz, Eliza Ptaszyńska, Suwałki 2007, s. 144; Jerzy Malinowski, Malarstwo polskie XIX wieku, Warszawa 2003, s. 181, 183; Irena Olchowska-Schmidt, Józef Brandt, Kraków 1996, s. 21; Jerzy Malinowski, Imitacje świata, Kraków 1987, s. 123; Janina Wiercińska, Katalog prac wystawionych Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie w latach 1860-1914, Wrocław-Warszawa-Kraków 1969, s. 32; Bogdan Zakrzewski, Sienkiewicz i Brandt, maszynopis, praca doktorska, 1947, Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, sygnatura 999771, s. 61, 112; Michał Synoradzki, Z Warszawy, „Biesiada Literacka" 1915, nr 27, s. 2; Henryk Piątkowski, Józef Brandt, „Tygodnik Ilustrowany" 1915, nr 25, s. 393; Henryk Piątkowski, Józef Brandt, „Wędrowiec" 1905, nr 40, s. 758; S., Józef Brandt, „Wędrowiec" 1899, nr 50, s. 985; Wojciech Gerson, Wystawa Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych. Obrazy Józefa Brandta, „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne" 1887, nr 178, s. 113; „Biesiada Literacka" 1883, nr 403, s. 184-185 (il.); Wanda Marrené (M.), Przegląd sztuk pięknych, „Tygodnik Ilustrowany" 1882, nr 317, s. 38; A. Pług (Antoni Pietkiewicz), Józef Brandt, „Kłosy" 1879, nr 723, s. 295; Józef Brandt, „Kurier Codzienny" 1879, nr 76, s. 1; Sprawozdanie Komitetu Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Królestwie, Warszawa 1874, s. 66; A. (Aleksander Lesser), Z dziedziny malarstwa i rzeźby, „Kłosy" 1868, nr 145, s. 209; A. (Aleksander Lesser), Z dziedziny malarstwa i rzeźby, „Kłosy" 1868, nr 166, s. 113; L. J. (Ludwik Jenike), Brandt i Gryglewski, „Tygodnik Ilustrowany" 1868, nr 33, s. 81; J. K. T. (Jan Kanty Turski), Przegląd artystyczny, „Kłosy" 1866, nr 65, s. 147; Jan Kanty Turski, Wystawa obrazów. Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych w Królestwie Polskim, „Kłosy" 1865, nr 17, s. 199; Münchner Kunstbericht, „Morgenblatt zur Bayerische Zeitung" 1864, nr 147&148, s. 498; Ludwik Buszard, Kronika sztuk pięknych. Malarstwo. Rzeźba, „Tygodnik Ilustrowany" 1865, nr 318, s. 179; ; ARCHIWALIA:; ; Archiwum rodziny Pruszaków, Spis obrazów Józefa Brandta (namalowanych do 1908), rękopis, poz. 10; Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu, Dział Sztuki, nr inw. Dspl. 16 (fotografia obrazu ze zbiorów artysty); Muzeum Narodowe w Warszawie, Zbiory Ikonograficzne i Fotograficzne, nr inw. DI 60011 MNW (fot. obrazu opublikowana przez Wojciecha Piechowskiego w 1882, ze zbiorów Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych)
Wystawiany
Józef Brandt 1841-1915, Muzeum Narodowe w Warszawie, 22 czerwca – 30 września 2018, Muzeum Narodowe w Poznaniu, 28 października 2018 – 6 stycznia 2019; Salon Gracjan Ungra, Warszawa, 1882; Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, 1865; Kunstverein, Monachium, 1865